Page 93 - Münip Dergisi 2.Sayı

MAKALE

Türk Sinemasında

Öğretmen Portreleri:

İdealist Öğretmenden Sürgüne,

Gündelik Yaşam Mücadelesine ve
Muhafazakâr Mağduriyet Söylemi Figürüne

MEHMET AYGÜN *

erek okul hayatı gerekse öğretmenlik mesleği si- Sinemada öğretmenler genellikle diğer meslek grupla-
Gnemanın/sinemacıların her dönem ilgisini çeken rına göre olumlu özellikler yüklenerek idealize edilmiş
konular arasında yer almıştır. Hem dünya hem de Türk karakterler olarak karşımıza çıkar. Genelde Türk sine-
sinema tarihi, öğretmenlerden öğrencilere, sınıf ortam- masında da öğretmenler idealist, fedakâr, cefakâr, iyi
larından okul koridorlarına kadar okul ve eğitim hayatı- niyetli, hatırlı, eli öpülesi insanlar olarak resmedilir. Bu
nın çeşitli boyutlarıyla beyazperdeye taşındığı yüzlerce yaklaşım toplumun öğretmene yüklediği misyonla ve
örnekle doludur. Öyle ki günümüzde “okul filmleri”, si- öğretmene bakışı ile örtüşmektedir. “İdealizm” öğret-
nemada özel bir alt tür olarak adından söz ettirmeye baş- men üzerinden aktarılır, temsil edilir. Ülkemizde top-
lamıştır. Son dönemlerde eğitim sorunlarından kaynak- lum ve devlet yanında öğretmenin ayrı bir yeri vardır.
lanıyor olsa gerek Batı ve Amerikan sinemasında okulu Cumhuriyet döneminde öğretmen toplumu dönüştü-
ve öğretmeni konu alan film sayısında artış olmuştur. rücü en önemli unsurlardan biri olarak düşünülmüştür.
Cumhuriyet değerlerinin, çağdaş değerlerin en önemli
Amerika’da ve Batı ülkelerinde okulda şiddet olgusunun savunucu ve taşıyıcısı olarak görülmüştür. Öğretmen
artması, göçmenlerin yaşadığı varoşlarda ayrımcılık,
kentsel değerlerle donanmış ve köye medeniyet götüren
eğitimin aksaması ve kalitesinin düşmesi gibi nedenler
kişidir. Bu yönüyle öğretmen aydındır. Fransız Devrimi
sinemacıların okula, öğretmene ve eğitim sorunlarına
sonrasında modern zamanlarla birlikte eğitim devle-
olan ilgisini artırmıştır denilebilir. Modern dönemlerde tin denetimi ve tekeline alınmıştır. Okul, öğretmen ve
okul, eğitim sistemi ve öğretmen toplumu dönüştürme- ders kitabı bu enstrümanın temel öğeleridir. Cumhuri-
nin en önemli unsuru olarak kabul edilmektedir. Yine yet modernleşmesi yeni bir toplum yaratmak, yeni bir
toplumsal huzursuzluklar ve az gelişmişlik gibi olgular- ulus inşa etme çabası içinde eğitimi millileştirmiş, oku-
dan da eğitim sorumlu tutulmaktadır. Bu açıdan eğitim lu modernleşmenin merkezine koymuş, öğretmeni de
ve öğretime ilişkin konular sinema açısından elverişli bir yüceltmiştir. Öğretmenler yeni toplumun kahramanı
kaynak olmuştur. olmuştur.

* Yazar. İTO BİLSEM Felsefe Ögretmeni

2022/2 91