Page 241 - สารานุกรมพืช ในประเทศไทย (ฉบับย่อ) เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ E-BOOK โดย พระครูโสภณวีรานุวัตร, ดร. วัดป่า สุพรรณบุรี.

พบที่พม่า ลาว และเวียดนาม ในไทยพบแทบทุกภาค ยกเว้นภาคใต้ ส่วนมาก สารานุกรมพืชในประเทศไทย บอนเปรี้ยว
ขึ้นตามเขาหินปูน ความสูงถึงประมาณ 1200 เมตร

สกุล Hapaline Schott มี 8 ชนิด พบที่พม่า จีนตอนใต้ ภูมิภาคอินโดจีน
คาบสมุทรมลายู และบอร์เนียว ในไทยมี 4 ชนิด คล้ายสกุล Typhonium ที่่ไม่มี
น้ำายางใส ช่วงดอกเพศเมียรูปกรวย ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “hapalos” อ่อนโยน
อาจหมายถึงลักษณะวิสัยของพืชที่มีขนาดเล็ก ดูอ่อนโยน
เอกสารอ้างอิง
Boyce, P.C. and D. Sookchaloem. (2012). Araceae (Hapaline). In Flora of
Thailand Vol. 11(2): 237-240. บอนเต่าก้นปิด: ออกดอกก่อนผลิใบใหม่ ใบแบบก้นปิด กาบรูปเรือ ช่อดอกสั้นกว่ากาบ กาบรูปเรือ ปลายอับเรณูเชื่อม
ติดกัน ดอกเพศเมียอยู่ด้านล่าง ยอดเกสรเพศเมียสีเหลือง มี 4-6 แฉก ผลมี 4-6 เหลี่ยม (ภาพ: ท่าสองยาง ตาก - PK)
บอนแบ้ว
Typhonium roxburghii Schott
วงศ์ Araceae
ไม้ล้มลุก สูง 10-40 ซม. มีหัวใต้ดินกลม ใบรูปสามเหลี่ยมคล้ายไตหรือแยก
3 พู ยาว 5-17 ซม. ก้านใบยาว 10-35 ซม. ช่อดอกแบบช่อเชิงลดมีกาบ ออกหลัง
ผลิใบ มีกลิ่นเหม็น ก้านช่อยาว 2-9 ซม. กาบยาว 8-18 ซม. กาบล่างรูปไข่ ยาว
2-3.5 ซม. ด้านในสีม่วงอมน�้าตาลแดง ด้านนอกสีน�้าตาลอมเขียว โคนบิดม้วน
โอบรอบช่อ ปลายกาบคอดเรียวยาว บิดเวียนเล็กน้อย ยาว 6-15 ซม. ช่อดอกยาว
เท่า ๆ กาบล่าง ช่วงดอกเพศผู้ยาว 0.7-1.2 ซม. ดอกเพศผู้จ�านวนมาก เกสรเพศผู้
2-3 อัน สีเหลืองครีม อับเรณูไร้ก้าน ช่องเปิดที่ปลาย ปลายช่อเป็นรยางค์รูปกรวย
สีม่วงอมน�้าตาลเข้ม ยาว 12-15 ซม. โคนเส้นผ่านศูนย์กลาง 3-4 มม. ช่วงดอกเพศเมีย
ยาวประมาณ 5 มม. รังไข่สีขาวครีม ยอดเกสรเพศเมียสีม่วง ช่วงที่เป็นหมันยาว
บอนเต่า: ใบรูปเงี่ยงลูกศร บางครั้งมีรอยด่าง ก้านใบและก้านช่อดอกยาว ผลเรียงเป็นแถว มีกาบหุ้ม ผลแก่สีขาว
(ภาพ: ล�าปาง - RP) 1.5-2.2 ซม. เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันหนาแน่น โค้งลง สีครีมหรือเหลืองอ่อน ยาว
ประมาณ 8-9 มม. ช่อผลมีโคนกาบหุ้ม ช่อแก่กาบเปิดออก ผลสดมีเมล็ดเดียว
บอนเต่าก้นปิด รูปรีหรือรูปไข่ ผลแก่สีขาว
Ariopsis protanthera N. E. Br. พบที่อินเดีย ศรีลังกา บังกลาเทศ พม่า จีนตอนใต้ ไต้หวัน ญี่ปุ่น ภูมิภาคอินโดจีน
วงศ์ Araceae และมาเลเซีย ฟิลิปปินส์ นิวกินี ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามที่โล่งหรือเขาหินปูน
ไม้ล้มลุกขนาดเล็ก ล�าต้นกลมคล้ายหัวใต้ดิน เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 ซม. ความสูงระดับต�่า ๆ
น�้ายางสีขาว มีใบเดียวแบบก้นปิด รูปหัวใจแกมรูปไข่ ยาว 5-10 ซม. แผ่นใบ
ด้านล่างมีนวล ก้านใบยาว 6-14 ซม. ช่อดอกแบบช่อเชิงลดมีกาบ 1-3 ช่อ ก้านช่อ สกุล Typhonium Schott มีประมาณ 100 ชนิด พบในเอเชียเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน
ยาว 4-5 ซม. กาบรูปเรือ สีเหลืองครีมอมชมพู ยาว 2-2.5 ซม. ช่อดอกสั้นกว่ากาบ นิวกินี และออสเตรเลีย ในไทยมี 32 ชนิด ในจำานวนนี้เป็นพืชถิ่นเดียวถึง 24 ชนิด
หรือกว่าร้อยละ 75 ซึ่งบางชนิดอาจถูกย้ายไปอยู่ในสกุล Sauromatum ชื่อสกุล
ช่วงดอกเพศผู้สีม่วงอมชมพู รูปทรงกระบอก ยาวประมาณ 1 ซม. ดอกเรียงหนาแน่น มาจากภาษากรีก “typhonios” หมายถึงพืชที่มีกลิ่นหอมคล้ายลาเวนเดอร์
อับเรณูรูปโล่ ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกัน ปลายอับเรณูเชื่อมติดกัน ดอกเพศเมียอยู่
ด้านล่างแนบติดกาบ ยาวประมาณ 5 มม. รังไข่รูปสี่เหลี่ยมคางหมู ยาวประมาณ เอกสารอ้างอิง
3 มม. ก้านเกสรเพศเมียสั้นมาก ยอดเกสรสีเหลือง มี 4-6 แฉก บานออก ติดทน Hetterscheid, W.L.A. and D. Sookchaloem. (2012). Araceae (Typhonium). In
ผลมี 4-6 เหลี่ยม ยาวประมาณ 5 มม. Flora of Thailand Vol. 11(2): 314-315.
พบที่อินเดีย พม่า ในไทยพบทางภาคเหนือที่ตาก และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ที่บึงกาฬ ขึ้นตามหินปูนหรือหินทรายใต้ร่มเงาในป่าเบญจพรรณ และป่าดิบแล้ง
ความสูงไม่เกิน 300 เมตร

