Page 127 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

alkollü içki “Şampanya” olarak bilinmektedir. Coğrafi İşaret uygulamasının temelinde; “Koruma

kapsamına alınacak ürün elde edildiği yörenin adıyla anılmalıdır.” vurgusu nedeniyle jenerik

isimlerin uygun bulunmayışı sıkıntı yaratmaktadır. Fakat bazı Coğrafi İşaret niteliğindeki
ürünler jenerik isim halini almış da olsa bahis konusu ifadeden ayrı değerlendirilmekte ve de

Coğrafi İşaret kapsamındaki diğer ürünlerle eş tutulmaktadır. Zira asırlardır “Şampanya” olarak
bilinen içki “Champagne Şampanyası” şeklinde ifade edilmemiştir. California menşeli Korbel

Champagne ise her ne kadar jenerik isim olmasının vermiş olduğu hakla bu isimle üretilip
pazarlanıyor olsa da AB bu durumu kabul etmeyip bu ürün için “Korbel Köpüklü Şarabı”

isminin kullanılması gerektiğini belirtmektedirler (Babcock ve Clemens, 2004: 7). Aksi

durumda söz konusu ürün Champagne adı ile bir kalite unsuru kazanacağından isimden
kaynaklı hak ihlali ve haksız rekabet kapsamına giren bir davranış olarak hukuksal sürecin

devreye girmesiyle sonuçlanacaktır. Aslında AB çoğu zaman bu gibi meseleleri, özellikle şarap
ve diğer alkollü içkileri ikili anlaşmalarla varılan uzlaşma yoluyla halletmektedir. Bu noktada

ise Avustralya ve AB arasında mutabakat sağlanabilmiş ve referans kararlar alınmıştır.

Jenerik isimlerle ilgili bir diğer husus da söz konusu adın belli bir coğrafi bölgeyi işaret

etmekten ziyade bir ürünü niteleyecek şekilde genelleştirilmiş olanlarıyla ilgilidir. Yine konuyu
örneklerle izah edecek olursak Türkçede “Kaşar / Kaşar Peyniri” belli bir yöreyi ifade

etmeksizin belli özellikte peynirleri ifade etmek için kullanılan peynir çeşidinin genel adı olarak

kullanılmaktadır. Fakat Coğrafi İşaret noktasında Malkara ve Kars’ta üretilen karakteristik
çeşitler için sadece kaşar / kaşar peyniri denmesi uygun değildir. Burada üretilen peynirler

mutlaka yöre adıyla anılmalıdır. Benzer şekilde GKRY’nin girişimleriyle 2015’te AB
bünyesinde Coğrafi İşaret korumasına alınan Hellim / Halloumi jenerik isim olarak KKTC ve

Türkiye’de de aynı isimle bilinen ve pazarlarda bu isimle yer alan bir peynir çeşididir. Söz
konusu isim ile de herhangi bir coğrafi alan ifade edilmemektedir. Dünyadan konuya örnek

verecek olursak konunun hukuki mecraya taşındığı en güncel örnek “Feta”dır. Yunanistan’ın

2002’de AB bünyesinde Menşe İşaretli (PDO) bir peyniri olan Feta / Φέτα, bir bölge adı
olmayıp bu tipteki tüm ürünleri ifade etmede kullanılan bir jenerik isim olmuştur. Günümüzde

Danimarka, ABD ve pek çok ülkede de bu adla özel sektörden temsilciler ticari marka adı olarak

bu ismi kullanıp pazarlarda ürünlerini satışa sunmaktadır. Doğal olarak bu durum da pazarlarda
bir karmaşa yaratmakta, ticari markalı bir ürün olan Feta ile Coğrafi işaret olan Feta

karıştırılabilmektedir. Yunanistan bu durumu AB Parlamentosuna taşımış, ABD ile de hukuki
mücadeleye girişmiştir. ABD ise Feta’nın bir yer – yöre anlamı taşımadığından ve bundan

kaynaklı Coğrafi İşaret kriterlerine uymadığından konunun hukuki bağlayıcılığının
olamayacağını ileri sürmektedir. ABD makamları buna karşılık Roquefort için söz konusu

ismin bir coğrafi sahayı işaret ettiğinden ticari marka olarak bu ismin kullanılamayacağı

hususunda Coğrafi İşaret mevzuatının geçerli olduğunu kabul etmiştir (Babcock ve Clemens,