Page 129 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

stayle” adında ürünleri pazara sunmuştur. Esasında söz konusu bu melez çeşitlerle Coğrafi

İşaretler 2 açıdan ihlal edilmektedir. Bunlardan ilki, Coğrafi İşaret olan bir ürün için tarzında,

stilinde, tipinde, usulünde gibi ifadelerin kesinlikle kullanılamayacak oluşu, diğeri de Coğrafi
İşaretli ürünlerin adlarına benzer, bu adlara çağrışımda bulunan isimlendirmelerin

kullanılamayacak oluşudur. Piyasalarda karışıklık yaratabilecek isimlerin tayini ilerleyen
süreçte ciddi sıkıntılar yaratmaktadır ki bu konuda Parmigiano Reggiano örneğinde

belirtilmiştir. Sonuç olarak dünya Basmati Pirinci üretiminin yaklaşık % 65’ini sağlayan
Hindistan ve geri kalanını üreten Pakistan, ABD’ye Coğrafi İşaret haklarını kullanarak itiraz

etmişlerdir. Zira söz konusu pirincin en büyük alıcısı Suudi Arabistan, aldıkları pirinçte özellikle

“Kuzey Hindistan” veya “Pakistan” etiketini aramaktadır. Aynı şekilde Birleşik Krallık’ta
sadece bu etiketi taşıyan pirinci talep etmektedir. Bu sayede de Hindistan ve Pakistan her yıl

binlerce tonluk pirinç ihracatı gerçekleştirmiş olup Basmati Pirinci’nden yıllık Hindistan 350
milyon $ ve Pakistan ise 250 milyon $ gelir sağlamaktadır (Addor ve Grazidi, 2002: 897;

Reviron ve ark., 2009: 7). Her iki ülkede yıllık çok büyük bir gelir elde ettikleri bu ürünle ilgili
olarak kendilerine 3. bir rakip istememektedir. Hele ki söz konusu rakibin kendi ürünlerinden

kaynağını alarak ve de benzer / yanıltıcı olabilecek isimlerle pazarlarda yer alması coğrafi

işaretlerin korunması kapsamında yasal haklarını savunma hakkı vermektedir.

Ürün adlandırmada tercüme ifadeler kullanılsa dahi bunlar da doğrudan doğruya

Coğrafi İşaret tescili sahibine ait ifadeler olarak kabul görür. Örneğin; Prosciutto di Parma’nın
İngilizcesi Parma Ham, Türkçesi ise Parma Jambonu’dur. Hangi dilde ve ne şekilde ifade

edilirse edilsin bu isimlerin tümü de söz konusu ürünün Coğrafi İşaret olmasıyla koruma
kapsamına alınmış kabul edilir. Benzer şekilde Parmigiano Reggiano adının çok yaygın bir

diğer kullanılan adı olan Parmesan / Parma Peyniri gibi ifadeler de Coğrafi İşaret koruması
kapsamındadır. Fakat tüm bu Coğrafi İşarete dayalı yasal haklara karşın ülkeler arasında ciddi

tartışmalar söz konusudur. Parmigiano Reggiano gibi popüler bir örnek üzerinden konuyu izah

edecek olursak bu noktada İtalyan peynir üreticileri özelinde AB’de tepkilerini sıklıkla dile
getirmiş ve konuyu hukuki mecraya taşımıştır. Parmigiano Reggiano gibi dünya çapında

klasmanı bulunan bir ürün için bazı ticari işletmeler çok daha ucuza alternatif ürünler pazara

sunmakta ve Parmesan Peyniri olarak satışını gerçekleştirmektedir. İtalyan peynir üreticileri