Page 93 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

"Trong xóm mình, chị Tư đúng là người đàn bà có
tài. Cách-mạng chọn người quả không sai".

Chỉ có những người như chị Tư và chị Hai Ðế mới cảm-thông
được cái cay độc của lối chửi xéo qua cách khen như vậy.
Chính cái cung-cách diễn-tả đã khiến cho ý-nghĩa trong
ngôn-từ thêm biến-thiên màu sắc vậy.

3- Những kiểu nói "một lời hai nghĩa"

3.1- Cũng có khi không cứ phải qua giọng nói cử-
điệu, trái lại tuy phát-biểu nghiêm-túc không có vẻ gì là
khôi-hài riễu cợt, thế nhưng thâm-ý hàm-ngụ trong
ngôn-ngữ vẫn có thể toát ra và đôi bên nói chuyện
vẫn ngầm hiểu được nhau, chỉ vì có những từ-ngữ
"một lời hai nghĩa": nghĩa đen nói thế này mà nghĩa
bóng, nghĩa xa lại nói thế khác, nhất là phối-hợp
không phải với câu văn mà với toàn-thể câu chuyện.

* Nói về "cái học nhà Nho", Tú-Xương viết

Cô hàng bán sách lim-dim ngủ,
Thầy khóa tư-lương nhấp-nhổm ngồi
(Tú Xương)

Tách hai câu đứng riêng thì lim-dim ngủ hay nhấp-nhổm
ngồi chỉ là một sự miêu-tả theo nghĩa đen nhưng nếu đem
phối-hợp với những câu thơ trước đó:

“Cái nhọc nhà Nho đã hỏng rồi,
Mười người theo học, chín người thôi.”

92