Page 58 - Q2-ManualConsult ภ.2

47 48

บุคคลแสดงพฤติกรรมออกไปแลว หากไดรับผลกรรมบวก (C+) ก็มีแนวโนมวาพฤติกรรมนั้นอาจจะ ขั้นตอนที่ 3 ลงมือปฏิบัติแตงพฤติกรรมพรอมกับใหการเสริมแรงควบคูกันไป โดยให
เกิดขึ้นไดอีก แตถาบุคคลแสดงพฤติกรรมออกไปแลวกลับไดรับผลกรรมลบ (C-) ก็มีแนวโนมวา การเสริมแรงแกพฤติกรรมยอยๆ จากงายไปหายากทีละพฤติกรรม ทั้งนี้จะตองใหการเสริมแรงทันทีที่

พฤติกรรมนั้นอาจจะไมเกิดขึ้นอีก ดังนั้นในการปรับพฤติกรรมโดยทั่วไปจึงนิยมใชตัวผลกรรมมาเปน เกิดพฤติกรรมที่ตองการ ตัวเสริมแรงที่ใหตองพอเหมาะและเปนที่ตองการ ไมควรใหมากหรือนอยเกินไป

ตัวสรางหรือลดพฤติกรรมเปาหมายเปนสวนใหญ ๒.๓) การเพิ่มพฤติกรรมหรือคงพฤติกรรมไว
๒) เทคนิคของการปรับพฤติกรรม เมื่อมีการสรางพฤติกรรมใหกับผูใหคําปรึกษาแลวสิ่งที่สําคัญอยางยิ่ง คือการรักษา

เทคนิคในการปรับพฤติกรรมนั้น แบงหลักออกเปน ๕ วิธี พฤติกรรมใหคงอยูหรือนานที่สุด ซึ่งคงตองอาศัยหลักการเสริมแรงเปนหลัก ดังตอไปนี้

๒.๑) การสรางพฤติกรรมใหม ๒.๓.๑) การเสริมแรงทางบวก (Positive Reinforcement)
การสรางพฤติกรรมใหม จะใชวิธีใหการเสริมแรงตอพฤติกรรมที่ตองการใหเกิดขึ้น คือการใหสิ่งเราหรือตัวเสริมแรงที่ทําใหบุคคลเกิดความพึงพอใจ ซึ่งจะทําใหพฤติกรรมที่

ซึ่งเปนเทคนิคที่ใชในการสรางพฤติกรรมใหม ไดแก ถูกเสริมแรงนั้นคงอยู หรือเกิดขึ้นบอย หลักการเสริมแรงทางบวกมีดังนี้

๒.1.1) การใหตัวแบบ (Modelling) เปนกระบวนการที่ทําใหเกิดการเรียนรู (๑) ใหการเสริมแรงทันทีที่พฤติกรรมที่พึงประสงคเกิดขึ้น
โดยอาศัยการสังเกตพฤติกรรมของตัวแบบที่เปนตัวอยางที่ดี พฤติกรรมของตัวแบบสามารถนํามา (๒) ตัวเสริมแรงที่ใหตองมีขนาดและปริมาณที่พอเหมาะกับความตองการของผูถูก

ประยุกตใชในการเสริมสรางพฤติกรรมใหมใหแกตนเองหรือบุคคลที่เราตองการสรางพฤติกรรมไดบันดูรา เสริมแรง
161
(Bandura) เสนอแนะถึงกระบวนการของการใหตัวแบบซึ่งแบงออกเปน 4 กระบวนการ ดังนี้ (๓) ถาใหตัวเสริมแรงทางสังคม เชน คําชม การประกาศยกยองความดี ผูใหตอง
(1) กระบวนการใสใจ (Attention Processes) เกี่ยวของกับการรับรูตัวแบบ แสดงออกอยางจริงใจ

และคุณลักษณะของตัวแบบ กลาวคือตัวแบบที่จะใชตองนาสนใจ มีความชัดเจน และ (๔) ควรใหการเสริมแรงไปตามขั้นตอนที่เริ่มตนจากพฤติกรรมที่งายไปหายาก
ผูเลียนแบบมีความพึงพอใจ นอกจากนี้ผูเลียนแบบยังตองมีความพรอมในการรับรูตัวแบบดวย การใชการเสริมแรงทางบวกในการปรับพฤติกรรมนั้น เปนวิธีการเพิ่มพฤติกรรมที่ใชได

(2) กระบวนการเก็บจํา (Retention Processes) เปนกระบวนการแปลงขอมูล งาย แตการใชเสริมแรงทางบวกจะไดผลหรือไมขึ้นอยูกับประเภทของตัวเสริมแรง และการเลือกใชตัว

