Page 122 - สารานุกรมพืช ในประเทศไทย (ฉบับย่อ) เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ E-BOOK โดย พระครูโสภณวีรานุวัตร, ดร. วัดป่า สุพรรณบุรี.

แคขาว
สารานุกรมพืชในประเทศไทย

แคคำา
Radermachera eberhardtii Dop
วงศ์ Bignoniaceae
ชื่อพ้อง Radermachera microcalyx C. Y. Wu & W. C. Yin
ไม้ต้น สูง 7-15 ม. ใบประกอบชั้นเดียว ยาว 25-30 ซม. ใบย่อยมี 2-3 คู่ รูปรี
หรือรูปไข่ ยาว 10-20 ซม. แผ่นใบด้านล่างมีต่อมกระจาย ก้านใบยาว 1-2 ซม.
เคลงแดง: ใบเรียงตรงข้าม ไร้ก้าน เส้นใบออกใกล้โคนข้างละ 1 เส้น ช่อดอกออกสั้น ๆ ที่ปลายกิ่ง ผลรูปคนโท
(ภาพ: เขาเหมน นครศรีธรรมราช - RP) ใบปลายยาวได้ถึง 6 ซม. ช่อดอกออกตามปลายกิ่ง ยาวได้ถึง 20 ซม. แยกแขนง
สั้น ๆ หลอดกลีบเลี้ยง ยาว 6-8 มม. กลีบยาวประมาณ 2 มม. ดอกรูประฆังแคบ
สีเหลือง หลอดกลีบดอกยาว 3-3.5 ซม. กลีบกลมหรือรูปไข่ ยาว 0.6-1 ซม.
เกสรเพศผู้มีต่อมขนที่จุดติด ไม่ยื่นพ้นหลอดกลีบ จานฐานดอกรูปวงแหวน ผลรูปแถบ
โค้งเล็กน้อย ตั้งขึ้นหรือห้อยลงเล็กน้อย ยาว 10-25 ซม. เมล็ดจ�านวนมาก รูปแถบ
ยาว 0.8-1.5 ซม. รวมปีก (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ กาซะลองค�า, สกุล)
พบที่จีนตอนใต้ เวียดนาม ในไทยพบทางภาคเหนือที่น่าน เชียงใหม่ ขึ้นตาม
ไหล่เขาในป่าดิบแล้ง และป่าดิบเขา ความสูง 300-950 เมตร

