Page 31 - Neşide Dergisi 5.Sayı E-Book

Makale

MENTORLUK SÜRECİ

Mentorler himayesi altındakilerin bilmedikle-
ri bilgileri sağlama, onları destekleme ve onlara
geri bildirim verme görevlerini yerine getirirler.
Bu süreç belli başlı evreleri içermektedir (Kuts-
yuruba, 2012: 180). Kram (1983), yürüttüğü bir
araştırma bulgularına göre mentorluğu dört ev-
reye ayırmıştır:
1. Başlangıç (Initiation): Başlangıç aşaması altı
ayla bir yıl arasında sürmekte ve iletişimin başla-
tıldığı ve bu durumun her iki taraf için de önemli
olduğu süreçtir (Özkalp vd., 2006).
2. Yetiştirme (Cultivation): İki yıldan beş yıla
kadar devam eden yetiştirme evresi süresinde
başlangıç evresinde başlayan pozitif beklentiler
sürekli olarak gerçeklikle test edilir. İlişki gelişme- Mentorluğun boyutları ortak bir hedefe yo-
ye devam ettikçe her birey bir diğerine yönelik ğunlaşan bir sisteme benzemektedir. İlişki iler-
gerçekçi değerlendirmede bulunur. Mentorluk ledikçe zihni ihtiyaçlar öğrenme ile eş zamanlı
ilişkisini tanımlayan kariyer ve psikososyal işlevler artmakta ve ihtiyaçların karşılanması için diğer
bu evrede zirveye ulaşır (Kram, 1983). boyutlar devreye girmektedir.
3. Ayrılma (Separation): Ayrılma yapısal ve
psikolojik olarak gerçekleşir. Karmaşa, endişe ve MENTORLUK MODELLERİ
kaybetme duygusu bu evrenin temel özellikleri-
Mentorluk, karmaşık yapıdaki kişilerarası etki-
dir (Kram, 1983).
leşimdir. Mentorluk modelleri bireyler arasındaki
Yeniden tanımlama (Redefinition): Yeniden ta- etkileşimin kalitesi ve sosyal bağlam kadar bir
nımlama evresi mentorluk ilişkisinin sona erdiği amaca bağlıdır. Her iki tarafın birbirinden öğren-
evredir. Usta ve çırak informal iletişim ve karşılıklı diği ve yararlandığı bir süreci ifade etmektedir
destek içerisinde süreci değerlendirirler (Chao, (Garvey, 2004). Gelişimsel bir süreç olarak men-
1997). torluk, formal/informal mentorluk şeklinde uygu-
lanabilir (Alayoğlu, 2012).
Mentorluk, işbirliğine ve karşılıklı güvene
dayanan kişiler arası etkileşimi ifade eder. Men- 1. Formal Mentorluk Modeli: Formal gelişim-
torluk, değişimi iyice yerleştirmede kişi ya da sel etkileşimin amaçlarını ve potansiyel değerini
grupları desteklemek, performansı geliştirmek, anlamak için formal iletişimi informal iletişim tip-
etkiyi artırmak ve kişisel ve mesleki gelişime yar- lerinden ayırt etmek önemlidir. Formal gelişimsel
dım etmek için yararlanılan uzun dönemli ilişkidir. etkileşim tecrübesiz kişiye gelişimsel işlevler sağ-
Koçluk ve danışmanlık kombinasyonunu içeren
layabilir (Douglas, 1997: 78). Formal mentorluk
mentorluk, kişileri acemilik döneminden usta- programları genellikle bir yıl gibi belirlenmiş bir
lık dönemine kadar destekleyebilir (Rhodes vd.,
zaman diliminde yürütülmektedir. Bu programda
2004: 25).
mentor ve mentee arasında yapılan görüşmeler
zaman ve mekan planlaması kapsamında gerçek-
leştirilir ve mentorluk ilişkisinin başlangıcında be-
Etki (Yol gösterici)
lirlenen amaçlara dayanır. Kişilerarası süreçlerin,
mentorluk sürecinin biçimlendirilmesi ile etkile-
KOÇ REHBER nebileceği söylenebilir (Blake-Beard, 2001).
Zihni İhtiyaçlarını 2. Mentorun Bir Arkadaş Gibi Davrandığı İn-
ihtiyaçların formal Model: İnformal mentorluk örgüt için ma-
artması karşılama
liyet yönünden tasarruflu ve uygulanması daha
İLETİŞİM AĞINI DANIŞMAN kolaydır. İnformal mentorluk sürecinde mentee-
OLUŞTURAN nin isteği ile başlatılan bir süreç yoktur. Yapılandı-
rılmış bir mentorluk sürecinde ise; örgütsel poli-
Etki
(Yönlendirme yok) tikanın veya bir projenin parçası olarak başlatılan
bir süreç bulunmaktadır (Taherian & Shekarchian,
Şekil 1. Mentorluğun Boyutları (Clutterbuck, 2004: 48) 2008). Formal mentorluk programının aksine in-

29