จากตัวแบบเปนสัญลักษณในการจดจําไวของบุคคล เพื่อเปนแนวทางในการแสดงพฤติกรรมตามตัวแบบ เสริมแรงนั้น ซึ่งควรจะตองมีความรอบคอบเปนพิเศษ ดังนี้
ในโอกาสตอไป ผูเลียนแบบจะเก็บจําไดดี ถาไดเห็นการแสดงตัวแบบนั้นบอยครั้ง และไดฝกซอม (๑) ตัวเสริมแรงที่เปนสิ่งของ (Material Reinforcers) เปนตัวเสริมแรงที่กลาวไดวามี

พฤติกรรมตามตัวแบบ ทั้งนี้อาจจะมีการใหขอมูลเพิ่มเติม เพื่อใหผูเลียนแบบทําไดถูกตองมากที่สุด ประสิทธิภาพมาก เนื่องจากเปนตัวเสริมแรงที่ประกอบดวยอาหาร ของที่เสพได และสิ่งของตางๆ เชน

(๓) กระบวนการกระทํา (Motor Resproduction Processes) เปน ของเลน บุหรี่ เหลา เสื้อผา น้ําหอม รถยนต เปนตน
กระบวนการที่ผูเลียนแบบแปลงสัญลักษณที่เก็บจําไวนั้นมาเปนการกระทํา ซึ่งผูเลียนแบบจะสามารถ (๒) ตัวเสริมแรงทางสังคม (Social Reinforcers) แบงออกไดเปน 2 ลักษณะ คือ

กระทําตามตัวแบบไดดีหรือไมขึ้นอยูกับกระบวนการเก็บจําและการฝกซอมพฤติกรรมตามตัวแบบ เปนคําพูด และการแสดงออกทาทาง ไดแก การชมเชย การยกยอง การยิ้ม การเขาใกล หรือการสัมผัส
(4) กระบวนการจูงใจ (Motivational Processes) เปนการใหการเสริมแรง ตัว เปนตน

ทันที เมื่อผูเลียนแบบไดกระทําพฤติกรรมที่สอดคลองกับตัวแบบที่ให และควรเสริมแรงทุกครั้งที่เกิด (๓) ตัวเสริมแรงที่เปนกิจกรรม (Activity Reinforcers) หรือการใชหลักการของ

พฤติกรรมนั้น เพื่อสรางใหพฤติกรรมนั้นคงอยูตอไป พรีแม็ค (Premack’s principle) คือการใชกิจกรรมที่ชอบมากกวา มาเสริมแรงกิจกรรมที่ชอบนอยกวา
๒.๒) การแตงพฤติกรรม(Shaping) (๔) ตัวเสริมแรงที่เปนเบี้ยอรรถกร (Token Reinforcers) เบี้ยอรรถกรนั้นเปนตัว

โดยหลักการจะดําเนินการเปนขั้นตอนดังตอไปนี้ เสริมแรงที่จะมีคุณคาของการเปนตัวเสริมแรงไดก็ตอเมื่อสามารถนําไปแลกเปนตัวเสริมแรงอื่นๆ ได และ

ขั้นตอนที่ 1 เลือกพฤติกรรมเปาหมายที่ตองการใหเกิดขึ้น โดยที่พฤติกรรมนั้นจะตอง จะมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ถาสามารถนําไปแลกตัวเสริมแรงอื่นๆ ไดมากกวาหนึ่งตัวขึ้นไป
เฉพาะเจาะจงและควรแบงพฤติกรรมนั้นออกเปนขอยอย ที่เริ่มจากงายไปยาก เชน นําไปแลกเปนขนม อาหาร เครื่องดื่ม เครื่องเขียน ของขวัญ เปนตน ตัวอยางเบี้ยอรรถกรที่ใชกันอยู

ขั้นตอนที่ 2 เลือกตัวเสริมแรงทางบวกที่เหมาะสม เชน คําชมเชย หรือใหรางวัลที่เปน ในปจจุบันนี้ ไดแก เงิน คูปอง แสตมป แตม ดาว เปนตน ปจจุบัน เบี้ยอรรถกรจัดวาเปนตัวเสริมแรงที่มี

วัตถุสิ่งของ ประสิทธิภาพมากที่สุดในการปรับพฤติกรรม

(๕) ตัวเสริมแรงภายใน (Covert Reinforcers) ตัวเสริมแรงนี้ครอบคลุมถึงความคิด
16
อัลเบิรต บันดูรา (Albert Bandura) เปนนักจิตวิทยาชาวอเมริกันที่ใหความสนใจงานที่เกี่ยวของกับ ความรูสึกตางๆ เชน ความพึงพอใจ ความสุข ความภาคภูมิใจ เปนตน ตัวอยางเชน บุคคลบางคนชอบทํา
ทฤษฎีการเรียนรูทางสังคมหรือการเลียนแบบจากตัวแบบ (Modelling) ในสิ่งที่ยากและทาทาย เพราะถาทําสําเร็จก็จะเกิดความภาคภูมิใจ ซึ่งความรูสึกของบุคคลนี้จัดไดวาเปน

คู่มือปฏิบัติงาน
การด�าเนินงานตามมาตรการพิเศษ ๕๗