Page 120 - นิตยสารดุลพาห เล่มที่ ๒-๒๕๖๑-กฎหมาย
P. 120
ดุลพาห
อุทธรณ์ในคดีเกี่ยวกับการอนุญาโตตุลาการเอาไว้พิจารณาหรือไม่ จึงต้องมีขอบเขตการพิจารณาที่
เคร่งครัดและเคารพต่อบทบัญญัติของกฎหมาย โดยผู้เขียนเคยเสนอแนวทางเบื้องต้นในการตรวจ
อุทธรณ์ตามมาตรา ๔๕ ไว้ว่า ในลำาดับแรก ศาลพึงตรวจอุทธรณ์โดยพิจารณา “ข้อกล่าวอ้าง”
ตามที่ระบุในคำาอุทธรณ์ว่ามีลักษณะของข้อกล่าวอ้างตามกรณีที่กฎหมายกำาหนดหรือไม่
โดยไม่จำาต้องยึดถือเคร่งครัดตาม “ถ้อยคำา” ที่ใช้ในคำาอุทธรณ์ลำาดับที่สอง การตรวจอุทธรณ์
โดยพิจารณาจากข้อกล่าวอ้างเช่นนี้ ศาลสูงต้องไม่พิจารณาลงไปถึง “เนื้อหา” ของคำาสั่งหรือ
คำาพิพากษาที่มีการอุทธรณ์ว่ารับฟังได้ตามข้อกล่าวอ้างเหล่านั้นหรือไม่ เพราะการตรวจ
อุทธรณ์เป็นเพียงการตรวจเบื้องต้นว่าเป็นคำาอุทธรณ์ที่สมบูรณ์ถูกต้อง และมีลักษณะตามที่
กฎหมายกำาหนด ที่ศาลสูงอาจรับอุทธรณ์ได้หรือไม่เท่านั้น หากในชั้นนี้ศาลสูงทำาการพิจารณา
ล่วงลงไปถึง “เนื้อหา” กรณีก็จะไม่ใช่การพิจารณาที่ถูกต้องกับขั้นตอนการตรวจอุทธรณ์ หรือ
ในทางกลับกัน การที่ศาลพิจารณาล่วงลงไปถึง “เนื้อหา” แล้วเห็นว่าในเนื้อหาของเรื่องเป็น
กรณีตามมาตรา ๔๕ (๑) หรือ (๒) การให้รับอุทธรณ์ไว้พิจารณาก็เป็นเพียงพิธีการเพื่อที่ใน
ที่สุดศาลสูงจะมีคำาพิพากษากลับคำาสั่งหรือคำาพิพากษาของศาลชั้นต้นต่อไปเท่านั้น และใน
ลำาดับที่สาม ในกรณีที่เห็นได้ว่าประเด็นตามข้อกล่าวอ้างนั้นไม่ได้มีลักษณะเป็นเรื่องความ
สงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน กรณีเช่นนี้ก็ไม่อาจอ้างเป็นเหตุข้อยกเว้นให้
อุทธรณ์ได้ตามมาตรา ๔๕ (๑) หรือ (๒) ซึ่งการตรวจอุทธรณ์ตามแนวทางเช่นนี้มีแนวคำาวินิจฉัย
ของศาลปกครองในระยะหลังจำานวนหนึ่งเริ่มวางหลักให้ชัดเจนเกี่ยวกับขอบเขตใน
การอุทธรณ์เอาไว้ โดยศาลเห็นว่า “บทบัญญัติมาตรา ๔๕ แห่งพระราชบัญญัติอนุญาโต
ตุลาการ พ.ศ. ๒๕๔๕ แสดงให้เห็นถึงหลักการของพระราชบัญญัติอนุญาโตตุลาการ
พ.ศ. ๒๕๔๕ ที่ต้องการกำาหนดขอบเขตจำากัดอำานาจศาลในการทบทวนเปลี่ยนแปลง
หรือแก้ไขคำาชี้ขาดของคณะอนุญาโตตุลาการ ซึ่งเป็นการระงับข้อพิพาทที่เกิดขึ้นจาก
ความประสงค์ของคู่สัญญาเองที่ต้องการให้มีการระงับข้อพิพาทโดยวิธีการดังกล่าว
โดยในส่วนของบทบัญญัติมาตรา ๔๕ วรรคหนึ่ง เป็นการกำาหนดขอบเขตจำากัดเอา
ไว้อีกชั้นหนึ่ง ไม่ให้มีช่องทางจะขอให้ศาลสูงทบทวนคำาพิพากษาหรือคำาสั่งของศาล
ตามพระราชบัญญัตินี้ได้อีก เว้นแต่จะเป็นกรณีที่เข้าข้อยกเว้นตามที่กฎหมายบัญญัติ
ไว้และในการพิจารณาอุทธรณ์ตามเหตุข้อกล่าวอ้างตามมาตรา ๔๕ วรรคหนึ่ง (๑)
หรือ (๒) แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าวต่อไปด้วยว่า ถึงแม้มีการยกเหตุดังว่านั้นใน
พฤษภาคม - สิงหาคม ๒๕๖๑ 109
