Page 261 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 261
๒๔๘
่
(๑.) ความหมายและขอบเขตของการปฏิบัติต่อเด็กและเยาวชนโดยไมต้องผ่าน
กระบวนการยุติธรรมทางศาล( Nonjudicial Handing)
ขั้นตอนการด าเนินคดีในระบบสากลทุกประเทศทั่วโลกจะมีกระบวนการเหมือนกัน
กล่าวคือ เริ่มต้นจากขั้นตอนการแจ้งความร้องทุกข์ต่อเจ้าหน้าที่ต ารวจ การจับกุม การสอบสวน การ
ิ
ิ
ฟ้องคดีต่อศาลและการด าเนินกระบวนพจารณาพพากษาคดีและการลงโทษส่งตัวเข้าเรือนจ าเพื่อลงโทษ
ิ
ให้สาสมกับความผิด ซึ่งเรียกว่า “กระบวนการยุติธรรมตามแบบพธี” โดยมีหน่วยงานของรัฐตั้งแต่
ต ารวจ อยการ ศาลและสถานพนิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน เป็นผู้ท าหน้าที่ตามที่กฎหมายบัญญัติ
ิ
ั
ไว้ แต่อย่างไรก็ตาม บางคดีเมื่อพเคราะห์ถึงสภาพของความผิด สภาพของผู้กระท าความผิดและ
ิ
ื่
พฤติการณ์แวดล้อมอน กระบวนการที่เคร่งครัดดังกล่าวอาจไม่เหมาะสม เช่น เป็นความผิดเล็กน้อย
หรือผู้กระทาความผิดเป็นเด็กหรือเยาวชน ดังนั้นในปัจจุบันจึงเกดมีแนวความคดที่จะน ามาตรการอื่นมา
ิ
ิ
ปฏิบัติต่อผู้กระท าความผิดแทนการด าเนินการตามขั้นตอนปกติดังกล่าว โดยการผลักดันผู้กระท า
๒๐
ความผิดออกจากกระบวนการยุติธรรม (Diversion) โดยสามารถแบ่งขั้นตอนการผลักดันได้ ๓ ระดับ
กล่าวคือ
๒๑
ระดับที่ ๑ ผู้กระท าควาผิดยังไม่ได้ผ่านเข้ามายังขั้นตอนส่วนใดส่วนหนึ่งของกระบวบการยุติธรรม
และถูกผลักดันออกไป เช่น การก าหนดให้มีการจัดการกับพฤติกรรมฝ่าฝืนสังคมบางประเภท โดยฝ่าย
เอกชนแทนเจ้าหน้าที่ต ารวจ เช่น ศาลหมู่บ้าน หรือมาตรการทางสังคมสงเคราะห์โดยหน่วยงาน
ด้านสวัสดิการกับคนท าผิด เป็นต้น
ระดับที่ ๒ ผู้กระท าความผิดได้ผ่านขั้นตอนบางขั้นตอนของกระบวนการยุติธรรมเข้ามา
แล้วแต่ถูกผลักดันหรือเบี่ยงเบนออกไปจากมาตรการแบบดั้งเดิม และใช้วิธีการอื่นด าเนินการกับผู้กระท า
้
แทน เช่น การรอการลงโทษอาญาโดยระบบคุมประพฤติ การชะลอฟอง การควบคุมในวันหยุดหรือเป็น
ระยะๆ การท างานบริการสาธารณะแทนการจ าคุก
ระดับที่ ๓ การผลักดันผู้กระท าความผิดออกจากกระบวนการยุติธรรมภายหลังจาก
ิ
ผู้กระท าความผิดได้ถูกจองจ าในสถานพนิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชนแล้ว แต่ท าให้การควบคุม
น้อยลงในรูปแบบ การพักการลงโทษ(Parole) การท างานสาธารณะ เป็นต้น
จากความหมายของการผลักดันผู้กระท าความผิดออกจากกระบวนการยุติธรรมข้างต้น
สามารถให้ความหมายของการปฏิบัติต่อเด็กและเยาวชนโดยไม่ต้องผ่านกระบวนการยุติธรรมทางศาลได้
ิ
ว่า “เป็นกระบวนการหรือวธีการในการปฏิบัติต่อเด็กหรือเยาวชนเพื่อผลักดันเด็กและเยาวชนออก
๒๐ ศิริศักดิ์ ติยะพรรณ, “มาตรการแทนการด าเนินคดีอาญา,” วารสารอัยการ ๑๔ (สิงหาคม ๒๕๓๔): ๖๗
๒๑ นัทธี จิตสว่าง, หลักทัณฑวิทยา (กรุงเทพหานคร:๒๕๓๔), หน้า ๑๑๖-๑๔๓
