Page 70 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

"Xôn-xao, xì-xào, xao-xác, xào-xạc", các câu văn này tương-
tự nhau, cùng vận-dụng phụ-âm x phát ra tiếng gió qua kẽ
răng cửa, chỉ thay dấu đổi âm mà tượng-thanh được mỗi
tiếng với mỗi sắc-thái riêng.

• Trên con đường gồ-ghề, khúc-khuỷu, quanh-co,
ngoằn-ngoèo, tôi lẽo-đẽo theo sau người anh họ; bỗng
trước mặt chúng tôi, hai người lực-lưỡng đang vật nhau
huỳnh-huỵch, kẻ được thì mặt mũi đỏ gay, người thua thì
quằn-quại nhăn-nhó".

Câu trên đây tả-chân đặc-biệt nhờ các biểu-từ tượng-hình,
tượng-thanh mang những âm và thanh khổ-độc hoặc hình-
dung ra được cái trắc-trở khó-khăn của lộ-trình, cái đau-đớn
lăn-lóc của kẻ chiến-bại, hoặc ghi lại được rõ-ràng những
tiếng động nặng trịch, vật từ trên cao ném xuống.

* Tả chiếc xe bò lăn trên đường đá, người Bắc nói "chiếc
xe bò gõ lộc-cộc trên đường đá". Tả chiếc xe đò cũ-kỹ,
người bình-dân miền Nam nói: "Mèng đéc ơi! cái xe chạy cà-
rịch cà-tang báo hại tôi suốt dọc đường." Cũng như "lộc-cộc"
là tiếng tượng-thanh, "cà-rịch cà-tang" đem phân-tách ra
từng tiếng, tự nó chẳng có nghĩa chi, song ghép lại nó là mô
phỏng những tiếng động của một chiếc xe chạy đã về già
sắp bị phế-thải.

Ðây chính là một sáng-tác tự-nhiên của quần-chúng do họ
tức-cảnh mà tạo nên, một sáng-tác do kinh-nghiệm trực-giác
nảy sinh. Ðây chính là những ngôn-ngữ của cảm-xúc, của
rung-động và truyền-cảm. Ðây chính là sự ghi lại một cách
tài-tình những nhận-xét cực-kỳ tinh-tế. Phải tinh-tế mới có
thể phân-biệt tỉ-mỉ rành-rẽ đến như vậy. Nhìn sự vật làm

69