Page 217 - สารานุกรมพืช ในประเทศไทย (ฉบับย่อ) เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ E-BOOK โดย พระครูโสภณวีรานุวัตร, ดร. วัดป่า สุพรรณบุรี.

หุ้มรังไข่ ยาว 2-3.5 ซม. กลีบเลี้ยงหนา มี 5-8 กลีบ รูปสามเหลี่ยม ยาวประมาณ ทิ้งทองหู สารานุกรมพืชในประเทศไทย ทุ้งฟ้า
1 ซม. ดอกสีส้ม กลีบรูปไข่กลับกว้าง ยาว 1.5-3 ซม. เกสรเพศผู้จ�านวนมาก รังไข่ Aeschynanthus radicans Jack
ใต้วงกลีบ มีหลายช่อง ก้านเกสรเพศเมียบิด ผลสดกลม ผนังหนา เส้นผ่านศูนย์กลาง
5-12 ซม. กลีบเลี้ยงติดทน เมล็ดจ�านวนมาก เยื่อหุ้มสดฉ�่า ใสหรือชมพูอมแดง วงศ์ Gesneriaceae
มีถิ่นก�าเนิดในเอเชียกลาง และเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ มีหลากสายพันธุ์ เปลือก ไม้เลื้อยอิงอาศัย มีขนตามกิ่ง แผ่นใบด้านล่าง ก้านดอก กลีบเลี้ยงและกลีบดอก
แก้โรคท้องร่วงและถ่ายพยาธิ แต่ควรใช้อย่างระวังเนื่องจากมีพิษ เป็นดอกไม้ ด้านนอก ใบเรียงตรงข้าม รูปรีกว้าง ยาว 1-5 ซม. ก้านใบยาว 1-5 มม. ช่อดอก มี
ประจ�าชาติของสเปน เรียกว่า ‘Granada’ 1-3 ดอก ก้านช่อสั้น ใบประดับรูปไข่ ยาว 5-6 มม. ก้านดอกยาว 0.7-1.4 ซม.
กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกัน 1.3-2 ซม. กลีบรูปสามเหลี่ยม ยาว 2-8 มม. ดอกสีแดงสด
สกุล Punica L. เดิมอยู่ภายใต้วงศ์ Punicaceae มี 2 ชนิด ชนิด P. protopunica ด้านในสีเหลืองแซม หลอดกลีบดอกยาว 4.7-5.8 ซม. กลีบคู่บนยาว 0.6-1 ซม.
Balf. f. เป็นพืชถิ่นเดียวของเกาะ Socotra ของโซมาลี ชื่อสกุลอาจมาจากภาษา แฉกลึก กลีบล่างยาว 0.7-1 ซม. เกสรเพศผู้คู่หน้ายาว 2.2-2.4 ซม. รังไข่มีขนสั้นนุ่ม
ละติน “puniceus” สีแดงม่วงของเมล็ด หรือ “malum panicum” หมายถึง หนาแน่น ก้านเกสรเพศเมียยาว 0.6-1.5 ซม. มีขนและต่อม ฝักเรียวยาว 19-35 ซม.
แอปเปิลของชาว Carthaginian เมืองโบราณในกรีก ชื่อสามัญ Pomegranate เมล็ดยาวได้ถึง 1 ซม. รยางค์ยาว 6-8 มม. (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ ว่านไก่แดง, สกุล)
เป็นภาษาฝรั่งเศส หมายถึงผลไม้ขนาดใหญ่แบบแอปเปิล ส่วนคำาระบุชนิด พบที่คาบสมุทรมลายู ชวา สุมาตรา และบอร์เนียว ในไทยพบทางภาคใต้ ขึ้นตาม
“granatum” แปลว่ามีเมล็ดจำานวนมาก คบไม้ในป่าดิบชื้น ความสูง 100-900 เมตร คล้ายกับ ไก่แดงย่าน A. pulcher (Blume)
G. Don ที่แผ่นใบด้านล่างเกลี้ยง และรังไข่มีปุ่มกระจายแต่ไม่มีขนสั้นนุ่ม
เอกสารอ้างอิง
de Wilde, W.J.J.O., B.E.E. Duyfjes and P. Phonsena. (2014). Lythraceae. In เอกสารอ้างอิง
Flora of Thailand Vol. 11(4): 583-586. Middleton, D.J. (2007). A revision of Aeschynanthus (Gesneriaceae) in Thailand.
Edinburgh Journal of Botany 64(3): 414-418.

