Page 1220 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๑๒๐๘

ิ
ซึ่งถือได้ว่าเป็นกรณีข้อยกเว้นของหลักการพจารณาด้วยวาจาที่ใช้ในการสืบพยานบุคคล และพบว่าใน
๑๘
ปัจจุบันมีการน ามาใช้ในศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศ รวมทั้งบัญญัติอยู่ในประมวล
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๒๐/๑

การเสนอบันทึกถ้อยค าแทนการซักถามพยาน

ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๒๐/๑ บัญญัติว่า “เมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมี
ค าร้องและคู่ความอกฝ่ายไม่คัดค้าน และศาลเห็นสมควรศาลอาจอนุญาตให้คู่ความฝ่ายที่มีค าร้องเสนอ
ี
บันทึกถ้อยค าทั้งหมดหรือแต่บางส่วนของผู้ที่ตนประสงค์จะอางเป็นพยานยืนยันข้อเท็จจริงหรือความเห็น
้
ของผู้ให้ถ้อยค าต่อศาลแทนการซักถามผู้ให้ถ้อยค าเป็นพยานต่อหน้าศาลได้

คู่ความที่ประสงค์จะเสนอบันทึกถ้อยค าแทนการซักถามพยานตามวรรคหนึ่งจะต้องยื่นค าร้อง
แสดงความจ านงพร้อมเหตุผลต่อศาลก่อนวันชี้สองสถาน หรือก่อนวันสืบพยานในกรณีที่ไม่มี

การชี้สองสถาน และให้ศาลก าหนดระยะเวลาที่คู่ความจะต้องยื่นบันทึกถ้อยค าดังกล่าวต่อศาลและส่ง
ส าเนาบันทึกถ้อยค านั้นให้คู่ความอกฝ่ายหนึ่งทราบล่วงหน้าไม่น้อยกว่าเจ็ดวันก่อนวันสืบพยานคนนั้น เมื่อ
ี
มีการยื่นบันทึกถ้อยค าต่อศาลแล้ว คู่ความที่ยื่นไม่อาจขอถอนบันทึกถ้อยค านั้น บันทึกถ้อยค านั้นเมื่อ

พยานเบิกความรับรองแล้วให้ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของค าเบิกความตอบค าซักถาม

ื่
ิ่
ให้ผู้ให้ถ้อยค ามาศาลเพอเบิกความตอบค าซักถามเพมเติม ตอบค าถามค้านและค าถามติงของ
คู่ความ หากผู้ให้ถ้อยค าไม่มาศาล ให้ศาลปฏิเสธที่จะรับฟงบันทึกถ้อยค าของผู้นั้นเป็นพยานหลักฐานในคดี
ั
แต่ถ้าศาลเห็นว่าเป็นกรณีจ าเป็นหรือมีเหตุสุดวิสัยที่ผู้ให้ถ้อยค าไม่สามารถมาศาลได้ และเพื่อประโยชน์แห่ง

ความยุติธรรมจะรับฟังบันทึกถ้อยค าที่ผู้ให้ถ้อยค ามิได้มาศาลนั้นประกอบพยานหลักฐานอื่นกได้
็

ู่
ี
ในกรณีที่คู่ความตกลงกันให้ผู้ให้ถ้อยค าไม่ต้องมาศาลหรือคความอกฝ่ายหนึ่งยินยอมหรือไม่ติดใจ
ถามค้าน ให้ศาลรับฟังบันทึกถ้อยค าดังกล่าวเป็นพยานหลักฐานในคดีได้”

ิ
่
บทบัญญัติดังกล่าวบัญญัติอยู่ในลักษณะ ๕ ของประมลวกฎหมายวิธีพจารณาความแพง ซึ่งเป็น
บทบัญญัติเรื่องพยานหลักฐาน กฎหมายลักษณะพยาน กฎหมายลักษณะพยานเป็นกฎหมายที่เก่าแก่มาก

ิ
ที่สุดกฎหมายหนึ่งถือก าเนิดมาพร้อมกับการจัดระบบศาลและวิธีพจารณาความ กฎหมายลักษณะพยาน
ั
ื่
เป็นกฎหมายที่ว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการน าเสนอข้อพสูจน์อนเป็นข้อเท็จจริงต่อศาลเพอให้ศาลได้
ิ
วินิจฉัยคดีความได้ถูกต้อง วัตถุประสงค์ส าคัญของกฎหมายลักษณะพยานในทุกระบบ คือ ต้องการให้มี
การพิสูจน์ความจริงให้เป็นที่ยุติในศาล ระบบกฎหมายลักษณะพยาน คือระบบการค้นหาข้อเท็จจริงโดย
๑๙
ให้ศาลเป็นผู้วินิจฉัย จ าแนกได้เป็นระบบใหญ่ ๆ สองระบบ คือ

๑๘ “เรื่องเดียวกัน, หน้า ๕๑.”
๑๙ พรเพชร วิชิตชลชัย, ค าอธิบายกฎหมายลักษณะพยาน, พิมพ์ครั้งที่ ๑, หน้า ๒.