Page 77 - annual 2561
P. 77
“หน่วยงานทางปกครอง” และ “เจ้าหน้าที่ของรัฐ”
ตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครอง
และวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒
โดย ในการวินิจฉัยเขตอ�านาจศาลระหว่างศาลยุติธรรมและศาลปกครอง ปัญหา
ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ชาญชัย แสวงศักดิ์
รองประธานศาลปกครองสูงสุด ประการแรกที่จะต้องพิจารณา คือ ปัญหาเกี่ยวกับสถานะของความเป็น “หน่วยงาน
กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิของศาลปกครอง
ทางปกครอง” หรือ “เจ้าหน้าที่ของรัฐ” ของโจทก์หรือจ�าเลยในคดีที่มีการโต้แย้ง
เขตอ�านาจศาลนั้น ตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง
พ.ศ. ๒๕๔๒ เนื่องจากเป็นองค์ประกอบแรกที่จะแสดงให้เห็นว่าคดีนี้เป็นคดีปกครองที่
จะอยู่ในอ�านาจศาลปกครองหรือไม่ และการวินิจฉัยว่าโจทก์หรือจ�าเลยเป็น “หน่วยงาน
ทางปกครอง” หรือ “เจ้าหน้าที่ของรัฐ” ที่จะอยู่ในอ�านาจของศาลปกครองหรือไม่นั้น
ต้องพิจารณาตามมาตรา ๓ แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณา
คดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ เท่านั้น โดยไม่จ�าต้องพิจารณาตามกฎหมายอื่น
เนื่องจากพระราชบัญญัติแต่ละฉบับนิยามค�าว่า “หน่วยงานทางปกครอง
หรือหน่วยงานของรัฐและเจ้าหน้าที่ หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐ” ไว้แตกต่างกันขึ้นอยู่กับ
วัตถุประสงค์ของการบังคับใช้พระราชบัญญัติแต่ละฉบับนั้น เช่น พระราชบัญญัติข้อมูล
ข่าวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ มาตรา ๔ นิยามค�าว่า “หน่วยงานของรัฐ หมายความว่า
ราชการส่วนกลาง ราชการส่วนภูมิภาค ราชการส่วนท้องถิ่น รัฐวิสาหกิจ ส่วนราชการ
สังกัดรัฐสภา ศาลเฉพาะในส่วนที่ไม่เกี่ยวกับการพิจารณาพิพากษาคดี องค์กร
ควบคุมการประกอบวิชาชีพ หน่วยงานอิสระของรัฐ และหน่วยงานอื่นที่ก�าหนดใน
กฎกระทรวง” และนิยามค�าว่า “เจ้าหน้าที่ของรัฐ” หมายความว่า “ผู้ซึ่งปฏิบัติงาน
ให้แก่หน่วยงานของรัฐ” ส่วนพระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่
พ.ศ. ๒๕๓๙ มาตรา ๔ ก็บัญญัตินิยามค�าว่า “หน่วยงานของรัฐ” และ “เจ้าหน้าที่”
ต่างออกไป โดยให้ค�านิยาม “หน่วยงานของรัฐ” หมายความว่า “กระทรวง ทบวง กรม
หรือส่วนราชการที่เรียกชื่ออย่างอื่นและมีฐานะเป็นกรม ราชการส่วนภูมิภาค ราชการ
ส่วนท้องถิ่น และรัฐวิสาหกิจที่ตั้งขึ้นโดยพระราชบัญญัติหรือพระราชกฤษฎีกา และให้
หมายความรวมถึงหน่วยงานอื่นของรัฐที่มีพระราชกฤษฎีกาก�าหนดให้เป็นหน่วยงาน
ของรัฐตามพระราชบัญญัติฉบับนี้ด้วย” และนิยามค�าว่า “เจ้าหน้าที่” หมายความว่า
“ข้าราชการ พนักงาน ลูกจ้าง หรือผู้ปฏิบัติงานประเภทอื่น ไม่ว่าจะเป็นการแต่งตั้ง
ในฐานะเป็นกรรมการหรือฐานะอื่นใด” ดังนั้นจึงเห็นได้ว่า บทนิยามของพระราช
บัญญัติข้อมูลข่าวสารฯ นั้น ถือว่ารัฐวิสาหกิจทั้งหมดเป็น “หน่วยงานของรัฐ” โดย
69
