Page 59 - Q2-ManualConsult ภ.2

49

ตัวเสริมแรงภายในที่มีผลตอการแสดงพฤติกรรมของบุคคลนั่นเอง ใชไดดีในการปรับพฤติกรรม เพื่อ
ควบคุมตนเองและบังคับตนเอง

2.๓.2) การเสริมแรงทางลบ (Negative Reinforcement)

คือ การใหสิ่งเราหรือสถานการณที่บุคคลไมพึงพอใจ บุคคลจะพยายามหลบเลี่ยงหรือ
หลีกหนี โดยการทําพฤติกรรมบางอยางและถาพฤติกรรมนั้น ทําใหเขาหลีกเลี่ยงสิ่งที่ไมพึงปรารถนาได

พฤติกรรมนั้นก็มีโอกาสเกิดขึ้นไดอีก ถาเขาไดรับสิ่งเราหรือในสถานการณอยางเดียวกันอีก หลักการของ

การเสริมแรงทางลบก็คือ การใหสิ่งเราที่ไมพึงพอใจตลอดเวลา เพื่อใหบุคคลหลีกหนีจากสิ่งเราที่ไมพึง
พอใจนั้น โดยทําตามพฤติกรรมตามที่คาดหวังไว

ขอสังเกต ในเรื่องการเสริมแรงทางลบนั้น จุดประสงคสําคัญ คือ เนนการสรางใหเกิด

พฤติกรรมที่ตองการมากกวาเนนการลงโทษ จึงจําเปนตองแจงใหผูรับบริการทุกคนทราบถึงกําหนด
กฎเกณฑ หรือประกาศตางๆ ที่หนวยงานหรือองคกรกําหนดไว และไมควรใชการเสริมแรงทางลบเพียง

ดานเดียว เพราะอาจจะทําใหเกิดการตอตานจากผูรับคําปรึกษาได จึงควรใชรวมกับการใชการเสริมแรง

ทางบวกดวย ซึ่งจะชวยสรางใหเกิดพฤติกรรมไดดียิ่งขึ้น
๒.๔) การลดพฤติกรรม

หมายถึง การตัดทอน หยุด หรือการลบพฤติกรรมที่ไมพึงประสงคออกไป ซึ่งเทคนิคที่ใช
สวนใหญจะเปนลักษณะของการลงโทษ (Punishment) ทั้งนี้ ผูลงโทษจะตองเขาใจในหลักการของการ

ลงโทษ ดังนี้

(๑) ตองลงโทษอยางหนักแนนในระดับที่สามารถหยุดพฤติกรรมนั้นได
(๒) ผูที่ถูกลงโทษตองไมสามารถหลบเลี่ยงหรือหลีกหนีจากการลงโทษไปได

(๓) ลงโทษทันทีและทุกครั้งที่พฤติกรรมที่ไมพึงประสงคปรากฏขึ้น

การลดพฤติกรรมดวยการลงโทษนี้ เปนสิ่งที่ตองระวังเปนอยางยิ่ง เพราะอาจจะ
กอใหเกิดปญหาอื่นๆ ตามมาไดอีกมาก เชน ความโกรธแคนของผูถูกลงโทษ การดําเนินชีวิตในสังคมของ

ผูถูกลงโทษหลังจากไดรับการลงโทษ ปญหาทางดานศีลธรรมและคุณธรรม เปนตน
๒.๕) การควบคุมและการบังคับตนเอง

การปรับพฤติกรรมดวยการควบคุมตนเองและการบังคับตนเองนั้น จัดเปนเปาหมาย

สําคัญสูงสุดของการปรับพฤติกรรม การที่บุคคลสามารถควบคุมพฤติกรรม หรือการกระทําของตนเองได
โดยที่การเลือกพฤติกรรมเปาหมาย และกระบวนการที่จะนําไปสูเปาหมายนั้นดวยตัวเขาเอง จึงเปน

วิธีการที่ดีและไมยึดติดกับการเสริมแรงใดๆ จากภายนอก นอกจากนี้ ยังสรางใหบุคคลมีวินัยในตนเอง

อีกดวย
การปรับพฤติกรรม โดยการพัฒนาการควบคุมตนเองนั้น สามารถนําเอาเทคนิคตางๆ

มาใชไดหลายประการ เชน การควบคุมสิ่งเราไมใหมากระตุนใหเกิดพฤติกรรมที่ไมเหมาะสม การสังเกต

ตนเองตอพฤติกรรมที่แสดงออกตางๆ และหมั่นยับยั้งตนเองตอพฤติกรรมไมพึงประสงคการควบคุม
การเสริมแรงและการลงโทษตนเอง การเสริมสรางความเชื่อมั่นในตนเองในเรื่องพฤติกรรมที่ไมถูก

ตองการพัฒนาความรับผิดชอบ เปนคุณลักษณะที่ดีที่สุดในการควบคุมตนเอง

๕๘ คู่มือปฏิบัติงาน
การด�าเนินงานตามมาตรการพิเศษ