Page 9 - بررسی ارتباط میان نوع شخصیت فارسی‌آموزان و عربی زبان با سبک‌ها و راهبردهای یادگیری زبان

‫ﺑﺮرﺳﯽ ارﺗﺒﺎط ﻣﯿﺎن ﻧﻮع ﺷﺨﺼﯿﺖ ‪) ...‬اﻣﯿﺮرﺿﺎ وﮐﯿﻠﯽ ﻓﺮد و ﭘﺮﯾﺴﺎ ﺣﯿﺪري( ‪159‬‬

‫‪ 1.3‬ﺷﺨﺼﯿﺖ‬

‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺤﻮﻻت ﮔﺴﺘﺮدهاي ﮐﻪ در ﺣﻮزه ﺷﺨﺼﯿﺖ‪ ،‬اﻧﮕﯿﺰه و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽﻫﺎي ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻔﺎوتﻫـﺎي ﻓـﺮدي‪ ،‬ﻫﻨـﻮز ﻫـﻢ ﯾـﮏ ﺑﺨـﺶ‬
‫ﻗـﺪرتﻣﻨـﺪ در رﺷـﺘﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺳـﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ از ﺟﺎﯾﮕـﺎه اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ و ﺑـﯿﻦاﻟﻤﻠﻠـﯽ وﯾـﮋهاي‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬درواﻗﻊ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ درﺑﺎره ﺗﻔﺎوتﻫـﺎي ﻓـﺮدي در دﻫـﻪﻫـﺎي اﺧﯿـﺮ ﺑـﻪاﻧـﺪازهاي‬
‫اﻫﻤﯿﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﮐﻪ رﺷﺘﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﺗﻔﺎوت ﯾﺎ آنﭼﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﻓﺮدي ﻣﯽﺷﻨﺎﺳـﯿﻢ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﯾـﮏ رﺷـﺘﻪ داﻧﺸـﮕﺎﻫﯽ ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﺷـﺪه اﺳـﺖ و داﻧﺸـﺠﻮﯾﺎن اﯾـﻦ رﺷـﺘﻪ‪ ،‬ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل ﺷـﻨﺎﺧﺖ‬
‫ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻓﺮاد را از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﻤـﺎﯾﺰ ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ و ﺑﺮرﺳـﯽ اﯾـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﮐـﻪ ﭼـﺮا و‬
‫ﭼﮕﻮﻧـﻪ اﯾـﻦ اﺗﻔﺎﻗـﺎت رخ ﻣـﯽدﻫـﺪ )دورﻧـﯽ )‪ .(3-1 :2015 (Dornyei‬ﺷﺨﺼـﯿﺖ‪ ،‬ﯾﮑـﯽ از‬
‫ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﺗﻔﺎوت ﻓﺮدي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓـﺮد و روﻧـﺪ ﮐﻠـﯽ آﻣـﻮزش ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﻣـﯽﮔـﺬارد‪.‬‬

‫ﺗﻌﺮﯾﻒﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدي درﺑﺎره ﺷﺨﺼﯿﺖ از ﺳﻮي ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﯾﻦ ﺣﻮزه وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﮐﺎﻣﺮو ﭘﺮﯾﻤﻮزﯾﮏ و ﻓﺮوﻧﻬﺎم )‪ (40 :2005) (Chamorro-Premuzic‬وﯾﮋﮔﯽﻫـﺎي ﺷﺨﺼـﯿﺘﯽ‬
‫ﯾﮏ ﻓﺮد را ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻋﻨﻮان ﻣـﯽﮐﻨﻨـﺪ‪ :‬ﺷﺨﺼـﯿﺖ ﻓـﺮدي‪ ،‬ﯾـﮏ ﻇﺮﻓﯿـﺖ ذﻫﻨـﯽ ﺑﺴـﯿﺎر‬
‫ﮐﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻔﮑﺮ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‪ ،‬ﺗﻔﮑﺮ اﻧﺘﺰاﻋﯽ‪ ،‬درك اﻧﺪﯾﺸـﻪﻫـﺎي‬
‫ﭘﯿﭽﯿﺪه‪ ،‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺳﺮﯾﻊ و ﯾﺎدﮔﯿﺮي از راه ﺗﺠﺮﺑﻪ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬درواﻗـﻊ‪ ،‬ﺷﺨﺼـﯿﺖ ﻓـﺮدي‬
‫ﯾﮏ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ و ﻋﻤﯿﻖﺗﺮ ﺑﺮاي درك ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﺧﻮد ﯾﻌﻨﯽ درﯾﺎﻓﺖ و اﯾﺠـﺎد ﺣـﺲ‬
‫و ﯾـﺎ درك آنﭼـﻪ ﺑﺎﯾـﺪ اﻧﺠـﺎم دﻫـﺪ‪ ،‬اﺳـﺖ‪ .‬رﯾﭽـﺎردز و اﺳـﻤﯿﺖ )‪(Richards, D., & Smith‬‬
‫)‪ (275 :2002‬ﺷﺨﺼﯿﺖ را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﯾﯽ از رﻓﺘﺎر‪ ،‬ﻧﮕﺮش‪ ،‬ﺑﺎورﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺪﯾﺸـﻪﻫـﺎ‪ ،‬اﻋﻤـﺎل و‬
‫اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻓـﺮد ﻣـﯽداﻧﻨـﺪ ﮐـﻪ ﺑـﺎ اﯾـﻦ ﻋﻮاﻣـﻞ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣـﯽﺷـﻮد و ﺷـﺨﺺ را از دﯾﮕـﺮي‬
‫ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﺮ ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻪﻓﺮد ﺑﻮدن ﻓﺮد ﺗﺄﮐﯿﺪ دارد ﮐﻪ در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑـﯿﻦ ژﻧﺘﯿـﮏ‬
‫و ﺗﺠﺮﺑـﻪﻫـﺎي ﮐﺴـﺐﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ ﻓـﺮد‪ ،‬ﺷـﮑﻞﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ )ﻣـﮏ ﻟﯿﺘـﺮ )‪ (MacIntyre‬و‬

‫ﻫﻤﮑﺎران‪.(288 :2007 ،‬‬
‫ﺷﺨﺼـﯿﺖ از ﺻـﻔﺎت ﺑـﯽﺷـﻤﺎري ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﺿـﻄﺮاب‪ ،‬ﮐـﺎﻧﻮن ﮐﻨﺘـﺮل )‪،(locus of control‬‬
‫ﺟﻬﺖﮔﯿﺮي ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ‪ ،‬اﻧﮕﯿﺰه ذاﺗﯽ‪ ،‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ازاﯾـﻦرو‪،‬‬
‫اراﺋﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت دﻗﯿﻖ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﮕﻮﻫـﺎي ﭼﻨـﺪ ﺻـﻔﺘﯽ )‪(Multi-trait models‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺪل ﭘﻨﺞ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺰرگ ﺷﺨﺼﯿﺖ )‪ ، (1987‬ﻣﺪل ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻣﺎﯾﺮز ﺑﺮﯾﮕـﺰ )‪ (1976‬و ﻣـﺪل‬
‫ﺷﺨﺼﯿﺖ ﯾﻮﻧﮓ )‪ (1921‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﺻـﻔﺘﯽ در اﯾـﻦ زﻣﯿﻨـﻪ اﺳـﺖ ﮐـﻪ‬