Page 130 - ดุลพาห เล่ม3.indd
P. 130
ดุลพาห
๒.๒ ทิศทางการปฏิรูประบบการกำาหนดโทษทางอาญาในประเทศไทย
ความจริงแล้วการปฏิรูปการกำาหนดโทษทางอาญาไม่ใช่เรื่องใหม่ในประเทศไทย
ในอดีตมีการแก้ไขประมวลกฎหมายอาญา ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา และ
กฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง เช่น กฎหมายคุมประพฤติ กฎหมายราชทัณฑ์ และกฎหมายเกี่ยวกับ
เด็กและเยาวชนหลายครั้งเพื่อให้ศาลมีทางเลือกและเครื่องมือในการลงโทษและแก้ไขฟื้นฟู
ผู้กระทำาผิด ตลอดจนมีการศึกษาวิจัยและประชาสัมพันธ์เรื่องการลดการใช้โทษจำาคุก
และชี้ให้เห็นสภาพปัญหาผู้ต้องขังล้นเรือนจำา แต่สิ่งที่ขาดคือการวิเคราะห์สภาพปัญหา
ของการกำาหนดโทษทั้งระบบเพื่อให้สามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างยั่งยืน ไม่ใช่เน้นแก้ปัญหา
ที่จุดใดจุดหนึ่งเท่านั้น กล่าวคือ ต้องมีระบบการกำาหนดโทษที่ได้สัดส่วน เสมอภาค โปร่งใส
และสังคมเชื่อมั่น สามารถลดการใช้โทษจำาคุกและผู้ต้องขังในเรือนจำาได้ โดยที่สังคมยังมี
ความรู้สึกเชื่อมั่นในความมั่นคงปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน
ในแผนการปฏิรูปประเทศด้านกระบวนการยุติธรรม พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔ ที่ประกาศ
ในราชกิจจานุเบกษา** เล่ม ๑๓๕ ตอนที่ ๒๔ ก เมื่อวันที่ ๖ เมษายน ๒๕๖๑ มีการกำาหนด
เป้าหมายในการปฏิรูประบบการกำาหนดโทษอาญาหลายเรื่อง โดยกำาหนดไว้ในประเด็น
ปฏิรูปที่ ๓ การพัฒนากลไกการบังคับการตามกฎหมายอย่างเคร่งครัดเพื่อลดความเหลื่อมลำ้า
หัวข้อที่ ๒ ปรับปรุงโทษปรับในคดีอาญา และหัวข้อ ๓ พัฒนาและหรือแก้กฎหมายเกี่ยวกับ
การบังคับโทษปรับและการดำาเนินการเมื่อผู้กระทำาผิดผิดเงื่อนไขคุมประพฤติหรือไม่ปฏิบัติ
ตามคำาสั่งศาล และประเด็นปฏิรูปที่ ๔ การปรับกระบวนทัศน์ในการบริหารงานยุติธรรม
เพื่อสร้างความปลอดภัยและความเป็นธรรมในสังคม หัวข้อที่ ๓ ปฏิรูประบบการกำาหนดโทษ
อาญาที่มีความเหมาะสม โปร่งใส เปิดรับการมีส่วนร่วมของผู้เกี่ยวข้อง และมีความได้สัดส่วน
กับความร้ายแรงของความผิดมากขึ้น โดยมุ่งเน้นวัตถุประสงค์ของการปฏิรูปทั้งสี่ประการ
ตามแนวทางข้างต้น และเพิ่มเติมวัตถุประสงค์อื่นๆ ที่สอดคล้องกับบริบทของสังคมไทย
เช่น การเน้นเป้าหมายการลงโทษให้ได้สัดส่วนกับความร้ายแรงของความผิด โดยคำานึงถึง
การแก้ไขฟื้นฟูเพื่อลดการกระทำาผิดซำ้าด้วย การกำาหนดให้นำาโทษระดับกลาง (intermediate
sanctions) และโทษปรับตามความสามารถในการชำาระ (day-fine system) มาใช้ การปรับ
นโยบายและแนวทางแก้ปัญหายาเสพติด การจัดตั้งคณะกรรมการการกำาหนดโทษอาญาที่เปิด
รับการมีส่วนร่วมจากหน่วยงานและภาคส่วนอื่นๆ ในสังคมเพื่อจัดทำาแนวทางกำาหนดโทษอาญา
** ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๓๕ ตอนที่ ๒๔ ก ลงวันที่ ๖ เมษายน ๒๕๖๑.
กันยายน - ธันวาคม ๒๕๖๑ 119