สกุล Ariopsis Nimmo มี 2 ชนิด A. peltata Nimmo พบที่อินเดีย ชื่อสกุลมา
จากภาษากรีก “aris” หรือ “aron” สกุล Arum และ “opsis” คล้าย หมายถึง
คล้ายพืชในสกุล Arum ส่วนคำาระบุชนิด “protanthera” มาจากลักษณะการ
ออกดอกก่อนผลิใบใหม่ (proteranthus)

เอกสารอ้างอิง
Boyce, P.C. (2009). Ariopsis (Araceae: Colocasieae) a new generic record for บอนแบ้ว: ใบรูปสามเหลี่ยม ปลายกาบคอดเรียวยาว บิดเวียนเล็กน้อย ช่อผลมีโคนกาบหุ้ม (ภาพ: สระบุรี - RP)
Thailand & preliminary observations on trans-Himalayan biogeography in
Araceae. Thai Forest Bulletin (Botany) 37: 9-14. บอนเปรี้ยว
________. (2012). Araceae (Ariopsis). In Flora of Thailand Vol. 11(2): 198-199. Remusatia pumila (D. Don) H. Li & A. Hay
วงศ์ Araceae
ชื่อพ้อง Caladium pumilum D. Don, Remusatia garrettii Gagnep.
ไม้ล้มลุก อิงอาศัยหรือขึ้นบนดิน สูงได้ถึง 25 ซม. หัวใต้ดินเส้นผ่านศูนย์กลาง
1-2.5 ซม. มีไหลหน่อย่อย ส่วนมากแยกแขนง หน่อย่อยมีเกล็ดหุ้มและขนแข็ง
รูปตะขอ ใบมี 3-4 ใบ รูปไข่หรือแกมรูปขอบขนาน ยาว 8-23 ซม. โคนใบแบบก้นปิด
รูปหัวใจตื้น ๆ แผ่นใบบางครั้งมีลายสีม่วง เส้นโคนใบข้างละ 4-5 เส้น ก้านใบยาว
15-40 ซม. โคนมีกาบ ช่อดอกส่วนมากมีช่อเดียว ออกพร้อมผลิใบ ก้านช่อยาว
6-10 ซม. คอดเว้า 2 ครั้ง หลอดกาบยาว 1-1.5 ซม. ปากบานออก กาบยาว
13-21 ซม. กาบล่างกลม ๆ ยาว 1.5-2.5 ซม. เปิดออกช่วงเกสรเพศผู้ ปลายเรียวแหลม

221

58-02-089_213-292_Ency_new1-3_J-Coated.indd 221 3/1/16 5:46 PM