Page 509 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 509
๔๙๗
บทบัญญัติมาตรานี้สะท้อนถึงหลักความเสมอภาคหรือที่เรียกว่า "หลักความเสมอภาคต่อหน้า
กฎหมาย" (Equality Before the Law) โดยเป็นการรับรองสิทธิของประชาชนที่จะได้รับการปฏิบัติจากรัฐ
อย่างเท่าเทียมกัน หมายความว่า องค์กรผู้ใช้อานาจรัฐทั้งหลายต้องปฏิบัติต่อบุคคลที่เหมือนกันในสาระส าคัญ
อย่างเดียวกัน และปฏิบัติต่อบุคคลที่แตกต่างกันในสาระส าคัญให้แตกต่างกันออกไปตามลักษณะเฉพาะของ
แต่ละคน การปฏิบัติต่อบุคคลที่เหมือนกันในสาระส าคัญให้แตกต่างกันก็ดี การปฏิบัติต่อบุคคลที่แตกต่างกัน
๑๖
ในสาระส าคัญให้เหมือนกันก็ดี ย่อมขัดต่อหลักความเสมอภาค
มาตรา ๒๘ วรรคแรก บัญญัติว่า “บุคคลย่อมมีสิทธิและเสรีภาพในชีวิตและร่างกาย”
ั
วรรคสอง บัญญัติว่า “การจับและการคุมขงบุคคลจะกระทามิได้ เว้นแต่มีคาสั่ง
หรือหมายของศาลหรือมีเหตุอย่างอื่นตามที่กฎหมายบัญญัติ”
มาตรา ๒๙ วรรคสอง บัญญัติว่า “ในคดีอาญา ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้ต้องหาหรือจ าเลย
ไม่มีความผิด และก่อนมีค าพพากษาอนถึงที่สุดแสดงว่าบุคคลใดได้กระท าความผิด จะปฏิบัติต่อบุคคลนั้น
ิ
ั
เสมือนเป็นผู้กระท าความผิดมิได้”
ี
วรรคสาม บัญญัติว่า “การควบคุมหรือขังผู้ต้องหาหรือจ าเลยให้กระท าได้เพยง
เท่าที่จ าเป็น เพื่อป้องกันมิให้มีการหลบหนี”
วรรคห้า บัญญัติว่า “ค าขอประกันผู้ต้องหาหรือจ าเลยในคดีอาญาต้องได้รับการ
ิ
พิจารณาและจะเรียกหลักประกันจนเกินควรแก่กรณีมได้ การไม่ให้ประกันต้องเป็นไปตามที่กฎหมายบัญญัติ”
สิทธิที่จะได้รับการปฏิบัติอย่างผู้บริสุทธิ์ในฐานะผู้ต้องหาหรือจ าเลยจนกว่าจะมีค าพิพากษา
ถึงที่สุดว่าผู้นั้นกระท าผิดเป็นบทบัญญัติที่สอดคล้องกับปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน (Universal
Declaration of Human Rights : UDHR) ข้อ ๑๑ (๑) ดังที่กล่าวไปข้างต้น ซึ่งบทบัญญัติในมาตรานี้ค านึงถึง
ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ โดยก าหนดสิทธิของบุคคลว่าสิทธิของบุคคลนั้นต้องได้รับความคุ้มครองแม้บุคคลเช่น
ว่านั้นจะตกเป็นผู้ต้องหาหรือจ าเลยในคดีอาญาก็ตามก็ต้องได้รับการสันนิษฐานไว้ก่อนว่าไม่มีความผิดจนกว่า
ิ
จะมีค าพพากษาถึงที่สุดว่าบุคคลนั้นได้กระท าความผิดจริง หลักการนี้ส่งผลให้เกิดแนวคิดในการปล่อยชั่วคราว
ผู้ต้องหาหรือจ าเลยในระหว่างถูกด าเนินคดีโดยให้ปล่อยชั่วคราวเป็นหลัก การควบคุมหรือขังผู้ต้องหาหรือ
จ าเลยกระท าได้เท่าที่จ าเป็นเพอป้องกันมิให้หลบหนี ส่วนการขอประกันตัวหรือปล่อยชั่วคราวอาจมีการเรียก
ื่
หลักประกันได้ แต่จะเรียกหลักประกันสูงเกินสมควรมิได้ ทั้งนี้ เพอให้ผู้ต้องหาหรือจ าเลยไม่ถูกจ ากัดอสรภาพ
ิ
ื่
้
ดังเช่นผู้กระท าความผิด และมีโอกาสได้แสวงหาพยานหลักฐานในการต่อสู้คดีไดอย่างเต็มที่
ื้
๑๖ วรพจน์ วิศรุตพิชญ์, หลักการพนฐานของกฎหมายปกครอง, (กรุงเทพมหานคร: บริษัทธรรมสาร จ ากัด, ๒๕๓๘), น.
๓๔ - ๓๕.
