Page 262 - วารสารกฎหมาย ศาลอุทธรณ์คดีชํานัญพิเศษ

วารสารกฎหมาย ศาลอุทธรณ์คดีชำานัญพิเศษ

ี
ี
ไม่กระทําการอันใดท่จะก่อให้เกิดสถานประกอบการถาวรในประเทศอันเป็นท่มาของแหล่งเงินได้
ย่งไปกว่าน้น เมื่อก้าวมาถึงยุคสมัยท่เทคโนโลยีและข้อมูลดิจิตอลเข้ามามีบทบาทในเกือบทุก
ี
ิ
ั
ภาคส่วนของโลก จึงปรากฏธุรกิจในอีกรูปแบบหนึ่งคือการซื้อขายสินค้าที่ไม่มีรูปร่าง (intangible
assets) หรือการซื้อขายข้อมูลดิจิตอลหรือข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ต
ึ
ื
ซ่งการซ้อขายสินค้า (ไม่ว่าจับต้องได้หรือจับต้องไม่ได้) และบริการผ่านเครือข่าย
อินเตอร์เน็ตด้วยวิธีการท่ออกแบบมาเพ่อการรับหรือวางคําส่งซ้อสินค้าหรือบริการ ระหว่าง
ี
ื
ื
ั
ั
องค์กรธุรกิจ พ่อค้าแม่ค้ารายย่อย บุคคลท่วไป หรือแม้แต่กับรัฐ ผ่านช่องทางต่าง ๆ (ในปัจจุบัน
ั
มีท้งผ่านเว็บไซต์ แอปพลิเคชัน หรือแพลตฟอร์มต่าง ๆ ท่ผู้ใช้งานออนไลน์สามารถใช้งานได้
ี
จากเครื่องคอมพิวเตอร์ โทรศัพท์เคลื่อนที่ แท็บเล็ต (tablet) หรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ)
โดยไม่จํากัดว่าการชําระเงินหรือการจัดส่งสินค้าหรือให้บริการจะต้องดําเนินการผ่านระบบ
อินเตอร์เน็ตหรือช่องทางออนไลน์หรือไม่ ล้วนมีลักษณะเป็นกิจการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์
(e-commerce) ตามความหมายของ OECD ท้งส้น ส่งผลให้การทําธุรกิจในโลกดิจิตอลหรือ
ั
13
ิ
กิจการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ในปัจุบันไม่จําเป็นต้องมีการปรากฏตัวทางกายภาพของวิสาหกิจ
ข้ามชาติแต่อย่างใด

ั
ในส่วนของข้นตอนการประกอบธุรกิจของกิจการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์โดยวิสาหกิจ
ั
ี
ั
ข้ามชาติ วิสาหกิจข้ามชาติอาจติดต้งอุปกรณ์ท่ใช้ในการประมวลผลคําส่งซ้อสินค้าหรือเซิร์ฟเวอร์
ื
ึ
(server) ในประเทศใดประเทศหน่ง แล้วทําการซ้อขายสินค้าหรือบริการกับลูกค้าในประเทศ
ื
ต่าง ๆ ผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ตทางช่องทางเว็บไซต์ (แอปพลิเคชัน หรือช่องทางออนไลน์อ่น ๆ)
ื
ทําให้ลูกค้าสามารถเลือกซ้อสินค้าหรือบริการของวิสาหกิจข้ามชาติจากท่ใดก็ได้ในโลกท่ม ี
ี
ี
ื
สัญญาณอินเตอร์เน็ตผ่านคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์ส่อสารเคล่อนท่ต่าง ๆ อันนําไปสู่คําถาม
ื
ื
ี
แก่นานาประเทศว่าการประกอบกิจการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ผ่านอุปกรณ์คอมพิวเตอร์หรือ
อุปกรณ์สื่อสารเคลื่อนที่ต่าง ๆ ถือเป็นสถานประกอบการถาวรของวิสาหกิจข้ามชาติหรือไม่ 14
ในปี ค.ศ. 2003 OECD เผยแพร่ Commentaries on the Articles of the Model Tax
Convention ระบุความเห็นของ OECD ว่า เซิร์ฟเวอร์ที่ใช้จัดเก็บและเข้าถึงเว็บไซต์เป็นอุปกรณ์
ที่มีสถานที่ตั้งทางกายภาพ ย่อมอาจก่อให้เกิดสถานธุรกิจประจํา (fixed place of business)

อันเป็นสถานประกอบการถาวรของวิสาหกิจข้ามชาติได้ ถ้าเซิร์ฟเวอร์ถูกติดตั้งอยู่ ณ สถานที่ใด
ึ
ี
ั
สถานท่หน่งเป็นระยะเวลาพอสมควร และวิสาหกิจใช้เซิร์ฟเวอร์น้นบริหารจัดการธุรกิจของตน
13 OECD, OECD Guide to Measuring the Information Society, OECD Publishing (2011), p.115.
14 Commentaries on the Articles of the Model Tax Convention, paragraph 42.1.

260