Page 954 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๙๔๒

่
หลักเกณฑ์และแนวทำงกำรรื้อฟื้นคดีอาญาขึ้นพิจารณาใหมในต่างประเทศ
๓
ประเทศฝรั่งเศส
ื้
ิ
การรื้อฟนคดีอาญาขึ้นพจารณาใหม่ในประเทศฝรั่งเศส เรียกว่า “Le pourvoi en revision”
ิ
ซึ่งหมายถึงการพจารณาใหม่ในคดีที่มีค าพพากษาถึงที่สุดแล้ว แต่ค าพพากษานั้นมีความผิดพลาดในการ
ิ
ิ
ิ
วินิจฉัยข้อเท็จจริง การรื้อฟนคดีที่ถึงที่สุดแล้วขึ้นพจารณาใหม่มีมาตั้งแต่ ปี ค.ศ. ๑๖๗๐ ในสมัยนั้นการ
ื้

ิ
ื้
ขอให้รื้อฟนคดีขึ้นพจารณาใหม่เป็นพระราชอานาจของพระมหากษัตริย์โดยแท้ในการที่จะทรงมีพระราช
วินิจฉัยโดยไม่มีเงื่อนไขหรือไม่มีก าหนดเวลาแต่อย่างใด การรื้อฟนคดีอาญาในฝรั่งเศสแต่เดิมจึงมีลักษณะ
ื้
ิ
ื้
คล้ายการอภัยโทษและการล้างมลทินผสมกัน ในปัจจุบันการรื้อฟนคดีอาญาขึ้นพจารณาใหม่ของฝรั่งเศส
จะมีหลักการที่แตกต่างไปจากเดิมบ้าง โดยจะต้องด าเนินการผ่านทางกระทรวงยุติธรรม แล้วจึงจะไปสู่การ
พิจารณาของศาล
ิ
ื้
เงื่อนไขในการรื้อฟนคดีอาญาขึ้นพจารณาใหม่ของฝรั่งเศส ต้องเป็นการรื้อฟนคดีอาญาขึ้น
ื้
ิ
พจารณาใหม่ที่เป็นคุณแก่จ าเลยเท่านั้น และคดีที่จะขอให้รื้อฟนจะต้องเป็นคดีที่มีค าพพากษาว่าจ าเลย
ิ
ื้
มีความผิดเท่านั้น คดีที่ศาลยกฟองจะขอให้รื้อฟนคดีขึ้นพจารณาใหม่ไม่ได้ รวมทั้งค าพพากษาในคดีที่จะ
ิ
้
ิ
ื้
ื้
ขอให้รื้อฟนคดีขึ้นพจารณาใหม่ จะต้องเป็นค าพพากษาที่ถึงที่สุดแล้ว นอกจากนี้ การขอให้รื้อฟนคดีอาญา
ิ
ื้
ิ
ขึ้นพจารณาใหม่ จะกระท าได้เฉพาะในคดีความผิดอกฉกรรจ์ ได้แก่ คดีที่มีโทษจ าคุกตั้งแต่ ๕ ปี ขึ้นไป
ุ
ิ
จนถึงประหารชีวิต หรือความผิดปานกลาง ได้แก่ คดีที่มีโทษจ าคุกกว่า ๒ เดือน จนถึง ๕ ปี ปรับเกินกว่า
๒,๐๐๐ ฟรังค์ขึ้นไป เท่านั้น โดยมีเหตุในการร้องขอรื้อฟื้นคดีอาญาขึ้นพิจารณาใหม่ ดังนี้
กรณีแรก ผู้ที่ถูกอ้างว่าได้ถูกฆ่าตายไปแล้วยังมีชีวิต
ิ
กรณีที่สอง มีค าพพากษาขัดแย้งกันโดยภายหลังจากที่มีค าพพากษาให้ลงโทษในความผิด
ิ
อกฉกรรจ์หรือความผิดปานกลางไปแล้ว ได้มีค าพพากษาให้ลงโทษจ าเลยอกคนหนึ่งในการกระท าอน
ี
ั
ิ
ุ
ิ
ิ
เดียวกันนั้น และค าพพากษาที่ให้ลงโทษทั้งสองฉบับนั้นขัดแย้งกัน ซึ่งความขัดแย้งกันนี้เป็นข้อพสูจน์ถึง
ความบริสุทธิ์ของผู้ที่ถูกลงโทษคนใดคนหนึ่ง
กรณีที่สาม มีค าพิพากษาลงโทษฐานเบิกความเท็จแก่พยาน ซึ่งได้ให้การเป็นผลร้ายแก่จ าเลย
กรณีที่สี่ มีข้อเท็จจริงใหม่เกิดขึ้นภายหลังจากที่มีค าพพากษาว่าจ าเลยกระท าความผิดโดย
ิ
ข้อเท็จจริงใหม่ที่ปรากฏขึ้นได้แสดงถึงความบริสุทธิ์ของจ าเลย
ิ
ผู้มีสิทธิและผู้มีอานาจขอรื้อฟนคดีอาญาขึ้นพจารณาใหม่ในประเทศฝรั่งเศส ส าหรับเงื่อนไขใน
ื้

กรณีที่หนึ่ง สองและสามคือ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ผู้ที่ถูกศาลพิพากษาหรือผู้แทนตามกฎหมาย
ในกรณีที่ผู้ที่ถูกศาลพพากษาบกพร่องในความสามารถ และคู่สมรส บุตร บิดา มารดา ผู้รับมอบอานาจ
ิ

ิ
โดยทั่วไป หรือผู้ที่ได้รับมอบอานาจเฉพาะของผู้ที่ถูกศาลพพากษาในกรณีที่ผู้ถูกศาลพพากษาถึงแก่กรรม
ิ
แล้วหรือเป็นบุคคลสาบสูญ ส่วนเงื่อนไขในกรณีที่สี่ เป็นหน้าที่ของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม
แต่เพียงผู้เดียวที่จะมีอ านาจในการขอให้รื้อฟื้นคดีขึ้นพิจารณาใหม่ได้
ิ
ิ
ส าหรับกระบวนการพจารณาค าร้องขอรื้อฟนคดีอาญาขึ้นพจารณาใหม่ของประเทศฝรั่งเศส
ื้
ื้
ิ
เมื่อศาลฎีกาแผนกคดีอาญาได้รับค าขอรื้อฟนคดีอาญาขึ้นพจารณาใหม่ไว้แล้ว ในชั้นต้นศาลจะต้องสั่งรับ
หรือไม่รับค าขอนั้น ถ้าสั่งไม่รับให้ถือว่าค าสั่งนั้นเป็นที่สุด แต่ถ้าศาลสั่งรับค าขอก็จะวินิจฉัยต่อไปว่าส านวน

๓ พิชญา เหลืองรัตนเจริญ, “การรื้อฟื้นคดีอาญาขึ้นพิจารณาใหม่ : ศึกษาเฉพาะกรณีการรื้อฟื้นคดีที่เป็นคุณแก่
จ าเลย” (วิทยานิพนธ์ปริญญานิติศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานิติศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์,
2548) หน้า ๒๖ – ๓๐.