แคชาญชัย
Radermachera glandulosa (Blume) Miq.
ชื่อพ้อง Spathodea glandulosa Blume
ไม้ต้น สูงได้ถึง 10 ม. ใบประกอบชั้นเดียว มีใบย่อย 2-4 คู่ รูปรีถึงรูปใบหอก
ยาว 9-30 ซม. แผ่นใบด้านล่างมีต่อมสีด�ากระจายเป็นแนว ช่อดอกออกตาม
เคลงใบเวียน: ใบเรียงเวียนรอบข้อ 4-5 ใบ ช่อดอกคล้ายช่อซี่ร่มออกสั้น ๆ ตามซอกใบหรือข้อในกิ่งแก่ ผลสีชมพู ปลายกิ่ง ยาว 12-30 ซม. แยกแขนงสั้น ๆ หลอดกลีบเลี้ยงปลายตัด ยาว 3-5 มม.
รูปคนโท (ภาพ: เขาหลวง นครศรีธรรมราช - SSi)
ติดทน มีต่อมตามสันที่โคนกลีบ ดอกรูปทรงกระบอก สีขาวอมชมพู หลอดกลีบดอก
ยาว 2.5-3.5 ซม. โคนคอด กลีบรูปรีกว้าง กว้างประมาณ 8 มม. เกสรเพศผู้มีต่อมขน
ที่จุดติด ไม่ยื่นพ้นหลอดกลีบ จานฐานดอกรูปวงแหวน ฝักออกเป็นกระจุก รูปแถบ
ตรง ห้อยลง ยาว 18-30 ซม. เมล็ดรูปแถบ ยาวประมาณ 2 ซม. รวมปีก (ดูข้อมูล
เพิ่มเติมที่ กาซะลองค�า, สกุล)
พบที่อินเดีย จีน พม่า ลาว คาบสมุทรมลายู สุมาตรา ชวา และฟิลิปปินส์ ใน
ไทยพบทางภาคเหนือ และภาคใต้ ขึ้นตามริมล�าธารในป่าดิบแล้ง และป่าดิบชื้น
เคลงย้อย: ช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามข้อในกิ่งแก่ ช่อและก้านช่อยาว (ภาพซ้าย: เขานัน นครศรีธรรมราช - MT); ความสูงถึงประมาณ 900 เมตร
เคลงหิน: ใบเรียงตรงข้าม เส้นโคนใบข้างละ 1 เส้น ผลสีแดง ปลายตัด (ภาพขวา: ภูกระดึง เลย - SSi)
เอกสารอ้างอิง
แคขาว Santisuk, T. (1987). Bignoniaceae. In Flora of Thailand Vol. 5(1): 39.
Dolichandrone serrulata (Wall. ex DC.) Seem. Srisanga, P., C. Trisonthi and T. Santisuk. (2003). Radermachera eberhardtii
(Bignoniaceae), a new record for Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany)
วงศ์ Bignoniaceae 31: 129-131.
ชื่อพ้อง Bignonia serrulata Wall. ex DC. Zhang, Z.Y. and T. Santisuk. (1998). Bignoniaceae (Radermachera microcalyx).
In Flora of China Vol. 18: 218-219.
ไม้ต้น สูงได้ถึง 20 ม. ใบประกอบยาว 12-35 ซม. มีใบย่อย 3-5 คู่ รูปรีหรือ
รูปไข่กลับ ยาว 5-14 ซม. ขอบใบจักห่าง ๆ โคนเบี้ยว ก้านใบยาว 0.5-1.3 ซม.
ช่อดอกยาว 2-3 ซม. ก้านดอกยาว 1.8-4 ซม. กลีบเลี้ยงเป็นกาบ ยาว 4-5 ซม.
หลอดกลีบดอกยาว 6-10 ซม. ปลายบานออกรูประฆัง ยาว 5-8 ซม. เกสรเพศผู้
ยาว 3-5 ซม. เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันยาวประมาณ 1 ซม. รังไข่ยาวประมาณ 1.5 ซม.
ก้านเกสรเพศเมียยาวได้ถึง 12 ซม. ผลรูปแถบ บิดงอ ยาวได้ถึง 85 ซม. เมล็ด
รูปสี่เหลี่ยม ยาว 2.2-2.8 ซม. รวมปีกบางใส (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ แคทะเล, สกุล)
พบที่พม่า และภูมิภาคอินโดจีน ในไทยพบแทบทุกภาค ยกเว้นภาคใต้ ขึ้นตาม
ป่าเบญจพรรณ ชายทุ่งหรือทุ่งนา ความสูงถึงประมาณ 300 เมตร
แคค�า: ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนงสั้น ๆ ดอกรูประฆังแคบสีเหลือง ผลแห้งแตก โค้งเล็กน้อย (ภาพดอก:
เอกสารอ้างอิง สันก�าแพง เชียงใหม่, ภาพผล: ดอยอ่างขาง เชียงใหม่; - RP)
Santisuk, T. (1987). Bignoniaceae. In Flora of Thailand Vol. 5(1): 54.

แคชาญชัย: ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนงสั้น ๆ หลอดกลีบเลี้ยงปลายตัด ติดทน ฝักออกเป็นกระจุก รูปแถบตรง
แคขาว: ช่อดอกสั้น กลีบเลี้ยงเป็นกาบ หลอดกลีบดอกเรียวยาว ปลายบานออกรูประฆัง (ภาพ: cultivated - RP) ห้อยลง (ภาพ: บางสะพาน ประจวบคีรีขันธ์ - RP)

102

59-02-089_001-112 Ency_new1-3_J-Coated.indd 102 3/1/16 5:16 PM