Page 119 - นิตยสารดุลพาห เล่มที่ ๒-๒๕๖๑-กฎหมาย
P. 119
ดุลพาห
(๑) กรณีที่ศาลพิจารณาคดีเกี่ยวกับข้อพิพาททางสัญญาในประเด็นจำานวนเงินที่รัฐ
(หรือคู่สัญญา) ต้องรับผิดหรือไม่ เพียงใด นั้น พึงเข้าใจให้ชัดเจนตั้งแต่ในเบื้องต้นว่า ระดับ
การควบคุมตรวจสอบของศาลที่จะสามารถกระทำาได้ในแต่ละกรณีมีความแตกต่างกัน โดย
ระดับแรก ขอบเขตการใช้ดุลพินิจของศาลมีความแตกต่างกันระหว่างกรณีสัญญาที่ไม่ต้อง
ผ่านการชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการ กับกรณีสัญญาที่ต้องผ่านการชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการ
กล่าวคือ ในกรณีสัญญาที่ไม่ต้องผ่านการชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนั้น ศาลมีอำานาจใช้
ดุลพินิจเพื่อตัดสินชี้ขาดข้อพิพาทระหว่างคู่สัญญาได้โดยพิจารณาจากข้อสัญญาและกฎหมาย
แต่ในกรณีสัญญาที่ต้องผ่านการชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนั้น ศาลถูกจำากัดขอบเขต
การควบคุมตรวจสอบคำาชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการโดยต้องให้เป็นไปตามพระราชบัญญัติ
อนุญาโตตุลาการ พ.ศ. ๒๕๔๕ ยิ่งไปกว่านั้น เมื่อเป็นกรณีสัญญาที่ต้องผ่านการชี้ขาดของ
อนุญาโตตุลาการ ระดับการควบคุมตรวจสอบของศาลยังมีความแตกต่างกันอีกระหว่าง
ขอบเขตการควบคุมตรวจสอบของศาลชั้นต้นกับขอบเขตการควบคุมตรวจสอบของศาลสูง
กล่าวคือ ศาลชั้นต้นมีอำานาจควบคุมตรวจสอบคำาชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการได้ตามเหตุดังที่
กำาหนดในกรณีการขอให้เพิกถอนคำาชี้ขาด (มาตรา ๔๐) และการปฏิเสธไม่บังคับตามคำาชี้ขาด
(มาตรา ๔๓ และมาตรา ๔๔) แต่เมื่อมีการพิจารณาโดยศาลชั้นต้นแล้วการควบคุมตรวจสอบ
ในศาลสูงจะมีขอบเขตที่จำากัดมากขึ้นไปอีก โดยคู่กรณีอาจอุทธรณ์เพื่อให้ศาลสูงทบทวนได้อีก
ก็แต่เฉพาะเหตุตามที่กำาหนดไว้เท่านั้น (มาตรา ๔๕)
(๒) กรณีที่จะถือว่าเป็นเรื่อง “ความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน” นั้น
ในกฎหมายทุกประเภทล้วนยอมรับว่าไม่ได้มีความหมายที่กว้างจนไร้ขอบเขต เพราะมิฉะนั้น
จะเป็นการเปิดช่องให้ศาลหยิบยกเรื่องใดๆ ขึ้นวินิจฉัยได้เองเสมอ ในกฎหมายปกครองก็มี
ขอบเขตที่จำากัดเช่นกัน เช่น การแก้ไขสัญญาที่อยู่ในบังคับของกฎหมายว่าด้วยการให้เอกชน
ร่วมการงาน โดยไม่ผ่านความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี การกำาหนดหลักเกณฑ์ค่าใช้หรือ
ค่าเชื่อมต่อโครงข่ายโทรคมนาคมโดยไม่คำานึงถึงหลักการตามที่กฎหมายกำาหนด หรือการ
๔
ดำาเนินการที่ปรากฏข้อเท็จจริงให้เห็นได้ว่ามีการทุจริต ฯลฯ การพิจารณาว่าศาลสูงจะรับ
๔. บุญอนันต์ วรรณพานิชย์ “แนวความคิดว่าด้วยความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนในคดี
ปกครองเกี่ยวกับการอนุญาโตตุลาการ” เอกสารวิชาการนําเสนอในโครงการเสริมสร้างความเชี่ยวชาญ
คดีปกครองเกี่ยวกับการระงับข้อพิพาทโดยวิธีอนุญาโตตุลาการ, จัดโดยสํานักงานศาลปกครอง
วันที่ ๒๙ กันยายน ๒๕๖๐ ณ โรงแรมเซ็นทราศูนย์ราชการและคอนเวนชั่นเซ็นเตอร์ แจ้งวัฒนะ
กรุงเทพมหานคร.
108 เล่มที่ ๒ ปีที่ ๖๕