ทับทิม: ดอกออกเป็นกระจุก ฐานดอกและกลีบเลี้ยงหนา มีหลากสายพันธุ์รวมถึงพันธุ์แคระ (ภาพ: cultivated - NP)
ท้าวแสนปม
Diospyros cauliflora Blume
ทิ้งทองหู: ไม้เลื้อยอิงอาศัย ใบเรียงตรงข้าม กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอด กลีบดอกด้านในมีสีเหลืองแซม
วงศ์ Ebenaceae ฝักเรียวยาว (ภาพ: เขาช่อง ตรัง - SSi)
ไม้ต้น สูงได้ถึง 10 ม. ใบรูปรีหรือรูปขอบขนาน ยาว 11-15 ซม. เส้นแขนงใบ ทุ้งฟ้า
ข้างละ 8-12 เส้น ก้านใบยาว 0.5-1 ซม. ดอกออกตามกิ่ง ล�าต้น หรือโคนต้น
ดอกเพศผู้ออกเป็นช่อกระจุกสั้น ๆ ก้านดอกยาว 2-5 มม. มีขน กลีบเลี้ยงรูปถ้วย Alstonia macrophylla Wall. ex G. Don
ยาวประมาณ 2 มม. ปลายแฉกลึกประมาณสองในสาม ดอกรูปคนโท ยาว 2-3 มม. วงศ์ Apocynaceae
กลีบแฉกลึกประมาณหนึ่งส่วนสี่ ด้านนอกมีขนยาว เกสรเพศผู้ 16-20 อัน มีขน ไม้ต้น สูงได้ถึง 30 ม. กิ่งมีขนสั้นนุ่มประปราย ใบเรียงเป็นวงรอบ 3-4 ใบ
สั้นนุ่ม รังไข่ที่ไม่เจริญมีขนยาว ดอกเพศเมียออกเดี่ยว ๆ หรือเป็นช่อกระจุกสั้น ๆ รูปขอบขนานแกมรูปไข่กลับ ยาว 5.5-28 ซม. ก้านใบยาว 0.5-2.5 ซม. ช่อดอกแบบ
รังไข่มี 6 ช่อง ก้านเกสรเพศเมียมีขนยาว เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันมี 8-10 อัน ช่อกระจุกแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง ยาว 3.5-12 ซม. ดอกสีครีม ก้านดอกยาว
ผลรูปรีหรือรูปไข่ ยาว 1.5-3 ซม. ปลายเป็นติ่งแหลม กลีบเลี้ยงแฉกลึกจรดโคน 2-5 มม. กลีบเลี้ยงรูปไข่ ยาว 1-2 มม. มีขนสั้นนุ่ม กลีบดอกเรียงซ้อนทับด้านขวา
มีขนสั้นนุ่ม ขอบกลีบเป็นคลื่น ก้านผลยาว 3-5 มม. เมล็ดมีเอนโดสเปิร์มเรียบ ในตาดอก หลอดกลีบยาวประมาณ 5 มม. ปากหลอดมีขนสั้นนุ่ม กลีบรูปขอบขนาน
(ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ มะเกลือ, สกุล) ยาว 4-7 มม. เกสรเพศผู้ติดเหนือกึ่งกลางของหลอดกลีบ จานฐานดอกไม่มีหรือ
พบที่อินเดีย พม่า กัมพูชา เวียดนาม คาบสมุทรมลายู สุมาตรา ในไทยทางภาคใต้ เป็นวงสั้น ๆ คาร์เพลเกลี้ยง เกสรเพศเมียยาวประมาณ 2.5 มม. ผลยาว 22-40 ซม.
ขึ้นตามป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 800 เมตร เมล็ดรูปขอบขนาน ปลายแหลมทั้งสองด้าน ยาว 4-8 มม. ขนครุยยาวประมาณ 1 ซม.
(ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ ตีนเป็ด, สกุล)
เอกสารอ้างอิง
Phengklai, C. (1981). Ebenaceae. In Flora of Thailand Vol. 2(4): 332. พบที่จีน พม่า เวียดนาม กัมพูชา ภูมิภาคมาเลเซีย และนิวกินี ในไทยพบทาง
ภาคใต้ ขึ้นตามป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 300 เมตร เปลือกและใบมีสรรพคุณ
หลายอย่าง เป็นยาปฏิชีวนะและต้านอนุมูลอิสระ
เอกสารอ้างอิง
Middleton, D.J. (1999). Apocynaceae. In Flora of Thailand Vol. 7(1): 44.

ท้าวแสนปม: ดอกเป็นกระจุกหนาแน่นตามโคนต้น กลีบเลี้ยงรูปถ้วย ดอกรูปคนโท ดอกเพศเมียออกเดี่ยว ๆ หรือ ทุ้งฟ้า: ใบเรียงเป็นวงรอบ 3-4 ใบ ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ผลเป็นฝักคู่ เรียวยาว (ภาพดอก: น�้าตกวิภาวดี
เป็นช่อกระจุกสั้น ๆ ปลายผลมีติ่ง (ภาพ: ยะลา - RP) สุราษฎร์ธานี - RP; ภาพผล: น�้าตกทรายขาว ยะลา - DM)

197

59-02-089_113-212_Ency new1-3_J-Coated.indd 197 3/1/16 5:27 PM