Page 79 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

Khuyên chàng không cạn, thì ta có đòn!
(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

Nhưng nếu nói "cái con Tũn đâu rồi" thì câu hỏi lại đổi ra
giọng thương yêu cưng-nựng.

* Cho nên ca dao mới hỏi:

Cái cò cái vạc, cái nông!
Sao mày dẫm lúa nhà ông? Hỡi cò!
(ca-dao)

Ông không bâng-quơ gọi hỏi "con cò", nhưng ông chỉ-định
đích-danh "cái con cò" đang đứng ở kia, và ông gọi bằng
một giọng khoan-hồng đại-lượng, không đe-nẹt hăm-dọa,
không lớn tiếng đuổi-xua, nhưng ông nhẹ-nhàng chất-vấn;
tiếng "hỡi cò" kèm sau càng tỏ rõ ông không muốn hỏi tội
nhưng chỉ nhẹ trách mà thôi. Thiếu điều ông thêm tiếng
"nỡ" thành câu "Sao mày nỡ dẵm lúa nhà ông? Hỡi cò!" như
thế thì nhẹ trách kia biến thành van-lơn năn-nỉ: "mày chẳng
thương ông, tội nghiệp ông lắm, cò ơi!"

* Người miền Bắc gọi tên cô gái mà thêm tiếng "cái"
vào thì thấy nó thân-thương gần-gũi. Vắng mặt thì hỏi: "Cái
Lan đâu hả chị?" mà trước mặt nó cũng vẫn mừng-rỡ vồn-vã
"Cái Lan đấy hả?". Nếu đổi là "Con Lan đâu?" "Con Lan đấy
hả?" thì rõ là giọng xa-cách, giọng của người trên lấy quyền-
uy mà đối-xử chứ không phải lấy tình thân mà tỏ bầy.

* Tản-Ðà tả cảnh giã từ Thiên-Thai:

Đá mòn rêu nhạt,

78