Page 212 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

Cũng như để cảnh-giác mình phải giữ-gìn phẩm-hạnh tiết
trinh, nói làm sao để người con trai không buồn lòng phật ý
để mình không thấy mắc-cỡ ngượng- ngùng:
“Vườn xuân hoa nở đầy giàn,
Ngăn con ong lại, kẻo tàn nhuỵ hoa.”
Nàng là hoa nở, chàng là con ong. Ong qua, bướm lại, hoa
tàn nhụy rữa đã thành một thứ ngôn-ngữ ám-chỉ khiến cho ý
tục trở nên thanh. Ý nói xa-xôi, lời trang-nghiêm nhã-nhặn.
Cho nên khi tả nàng Kiều thất-thân với Mã-Giám-Sinh,
Nguyễn-Du đã nhẹ-nhàng:
“Tiếc thay một đoá trà-mi!
Con ong đã tỏ đường đi lối về.”
Tới lúc nàng phải dày-dạn ê-chề ở chốn thanh-lâu thì ngôn-
từ trở nên cay đắng xót- xa:
“Xưa sao phong gấm rủ là,
Giờ sao tan-tác như hoa giữa đường?”

Nói về ý-nghĩa kín-đáo bóng-bảy, tưởng không có gì kín-đáo
tinh-tế bằng hai câu tả Kiều tắm:
“Rõ-ràng trong ngọc, trắng ngà,
Dày dày sẵn đúc một toà thiên-nhiên!”
Hư-tả mà lại thực-tả. Lời nhã-nhặn đã tô cho vẻ đẹp thân
xác những nét thanh-tú, nét đẹp của nghệ-thuật, khiến
người đọc như hình-dung ra một pho tượng của mỹ-thuật
thanh-cao hơn là một thân-thể phàm-tục.

* Không phải chỉ là những hình-ảnh mà thôi,
cả đến mùi hương cũng có khả-năng khêu gợi trí
tưởng-tượng dùng làm đề tài để xa-xôi bóng gió:

211