Page 512 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 512
๕๐๐
ิ
ี
ในคดีก่อนที่จะน าคดีขึ้นสู่ศาล เนื่องจากเห็นว่ามีแต่องค์คณะผู้พพากษาที่เป็นกลางและไม่ล าเอยงเท่านั้นที่
เชื่อถือได้
๒๑
ในการก าหนดนโยบายของรัฐเกี่ยวกับกระบวนการยุติธรรมทางอาญาต้องน าหลักการทั้งสอง
ั
มาประกอบกันเสมอ ซึ่งกระบวนการยุติธรรมที่ดีนอกจากจะต้องมีประสิทธิภาพในการป้องกนและปราบปราม
้
อาชญากรรมและแกไขปรับปรุงให้ผู้กระท าความผิดกลับตัวเป็นคนดีและเข้าสู่สังคมได้แล้ว จะต้องมีมาตรการที่
ให้ความคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของบุคคลที่เกี่ยวข้องในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาทุกขั้นตอนด้วย ดังนั้น
ุ้
ประสิทธิภาพหรือความส าเร็จของกระบวนการยุติธรรมทางอาญาจึงขึ้นกับการประสานหลักการในการคมครอง
สิทธิขั้นพนฐานของประชาชนในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาให้สอดคล้องกับหลักเกณฑ์ในประมวลกฎหมาย
ื้
วิธีพจารณาความอาญา โดยค านึงถึงดุลยภาพระหว่างหลักการควบคุมอาชญากรรม (Crime Control) และ
ิ
หลักความชอบด้วยกระบวนการทางกฎหมาย (Due Process of Law) เรียกว่า "หลักการตรวจสอบและ
ถ่วงดุล" (Check and Balance) เพอสร้างความสมดุลระหว่างการปราบปรามอาชญากรรมของเจ้าหน้าที่รัฐ
ื่
และการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน โดยเพิ่มกระบวนการตรวจสอบการใช้อานาจของเจ้าหน้าที่รัฐมิให้
๒๒
เกินขอบเขตที่ก าหนดอันจะเป็นการละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชน
๒.๓. แนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับการปล่อยชั่วคราว
การปล่อยชั่วคราวเป็นมาตรการทางกฎหมายที่ส าคัญประการหนึ่งที่บัญญัติขึ้นเพอคุ้มครองสิทธิ
ื่
เสรีภาพของผู้ต้องหาหรือจ าเลย โดยผ่อนคลายการจ ากัดสิทธิเสรีภาพของบุคคลดังกล่าวจากการถูกควบคุมตัว
ในระหว่างการพิจารณาคดี ซึ่งการปล่อยชั่วคราวมีแนวคิดทฤษฎีที่ส าคัญดังนี้
๒.๓.๑ ทฤษฎีกฎหมายธรรมชาติ (The Natural Law Theory) และทฤษฎีกฎหมายบานเมือง
้
(The Positive Law Theory)
๒.๓.๑.๑ ทฤษฎีกฎหมายธรรมชาติ (The Natural Law Theory)
ทฤษฎีนี้ถือว่าสิทธิเสรีภาพของบุคคลเป็นเหตุผลและความยุติธรรมที่มีอยู่แล้วตาม
ธรรมชาติ เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนทุกคนและอยู่เหนือกฎหมายที่ผู้ปกครองรัฐได้ตราขึ้น แนวความคิดนี้
มีทฤษฎีที่สนับสนุนจ านวนมาก ทฤษฎีที่ส าคัญคือทฤษฎีสัญญาประชาคม (The Social Contract Theory)
ของจอห์น ล็อค (John Locke) นักปรัชญาชาวอังกฤษที่เชื่อว่า ธรรมชาติของทุกคนเป็นคนดี ความไม่ดีเกิดจาก
๒๑ ประธาน วัฒนวานิช, “ระบบความยุติธรรมทางอาญา : แนวความคิดเกี่ยวกับการควบคุมอาชญากรรมและกระบวนการนิติ
ธรรม,” วารสารนิติศาสตรมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ๙, (กุมภาพันธ์ ๒๕๒๐): น. ๑๕๒.
์
์
๒๒ กิตติพงษ์ กิติยารักษ์, กระบวนการยุติธรรมบนเส้นทางการเปลี่ยนแปลง (กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์วิญญูชน, ๒๕๔๓),
น. ๑๑.
