Page 80 - annual 2561
P. 80
72
(๓) ราชการส่วนท้องถิ่น ในรูปแบบใด เป็น “หน่วยงานของรัฐ” ที่อยู่ภายใต้
(๔) รัฐวิสาหกิจที่ตั้งขึ้นโดยพระราชบัญญัติ พระราชบัญญัตินั้นทั้งสิ้น
หรือพระราชกฤษฎีกาซึ่งเป็นนิติบุคคลมหาชน โดย “รัฐวิสาหกิจ” ที่เป็นหน่วยงานทางปกครอง
ไม่รวมถึงรัฐวิสาหกิจที่เป็นนิติบุคคลเอกชน ตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ ประเภทที่
(๕) “หน่วยงานอื่นของรัฐ” ซึ่งหมายถึง จัดตั้งขึ้นโดย “พระราชบัญญัติ” เช่น การเคหะแห่งชาติ
หน่วยงานของรัฐในรูปแบบอื่นทั้งหมดที่มิใช่ (๑) ถึง (๔) การทางพิเศษแห่งประเทศไทย การท่าเรือแห่ง
ไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานของรัฐที่มิใช่ส่วนราชการและ ประเทศไทย การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย การนิคม
มิใช่รัฐวิสาหกิจที่จัดตั้งขึ้นโดยพระราชบัญญัติองค์การ อุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย การประปานครหลวง
มหาชนที่จัดตั้งขึ้นโดยพระราชกฤษฎีกาที่ออกตาม การประปาส่วนภูมิภาค การไฟฟ้านครหลวง การไฟฟ้า
ฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
พระราชบัญญัติองค์กรมหาชนฯ หน่วยงานธุรการของ การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย การรถไฟ
รัฐสภา หน่วยงานธุรการของศาล และหน่วยงานธุรการ แห่งประเทศไทย ธนาคารพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลาง
ขององค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ
และขนาดย่อมแห่งประเทศไทย ธนาคารเพื่อการเกษตร
(๖) “หน่วยงานที่ได้รับมอบหมายให้ใช้ และสหกรณ์การเกษตร ธนาคารเพื่อการส่งออกและ
อ�านาจทางปกครองหรือให้ด�าเนินกิจการทางปกครอง” น�าเข้าแห่งประเทศไทย ธนาคารอาคารสงเคราะห์
หมายถึงหน่วยงานเอกชน แต่จะอยู่ในนิยามของค�าว่า ธนาคารออมสิน ธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย
“หน่วยงานทางปกครอง” ก็ต่อเมื่อเป็นหน่วยงานเอกชน ส�านักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล องค์การเภสัชกรรม ฯลฯ
ที่ได้รับมอบหมายให้ใช้อ�านาจทางปกครองหรือให้ด�าเนิน ตัวอย่างค�าวินิจฉัย เช่น
กิจการทางปกครอง
ค�าวินิจฉัยที่ ๑๙/๒๕๖๑ การไฟฟ้าส่วน
“หน่วยงานทางปกครอง” ตามรูปแบบที่ (๑) ภูมิภาค จ�าเลยที่ ๑ เป็นรัฐวิสาหกิจที่จัดตั้งขึ้นตาม
ถึง (๓) นั้น พิจารณาได้โดยง่ายจากรูปแบบองค์กรและ มาตรา ๖ แห่งพระราชบัญญัติการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
สถานะทางกฎหมายตามพระราชบัญญัติต่าง ๆ เช่น พ.ศ. ๒๕๐๓ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติการไฟฟ้า
พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. ส่วนภูมิภาค (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๔๒ จึงเป็นหน่วยงาน
๒๕๓๔ ที่ก�าหนดการจัดระเบียบบริหารราชการส่วนกลาง ทางปกครองตามมาตรา ๓ แห่ง พ.ร.บ. จัดตั้ง
ส่วนภูมิภาค พระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง ศาลปกครองฯ
กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ ที่จัดตั้งราชการส่วนกลาง รวมถึง ค�าวินิจฉัยที่ ๕๙/๒๕๖๑ การรถไฟแห่ง
กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการต่าง ๆ และกฎหมายว่าด้วย ประเทศไทย จ�าเลยที่ ๑ เป็นรัฐวิสาหกิจที่จัดตั้งขึ้น
องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแต่ละประเภท โดยพระราชบัญญัติการรถไฟแห่งประเทศไทย จึง
การพิจารณารูปแบบหน่วยงานทางปกครองที่ เป็นหน่วยงานทางปกครองตามมาตรา ๓ แห่ง พ.ร.บ.
ยากขึ้นมาอีกระดับหนึ่ง คือ “รัฐวิสาหกิจ” เนื่องจาก จัดตั้งศาลปกครองฯ
รัฐวิสาหกิจที่จะอยู่ในอ�านาจศาลปกครอง ต้องเป็น ส่วน “รัฐวิสาหกิจ” ที่เป็นหน่วยงานทาง
รัฐวิสาหกิจที่ตั้งขึ้นโดยพระราชบัญญัติหรือพระราช ปกครอง ตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ
กฤษฎีกาซึ่งเป็นนิติบุคคลมหาชนเท่านั้น ซึ่งต่างจาก ประเภทที่จัดตั้งขึ้นโดย “พระราชกฤษฎีกาออกตามความ
พระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ ในพระราชบัญญัติว่าด้วยการจัดตั้งองค์การของรัฐบาล
และพระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุ พ.ศ. ๒๔๙๖” เช่น สถาบันการบินพลเรือน องค์การ
ภาครัฐ พ.ศ. ๒๕๖๐ ที่ถือว่ารัฐวิสาหกิจไม่ว่าจะจัดขึ้น ก๊าซธรรมชาติแห่งประเทศไทย องค์การขนส่งมวลชน
