Page 116 - นิตยสารดุลพาห เล่มที่ ๒-๒๕๖๑-กฎหมาย
P. 116
ดุลพาห
อย่างไรก็ดี เมื่อศึกษาถึงบริบทของการเกิดขึ้นของหลักดังกล่าวนี้ จะทำาให้เข้าใจ
ได้ว่า หลักนี้ไม่ได้มีความหมายที่ผิวเผินเช่นนั้น โดยมีข้อพิจารณาดังนี้
(๑) จากการศึกษาค้นคว้าตำารากฎหมายปกครองและคำาพิพากษาของศาลปกครอง
ฝรั่งเศสพบว่า ตำารามาตรฐานส่วนใหญ่ไม่ได้กล่าวถึงหรืออธิบายถึงหลักนี้ไว้อย่างเป็น
กิจจะลักษณะ ตำาราที่กล่าวถึงหลักนี้ได้กล่าวไว้ในเนื้อหาคำาอธิบายส่วนที่เกี่ยวกับความ
รับผิดของฝ่ายปกครอง โดยมีการอ้างอิงว่าหลักดังกล่าวเกิดจากคำาพิพากษาของสภาแห่งรัฐ
๑
ในฐานะศาลปกครองสูงสุด ลงวันที่ ๑๙ มีนาคม ค.ศ. ๑๙๗๑ คดี Mergui ผู้เขียนได้ศึกษา
คำาพิพากษาดังกล่าวแล้วพบว่า คดีนี้เป็นคดีอันมีมูลเหตุที่มาจากการกระทำาละเมิดหรือความ
รับผิดอย่างอื่นของฝ่ายปกครอง (responsabilité de la puissance publique) โดยถึงแม้
ในคดีนี้จะมีข้อเท็จจริงว่า ฝ่ายปกครองได้เสนอว่าจะยอมชดใช้ค่าเสียหายให้แก่ผู้เสียหาย
และปรากฏด้วยว่าผู้เสียหายได้ตกลงยอมรับข้อเสนอนั้น อันมีลักษณะเป็นสัญญายอมความ
(transaction) เกิดขึ้นก็ตาม แต่ก็เห็นได้ว่าข้อตกลงดังกล่าวเป็น “ข้อตกลงชดใช้ค่าเสียหาย
(จากมูลละเมิด)” ไม่ใช่เป็นสัญญาที่เกิดจากมูลหนี้ตามนิติกรรม โดยคดีนี้มีเหตุมาจากผู้ฟ้องคดี
ต้องการให้ฝ่ายปกครองชดใช้ค่าเสียหายจากการที่ฝ่ายปกครองเพิกเฉยไม่ยอมบังคับตาม
คำาพิพากษาให้ขับไล่บุคคล (อันเห็นได้ว่าเป็นค่าเสียหายจากมูลละเมิด) ผู้เสียหายนำาคดีนี้
มาสู่ศาลปกครองโดยอ้างว่าเมื่อฝ่ายปกครองมาเสนอว่าจะชดใช้ค่าเสียหายให้ และตนก็ได้
ตกลงยอมรับแล้ว แต่ฝ่ายปกครองกลับปฏิเสธไม่จ่าย จึงมาขอให้ศาลตัดสินพิพากษาตามยอม
ศาลในคดีนี้พิจารณาเห็นว่ารัฐไม่ต้องรับผิดชดใช้เป็นจำานวนมากถึงขนาดนั้น โดยศาลเห็นว่า
ค่าเสียหายที่ฝ่ายปกครองสมควรจ่าย จะต้องหักค่าเช่าที่ผู้ฟ้องคดีได้รับจากผู้เช่าออกเสียก่อน
ด้วย ฉะนั้น รัฐจึงจะไปเสนอหรือยินยอมตกลงชดใช้ค่าเสียหายจำานวนเท่าใดเอาเองไม่ได้
ด้วยเหตุนี้ ศาลจึงวางหลักดังกล่าวขึ้นในคดีนี้ และเพื่อให้ศาลหยิบยกประเด็นดังกล่าว
ขึ้นได้เองเพื่อจัดการกับปัญหาในลักษณะดังกล่าว ศาลจึงกำาหนดไว้ด้วยว่าหลักนี้มีสถานะเป็น
เรื่องเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยฯ ในบางตำาราที่กล่าวถึงหลักดังกล่าวเอาไว้ในเรื่องสัญญา
๒
ก็เป็นการกล่าวถึงในส่วนที่เกี่ยวกับ “สัญญายอมความ (Transaction)” โดยอธิบายว่าหลักนี้
๑. Jean Rivero, Droit administratif , 18e e่dition 2000, DALLOZ, หน้า ๒๗๓.
๒. Conseil d’Etat statuant au contentieux, N ํ 77536, Publie au recueil Lebon, https://www.
legifrance.gouv.fr/affichJuriAdmin.do?idTexte=CETATEXT000007642113.
พฤษภาคม - สิงหาคม ๒๕๖๑ 105
