Page 327 - สารานุกรมพืช ในประเทศไทย (ฉบับย่อ) เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ E-BOOK โดย พระครูโสภณวีรานุวัตร, ดร. วัดป่า สุพรรณบุรี.

เปลี่ยนเป็นสีแดงก่อนร่วง มี 5 กลีบ หรือกลีบซ้อน กลีบกลม เส้นผ่ำนศูนย์กลำง พุดใต้ สารานุกรมพืชในประเทศไทย พุดทุ่ง
4-5 ซม. ด้ำนนอกมีขน โคนมีขนแผง เส้ำเกสรยำว 2.5-3 ซม. ก้ำนเกสรเพศเมีย Tabernaemontana macrocarpa Jack
มีขนยำว ผลแบน เส้นผ่ำนศูนย์กลำงประมำณ 2.5 ซม. มีขนหยำบ แตกเป็น 5 ซีก
เมล็ดรูปคล้ำยไต มีขนยำว (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ ชบำ, สกุล) วงศ์ Apocynaceae
มีถิ่นก�ำเนิดในจีนและไต้หวัน เป็นไม้ประดับโดยเฉพำะต้นที่มีกลีบซ้อน หรือ ไม้ต้น สูงได้ถึง 15 ม. ใบรูปรีหรือรูปไข่ ยำว 7-40 ซม. ปลำยกลมหรือแหลมสั้น ๆ
forma plenus S. Y. Hu และอีกหลำยสำยพันธุ์ในสกุล Hibiscus ที่เป็นไม้ประดับ แผ่นใบค่อนข้างหนา ด้ำนล่ำงมีนวล ก้ำนใบยำว 1-4 ซม. ช่อดอกยำว 7-20 ซม.
เช่น พุดตำนออสเตรเลีย H. moscheutos ‘Luna Blush’ และ H. moscheutos ดอกบานตอนกลางคืน กลีบเลี้ยงรูปไข่ ปลายกลม ยำว 3-6 มม. ขอบมีขนอุย
‘Luna Red’ เป็นต้น หลอดกลีบดอกยำว 1-2 ซม. ไม่บิดเป็นเกลียว ด้ำนในมีขนประปรำยโดยเฉพำะรอบ ๆ
เกสรเพศผู้ กลีบดอกยำว 1.5-3 ซม. เกสรเพศผู้ติดใต้กึ่งกลางหลอดกลีบดอก
เอกสารอ้างอิง อับเรณูยำวประมำณ 2.5 มม. ก้ำนเกสรเพศเมียรูปเส้นด้ำย ยำว 2-4.5 มม. รวม
Tang, Y., M.G. Gilbert and L.J. Dorr. (2007). Malvaceae. In Flora of China Vol. ยอดเกสร ผลรูปกลมหรือรี เบี้ยว ยาว 8-16 ซม. ก้านมีข้อ เมล็ดจ�ำนวนมำก
12: 291.
รูปรี เบี้ยว ยำว 1.2-1.6 ซม. มีสันตำมยำว (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ พุดฝรั่ง, สกุล)
พบที่คำบสมุทรมลำยู ชวำ สุมำตรำ บอร์เนียว ฟิลิปปินส์ และภำคใต้ของไทย
ที่ระนอง สุรำษฎร์ธำนี ยะลำ ขึ้นใต้ร่มเงำตำมสันเขำในป่ำดิบชื้น ควำมสูงถึงประมำณ
600 เมตร
เอกสารอ้างอิง
Middleton, D.J. (1999). Apocynaceae. In Flora of Thailand Vol. 7(1): 32.

พุดตาน: ดอกออกเดี่ยว ๆ ตำมซอกใบ ออกหนำแน่นที่ปลำยกิ่ง ต้นที่เป็นไม้ประดับส่วนมำกมีดอกซ้อน ดอกสีขำว
เปลี่ยนเป็นสีชมพู (ภำพ: cultivated - RP)

พุดตานออสเตรเลีย: H. moscheutos “Luna Red” (ภำพซ้ำย: cultivated - RP) และ H. moscheutos
“Luna Blush” (ภำพขวำ: cultivated - RP)
พุดตานญี่ปุ่น

