Page 83 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

sao chua-chát xót-xa. Mà quả có rẻ-rúng, quả có chua cay,
nên tác-giả mới kết-luận rằng:

“Biết vậy thuở trước đi làm quách!
Chẳng ký, không thông, cũng cậu bồi.
(Tú Xương)
……………………………………………………………………………………
(*) xem thêm (Bàng-Bá-Lân: Cái Hay Của Tiếng Việt, Quê-
Hương tr. 10-11)
………………………………………………………………………………………

2- Ý-tứ hàm-ngụ qua cung-cách diễn-tả

Ý-tứ súc-tích khi một từ có nhiều công-dụng đã đành, mà
ngoài ra, rất thông-thường, ẩn-ý diễn-tả còn hàm-chứa qua
giọng nói điệu văn. Cũng là một thứ trực-ngôn bình thường,
nếu tách riêng từ-ngữ cho đứng một mình, tự bản-thân nó
chỉ diễn-tả cái nghĩa đen sẵn có, nhưng nếu thay đổi cung
giọng phát-ngôn hoặc phối-hợp với mạch văn của toàn-thể
câu nói, hơi văn cho thấy ngay cái ngụ-ý bóng gió xa-xôi.
Mức độ bóng gió ấy tùy theo ở giọng nói, cử-điệu của người
phát-ngôn và tùy thuộc ở trình-độ cảm-ứng của người nghe;
nếu càng là người trong cuộc, hiểu chuyện của nhau thì
càng hiểu rõ hơn ai hết cái ý-nghĩa sâu-xa hàm-súc trong
ngôn-ngữ:
Nhớ ai ra ngẩn, vào ngơ,
Nhớ ai, ai nhớ, bây giờ nhớ ai?
(ca-dao)

Nhớ chàng da-diết. Biếng nhác việc nhà, ra ra vào vào ngơ-
ngơ ngẩn-ngẩn, thẫn-thờ như kẻ lạc hồn mất vía; ta nhớ
chàng đấy, nhưng nào chàng có thiết đến ta, chàng còn để

82