Page 208 - นิตยสารดุลพาห เล่มที่ ๒-๒๕๖๑-กฎหมาย
P. 208
ดุลพาห
สิทธิแล้ว และแม้การสละสิทธิอาจสามารถอนุมานได้จากพฤติการณ์ก็ต้องมีพฤติการณ์ที่แสดง
ให้เห็นว่าจำาเลยทราบถึงผลของการสละสิทธินั้น ประการสำาคัญคือจำาเลยที่ถูกพิจารณาคดี
ลับหลังไม่มีภาระการพิสูจน์ว่าตนเองไม่มีเจตนาหลีกเลี่ยงกระบวนการยุติธรรมหรือการมา
ศาลไม่ได้เป็นเพราะเหตุสุดวิสัย แต่เป็นหน้าที่ของฝ่ายรัฐที่ต้องพิจารณาจากพฤติการณ์หรือ
หลักฐานเท่าที่ปรากฏว่าที่จำาเลยไม่มาศาลมีเหตุอันสมควรหรือไม่หรือที่ไม่มาศาลเป็นเหตุ
ที่อยู่นอกเหนือการควบคุมของจำาเลยหรือไม่
เกี่ยวกับสิทธิของผู้ถูกกล่าวหาที่จะได้รับทราบข้อกล่าวหานั้นเป็นสิทธิประการสำาคัญ
และเป็นหลักประกันว่ากระบวนการที่จะมีต่อๆ ไปเป็นกระบวนการที่เป็นธรรม รวมไปถึงสิทธิ
ที่จะได้รับการช่วยเหลือจากทนายความด้วย และการที่จำาเลยไม่ได้อยู่ร่วมในการพิจารณา
ก็ไม่ได้หมายความว่าจะไม่มีสิทธิในการให้ทนายความต่อสู้คดีแทนตนเอง โดยเป็นหน้าที่ศาลในการ
ให้หลักประกันว่าทนายความทำาหน้าที่ต่อสู้คดีแทนจำาเลยอย่างเต็มที่ ทั้งนี้ ประเทศสมาชิก
มีอิสระในการดำาเนินการเกี่ยวกับสิทธิที่จะมีทนายความของจำาเลยที่ถูกพิจารณาคดีลับหลัง
หลังจากทบทวนหลักกฎหมายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องแล้ว ศาลได้นำาหลักกฎหมายมา
ปรับกับข้อเท็จจริงในคดีนี้ โดยเริ่มจากข้อเท็จจริงที่ว่าโจทก์ในคดีนี้ถูกดำาเนินคดีโดยไม่ปรากฏ
ว่าตัวโจทก์ได้ทราบข้อกล่าวหาหรือวันนัดพิจารณาคดีแต่อย่างใด ซึ่งรัฐบาลอิตาลีโต้แย้งว่า
โจทก์ไม่มีสิทธิได้รับการพิจารณาคดีใหม่ เพราะมีพฤติการณ์หลีกเลี่ยงกระบวนการยุติธรรม
กล่าวคือเมื่อรู้หรือสงสัยว่าตำารวจกำาลังต้องการตัวจึงหลบหนีไปจากภูมิลำาเนา ประเด็นจึงอยู่
ที่ว่าการที่จำาเลยไปจากภูมิลำาเนานั้นจำาเลยรู้หรือควรรู้หรือไม่ว่าจะถูกดำาเนินคดี ซึ่งศาลเน้นยำ้า
ว่าต้องมีพฤติการณ์ที่อนุมานได้โดยชัดแจ้ง เช่น ปรากฏว่าจำาเลยในคดีเคยพูดหรือเขียนว่า
จะไม่ปฏิบัติตามหมายเรียกของเจ้าพนักงานหรือศาล หรือเคยหลบเลี่ยงการพยายามจับกุม
ของเจ้าพนักงาน ซึ่งในคดีนี้ศาลเห็นว่าไม่ปรากฏพฤติการณ์ดังกล่าว ลำาพังข้อเท็จจริงที่ว่า
โจทก์คดีนี้ไปจากภูมิลำาเนาปกติของตนไม่อาจอนุมานได้ว่าโจทก์รู้ว่าตนเองเป็นผู้ต้องสงสัย
ในคดีนี้แล้วจงใจหลบหนีไป เพราะหากตีความเช่นนั้นย่อมขัดต่อหลักการสันนิษฐานว่าเป็นผู้
บริสุทธิ์ (presumption of innocence)
เมื่อไม่ปรากฏพฤติการณ์ว่าโจทก์ในคดีนี้จงใจหลบหนีกระบวนการยุติธรรมหรือมี
พฤติการณ์ที่แสดงออกว่าสละสิทธิที่จะเข้าร่วมการพิจารณา ปัญหาที่ต้องวินิจฉัยประการต่อไป
จึงมีว่ากฎหมายอิตาลีให้สิทธิอย่างแน่นอนแก่โจทก์คดีนี้ในการรื้อฟื้นคดีขึ้นพิจารณาใหม่
พฤษภาคม - สิงหาคม ๒๕๖๑ 197