Dombeya burgessiae Gerrard ex Harv. พุดใต้: แผ่นใบค่อนข้ำงหนำ มีนวลด้ำนล่ำง ผลออกเป็นคู่ เบี้ยว มีสันตำมยำว ก้ำนผลมีข้อ (ภำพ: เบตง ยะลำ - RP)
วงศ์ Malvaceae พุดทุ่ง, สกุล
ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 4 ม. มีขนยาว ขนกระจุก และขนต่อมทั่วไป หูใบรูปใบหอก
ยำว 1-1.5 ซม. ร่วงเร็ว ใบรูปไข่กว้ำง รูปหัวใจ หรือจัก 3-5 พู ยำวได้ถึง 20 ซม. Holarrhena R. Br.
ปลำยแหลมยำว เส้นใบรูปฝ่ามือ 5-9 เส้น ก้ำนใบยำวได้ถึง 15 ซม. ช่อดอกแบบ วงศ์ Apocynaceae
ช่อกระจุกแยกแขนงคล้ำยช่อเชิงหลั่น ก้ำนช่อยำวเท่ำ ๆ ก้ำนใบ ก้ำนดอกยำวได้ ไม้พุ่มหรือไม้ต้น ส่วนต่ำง ๆ มีน�้ำยำงสีขำว ใบเรียงตรงข้าม ช่อดอกแบบช่อกระจุก
ถึง 3 ซม. ใบประดับยำวประมำณ 1 ซม. ร่วงเร็ว กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปใบหอก ออกตำมปลำยกิ่งหรือซอกใบใกล้ปลำยกิ่ง กลีบเลี้ยง 5 กลีบ ขนำดไม่เท่ำกัน กลีบดอก
ยำว 1-2 ซม. กลีบดอกสีขาวหรือชมพู มี 5 กลีบ รูปไข่กลับเบี้ยว ยำว 1.5-2.5 ซม. 5 กลีบ เรียงซ้อนทับด้านขวาในตาดอก ดอกบานรูปดอกเข็ม เกสรเพศผู้ 5 อัน
เกสรเพศผู้จ�ำนวนมำกเชื่อมติดกันที่โคน เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันรูปแถบ รังไข่มีขนยำว ติดใกล้โคนหลอดกลีบดอก ไม่แนบติดเกสรเพศเมีย ก้ำนชูอับเรณูสั้น ไม่มีจานฐานดอก
ก้ำนเกสรเพศเมียเรียวยำว ยอดเกสรแยกเป็น 5 แฉก ผลแห้งแตก รูปไข่ แบน ๆ
เส้นผ่ำนศูนย์กลำง 1-1.5 ซม. มีขนยำว เมล็ดผิวเป็นร่ำงแห รังไข่มี 2 คาร์เพล แยกกัน เกลี้ยงหรือมีขนประปราย ปลายเชื่อมติดกันเป็น
ก้านเกสรเพศเมีย ออวุลจ�ำนวนมำก ผลแตกแนวเดียวออกเป็นคู่ มีช่องอากาศ
มีถิ่นก�ำเนิดในแอฟริกำ เป็นชนิดที่มีควำมผันแปรสูง และมีลูกผสมหลำกหลำย กระจาย เมล็ดรูปแถบ ปลายมีขนกระจุก
สำยพันธุ์ที่เป็นไม้ประดับ
สกุล Holarrhena มี 4 ชนิด พบในแอฟริกาและเอเชีย ในไทยมี 2 ชนิด อีก
สกุล Dombeya Cav. เคยอยู่ภายใต้วงศ์ Sterculiaceae ปัจจุบันอยู่ภายใต้วงศ์ย่อย ชนิดคือ โมกใหญ่ H. pubescens Wall. ex G. Don ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก
Dombeyoideae มี 225 ชนิด ส่วนใหญ่พบในแอฟริกาและมาดากัสการ์ ชื่อสกุล “holos” ทั้งหมด และ “arrhen” เพศชาย หมายถึงเกสรเพศผู้อยู่ภายในหลอด
ตั้งตามนักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศส Joseph Dombey (1742-1794)
กลีบดอกทั้งหมด
เอกสารอ้างอิง
Staples, G.W. and D.R. Herbst. (2005). A tropical garden flora. Bishop Museum พุดทุ่ง
Press, Honolulu, Hawai`i.
Holarrhena curtisii King & Gamble
ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 2.5 ม. มีขนสั้นนุ่มตามกิ่งอ่อน แผ่นใบ และกลีบเลี้ยง ใบรูปรี
หรือรูปไข่กลับ ยำว 4.2-11.5 ซม. ปลายมน กลม มีติ่งแหลมหรือเว้า โคนมนหรือ
เรียวสอบ ใบคู่แรกมักจะมีขนาดเล็ก ปลายเว้าตื้น ก้ำนใบยำว 1-4 มม. ช่อดอกออก
ที่ปลายกิ่ง ยำว 2.5-5.5 ซม. ก้ำนช่อยำว 0.5-1 ซม. ก้ำนดอกยำว 1-1.5 ซม.
กลีบเลี้ยงรูปแถบ โคนกลีบมีต่อมหรือไม่มี ดอกสีขำว หลอดกลีบดอกยำว 0.8-2 ซม.
กลีบรูปรี รูปขอบขนำน หรือแกมรูปไข่กลับ ยำว 1-2.3 ซม. ก้ำนชูอับเรณูสั้นกว่ำ
พุดตานญี่ปุ่น: มีขนยำวและขนต่อมทั่วไป ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนงคล้ำยช่อเชิงหลั่น มีหลำยสำยพันธุ์ อับเรณู โคนมีขนสั้นนุ่ม อับเรณูยำว 1.2-2 มม. ผลตั้งขึ้น ยำวได้ถึงประมำณ 25 ซม.
ดอกมีหลำกสี (ภำพ: cultivated - RP) ก้ำนผลยำว 2.5-4 ซม. เมล็ดมีขนสั้นนุ่ม

307

59-02-089_293-398_Ency new1-3_J-Coated.indd 307 3/1/16 6:07 PM