Page 810 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๗๙๘

ิ
ื่
เพอให้เป็นไปตามเจตนารมณ์ และหากพจารณากับบทบัญญัติค าบังคับทางแพงตามประมวลกฎหมายวิธี
่
ิ
ิ
่
พจารณาความแพง ว่าด้วยการบังคับคดีตามค าพพากษาหรือค าสั่ง แล้วมีลักษณะให้จ าเลยดังกล่าวกระท า
การทั้งสิ้นจึงน่าจะสอดคล้องกัน
ิ
ค าพพากษาศาลฎีกาที่ ๒๒๙๑/๒๕๕๑ ศาลฎีกาแผนกคดีสิ่งแวดล้อมวินิจฉัยว่า “...อนึ่ง ส าหรับ
ุ
บ้านของกลางทั้ง ๒ หลัง ที่จ าเลยปลูกสร้างขึ้นในเขตอทยานแห่งชาติทับลานนั้น มิใช่เครื่องมือ เครื่องใช้ อาวุธ
ุ
สัตว์พาหนะ ยานพาหนะ หรือเครื่องจักรกลใดๆ ซึ่งบุคคลได้ใช้ในการกระท าความผิด หรือได้ใช้เป็นอปกรณ์ให้
ได้รับผลในการกระท าความผิดโดยตรงตามพระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. ๒๔๘๔ มาตรา ๗๔ ทวิ พระราชบัญญัติ
อทยานแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๐๔ มาตรา ๒๙ ประมวลกฎหมายที่ดิน มาตรา ๑๐๘ ทวิ วรรคห้า จึงไม่อาจริบตาม
ุ
ุ
ค าขอของโจทก์ได้ อย่างไรก็ตาม พระราชบัญญัติอทยานแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๐๔ มาตรา ๒๒ บัญญัติว่า “ในกรณี
ที่มีการฝ่าฝืนพระราชบัญญัตินี้ เป็นเหตุให้มีสิ่งปลูกสร้างขึ้นใหม่หรือมีสิ่งอนใดในอุทยานแห่งชาติผิดไปจาก
ื่
สภาพเดิม ให้พนักงานเจ้าหน้าที่มีอานาจสั่งให้ผู้กระท าความผิดท าลายหรือรื้อถอนสิ่งนั้นๆ ออกไปให้พน

้
อุทยานแห่งชาติ หรือท าให้สิ่งนั้น ๆ กลับคืนสู่สภาพเดิมแล้วแต่กรณี ถ้าผู้กระท าความผิดไม่ปฏิบัติตาม หรือถ้า
ไม่รู้ตัวผู้กระท าความผิด หรือเพอป้องกันหรือบรรเทาความเสียหายแก่อทยานแห่งชาติ พนักงานเจ้าหน้าที่จะ
ื่
ุ
กระท าการดังกล่าวแล้วอย่างใดอย่างหนึ่งเสียเองก็ได้ตามสมควรแก่กรณี และผู้กระท าความผิดมีหน้าที่ชดใช้

ค่าใช้จ่ายที่ต้องเสียไปในการที่พนักงานเจ้าหน้าที่กระท าการเสียเองนั้น” แสดงว่า ในกรณีมีสิ่งปลูกสร้างขึ้นใน
ุ
อทยานแห่งชาติโดยฝ่าฝืนต่อพระราชบัญญัติอทยานแห่งชาติฯ กฎหมายมีเจตนารมณ์ให้ด าเนินการรื้อถอนสิ่ง
ุ
ุ
้
ปลูกสร้างดังกล่าวออกไปให้พนอทยานแห่งชาติ ดังนั้น แม้โจทก์จะมิได้ขอให้ศาลสั่งให้จ าเลยรื้อถอนบ้านของ
กลางทั้ง ๒ หลัง แต่เมื่อโจทก์มีค าขอให้ริบบ้านของกลางทั้ง ๒ หลังศาลก็ย่อมมีอานาจสั่งให้จ าเลยรื้อถอนบ้าน

ุ
ิ
ของกลางทั้ง ๒ หลัง ออกไปให้พนอทยานแห่งชาติได้ ไม่ต้องห้ามตามประมวลกฎหมายวิธีพจารณาความอาญา
้
มาตรา ๑๙๒ วรรคหนึ่ง”
ิ
จากค าพพากษาของศาลฎีกาคดีนี้ได้วินิจฉัยอย่างชัดแจ้งว่าเป็นการวินิจฉัยโดยค านึงถึง
เจตนารมณ์ของกฎหมายตามพระราชบัญญัติอทยานแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๐๔ (ปัจจุบันบังคับใช้ตาม
ุ
พระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๖๒) ที่กฎหมายมีความมุ่งหมายให้ด าเนินการรื้อถอนสิ่งปลูกสร้าง

ออกไปให้พ้นจากอุทยานแห่งชาติ

๔.๑.๓ ในแง่สิทธิในสิ่งแวดล้อม

ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย มาตรา ๔๓ (๒) บัญญัติว่า บุคคลและชุมชนย่อมมี
สิทธิจัดการ บ ารุงรักษา และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และความหลากหลายทาง

ชีวภาพอย่างสมดุลและยั่งยืนตามวิธีการที่กฎหมายบัญญัติ ซึ่งรัฐธรรมนูญให้เป็นสิทธิของบุคคลและสิทธิ

ของชุมชน