Page 126 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

sonraki süreçte ürüne verilen değer, üreticisine sağlayacağı kazanç ve dolaylı iktisadi
faaliyetlere yansıması (Geleneksel üretim yöntemlerinin turizm açısından önemli bir çekicilik

olması örneğindeki gibi) açısından göz ardı edilemeyecek bir bileşendir. Esasında tarihsel
bileşeni Coğrafi İşaretlerde daha da etkin bir noktaya taşımak ve asılsız ürünlerin Coğrafi İşaret

olmasının önüne geçilmesi açısından Geleneksel Ürün Adı uygulamasında olduğu gibi ürün

gruplarına göre değişebilmekle birlikte belli bir zaman sınırlaması olmasına dikkat edilmelidir.
Böylece birkaç yıllık veya en iyi ihtimalle 5 – 10 yıllık bir ürünün de Coğrafi İşaret olmaması

ya da olamayacağı tarih bileşeniyle sağlanacaktır.

ç. Ürün Adı ve Ünü: Coğrafi İşaret kapsamına alınacak bir ürün (Jenerik olmuş isimler

hariç) mutlaka elde edildikleri coğrafi sahayı tanımlayacak şekilde adlandırılmalı ve bu şekilde
koruma kapsamına dahil edilmelidir. Bu kapsamda mutlaka idari bir birimin adıyla değil dağlar,

nehirler, folklorik semboller veya bazı yerel elemanlar da Coğrafi İşaret niteliğindeki ürünün
adı olabilmektedir (Napa Vadisi Şarapları ve Alexandria Göller Bölgesi Şarapları gibi). Nitekim

söz konusu ürün elde edildiği coğrafi saha sayesinde ününü, kalitesini ve karakteristiğini

kazanmıştır. Bu noktada söz konusu olacak saha, ürün için bir marka, etiket özelliği
taşımaktadır. Fakat burada en büyük sıkıntılardan biri bazı Coğrafi İşaretlerin adının jenerik ad

haline gelmiş olmasıdır. Burada “Jenerik İsim” ile kastedilen zaman içerisinde bir yöre adının

aynı zamanda doğrudan doğruya o yörenin ürününü de ifade edecek şekilde kullanılagelmesiyle
ortaya çıkan adlandırmadır. Başka bir ifadeyle, bir ürün için sadece yer adının tek başına ürünü

de ifade eder hale gelmiş olmasıdır. Fransa’nın Roquefort, Comté ve Neufchâtel peynirleri
jenerik isimli fakat dünya çapında bu isimle peynirleri ile marka olan hem yer adı hem de ürün

adına en popüler örneklerdir. Benzer şekilde Feta (Yunanistan), jenerik isme düşmesinden
kaynaklı sorunlar çerçevesinde gündeme gelen bir başka popüler örnektir. 2002’de Menşe

İşaretli (PDO) olarak koruma altına alınan Feta, ABD ile uzun süren hukuki bir tartışmaya konu

olmuştur. Yunanistan’ın Coğrafi İşaret olan Feta, Yunanistan’daki belli bölgelerde otlayan keçi
ve koyunların sütlerinden tekniğine uygun bir şekilde elde edilen karakteristik bir peynir

çeşididir. ABD’nin Wisconsin Eyaletinde ise inek sütüyle elde edilen fakat bir jenerik isim
olması hasebiyle Feta adıyla pazarlara sunulan bu ürüne Yunanistan önderliğinde tüm AB itiraz

etmiş ve firmaların bu isimle üretime son vermeleri konusunda girişimlerde bulunmuşlardır
(Babcock ve Clemens, 2004: 8). Benzer şekilde Danimarka ve Norveç’te de Feta ticari

markasıyla üretim yapan firmalar bulunmakta olup peynir özelinde AB içinde de sıkıntılar söz

konusu olmuştur. Konuya bir başka örnek ise ABD menşeli Korbel Champagne üretimi
verilebilir. Fransa’nın Champagne bölgesi aynı zamanda burada üretilen bir köpüklü şarap türü

olan ve üretilen içkiye adını vererek (Şampanya) tüm dünyada bu şekilde tanınırlık kazanmış

olan popüler jenerik isimlerden birisidir. Bugün Türkiye’de dahil olmak üzere bahis konusu