Page 199 - นิตยสารดุลพาห เล่มที่ ๑-๒๕๖๑-กฎหมายฯ

´ØžÒË

การที่พยานเห็นบางอยาง แตไมเห็นขอเท็จจริงอีกอยางแมจะปรากฏขึ้นชัดเจนตอหนา

พยานในเวลาเดียวกันนั้น อาจมิใชเพราะพยานโกหกก็ได

นอกจากนี้ แมแตการที่ระบบที่ ๒ ใชพลังงานไปกับการจดจออยูเพียงเรื่องเดียว

ก็ยังเปนการใชพลังงานอยางหนักหนวง อันทําใหสมองออนเพลียและเหน็ดเหนื่อย ซึ่งเมื่อ
ระบบที่ ๒ เกิดอาการลา ความสามารถในการใชเหตุผลไตรตรองจะออนดอยลงมาก ตัวอยาง
หนึ่งที่นาตื่นตะลึงก็คือมีการศึกษาในประเทศอิสราเอลพบวา เมื่อผูพิพากษาที่มีอํานาจ

พิจารณาวาจะพักการลงโทษ (parole) แกผูตองโทษหรือไมตองนั่งพิจารณาคํารองดังกลาว

ทั้งวัน อัตราการอนุญาตใหพักการลงโทษแปรผันขึ้นอยูกับชวงเวลาของการรับประทานอาหาร
ของผูพิพากษา กลาวคือ หลังผูพิพากษารับประทานอาหารมาเสร็จใหมๆ อัตราการอนุญาต
ใหพักการลงโทษจะพุงสูงขึ้นมาก แตในชวงเวลาอื่นๆ อัตราการอนุญาตจะลดนอยลงจน

๗
เหลือใกลศูนยเมื่อใกลจะถึงเวลารับประทานอาหาร ผลการศึกษาชิ้นนี้สรุปวา ผูพิพากษา
ที่เหนื่อยและหิวจะหวนกลับไปใชการตัดสินใจที่งายกวา คือการถือตามคาตั้งตน (default)
หรือความเคยชินซึ่งก็คือการไมอนุญาตนั่นเอง จึงถือเปนขอสรุปที่นาตกใจทีเดียววาความเปน
ธรรมในแตละคดีนั้นขึ้นอยูกับความเหนื่อยและหิวของผูพิพากษาเชนนั้นหรือ

เมื่อระบบที่ ๒ เกียจครานและไมคอยยอมทํางาน สมองของเราจึงตองมีระบบคิด
อีกระบบที่ขยันทํางานกวาไวเปนระบบอัตโนมัติ แตระบบก็จําตองใชพลังงานนอยเพราะ

มิเชนนั้นจะไมอาจทํางานตลอดเวลาได นี่จึงเปนบทบาทของระบบที่ ๑ หรือระบบ

“คิดเร็ว” ซึ่งไมใชระบบที่คิดใครครวญ หากแตใชการประมวลผลดวยสัญชาตญาณและ
สามัญสํานึก ตลอดจนทักษะหรือความจําที่ฝงแนนขึ้นใจ ดวยเหตุนี้ ระบบที่ ๑ จึงสามารถ
ประมวลผลไดอยางฉับพลันทันที งายดาย และแนนอนวาประหยัดพลังงานอยางยิ่ง

อยางไรก็ตาม ขอเสียของการเปนระบบอัตโนมัติก็คือระบบนี้อยูนอกเหนือความ
ควบคุมของเรา และไมวาเราจะชอบหรือเรียกรองหรือไม ระบบที่ ๑ ก็มักจะปอนผลสรุป

ที่บอยครั้งก็ “ดวนสรุป” จากการคิดเร็วมาใหเราโดยที่เราไมรูตัว และทําใหการตัดสินใจ

÷. Í‹Ò¹ÃÒÂÅÐàÍÕ´¢Í§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒªÔé¹¹Õéà¾ÔèÁàμÔÁä´Œ·Õè Shai Danziger, Jonathan Levav, and Liora
Avnaim-Pesso, “Extraneous Factors in Judicial Decisions,” PNAS 108 (2011) : 6889 - 92.
áÅÐÍ‹Ò¹Í͹äŹä´Œ·Õè https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3084045/ (Ê׺¤Œ¹¤ÃÑé§Å‹ÒÊØ´
ñò ¡Ã¡®Ò¤Á òõöñ).

๑๘๘ เลมที่ ๑ ปที่ ๖๕