Page 329 - สารานุกรมพืช ในประเทศไทย (ฉบับย่อ) เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ E-BOOK โดย พระครูโสภณวีรานุวัตร, ดร. วัดป่า สุพรรณบุรี.

พบที่จีนตอนใต้ ไต้หวัน ภูมิภำคมำเลเซีย ฟิลิปปินส์ นิวกินี ออสเตรเลีย และ พุดพิมพ์ใจ สารานุกรมพืชในประเทศไทย พุดแวนด้าเหลือง
หมู่เกำะแปซิฟิก ในไทยพบแทบทุกภำค โดยเฉพำะตำมเขำหินปูนทำงภำคใต้ Gardeniopsis longifolia Miq.
ควำมสูงถึงประมำณ 850 เมตร เป็นไม้ประดับทั่วไป
วงศ์ Rubiaceae
เอกสารอ้างอิง ไม้พุ่ม บำงครั้งแตกกอ สูงได้ถึง 3 ม. หูใบรูปใบหอก ยำว 0.5-3 ซม. ปลำย
Middleton, D.J. (1999). Apocynaceae. In Flora of Thailand Vol. 7(1): 27-36.
แหลมยำว มีรอยรอบข้อชัดเจน ใบเรียงตรงข้ำม รูปไข่กลับหรือรูปใบหอกกลับ
ยำว 15-30 ซม. ปลายยาวคล้ายหาง ก้ำนใบยำว 0.5-1.5 ซม. ดอกออกเดี่ยว ๆ หรือ
เป็นคู่ตามซอกใบหรือตามข้อใต้ใบ ไร้ก้าน กลีบเลี้ยง 5 กลีบ ยำวประมำณ 2 มม.
ขยำยในผล ดอกรูปดอกเข็ม สีชมพู บิดเวียนด้านขวาในตาดอก หลอดกลีบดอก
ยำว 0.5-1 ซม. มี 5 กลีบ รูปไข่ ยำว 1-2 ซม. เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดที่โคนหลอด
กลีบดอก สั้นกว่ำหลอดกลีบดอก อับเรณูรูปแถบเรียงคล้ายรูปกรวย รังไข่มี 2 ช่อง
ก้ำนเกสรเพศเมียสั้นกว่ำหลอดกลีบดอก ยอดเกสรรูปกระสวย ผลสด แห้งไม่แตก
รูปกรวยหรือรี ยำว 1-1.5 ซม. มี 10 สัน มี 2 เมล็ด
พบที่คำบสมุทรมลำยู สุมำตรำ บอร์เนียว และภำคใต้ของไทยที่สุรำษฎร์ธำนี
พังงำ ปัตตำนี ยะลำ ขึ้นตำมป่ำดิบชื้น ควำมสูง 200-500 เมตร

สกุล Gardeniopsis Miq. อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Cinchonoideae มีชนิดเดียว ชื่อสกุล
หมายถึงพืชที่คล้ายกับสกุล Gardenia แต่มีลักษณะคล้ายกันน้อยมาก
เอกสารอ้างอิง
พุดฝรั่ง: ช่อดอกแบบช่อกระจุก ตำดอกปลำยมนหรือกลม ผลรูปรี เบี้ยว มีสันตำมยำว (ภำพ: แก่งกระจำน เพชรบุรี - PK) Craib, W.G. (1932). Rubiaceae. Florae Siamensis Enumeratio Vol. 2(1): 174.
Wong, T. (1898). Rubiaceae. In Flora Malesiana Vol. 4: 350.

พุดเศรษฐี: T. pachysiphon (ภำพซ้ำย: cultivated - RP); พุดดาราราย: T. cerifera (ภำพขวำ: cultivated - RP)
พุดพิมพ์ใจ: หูใบรูปใบหอก ปลำยแหลมยำว เห็นรอยหูใบรอบข้อชัดเจน ดอกไร้ก้ำน ผลรูปกรวย (ภำพ: ยะลำ - RP)
พุดพิชญา
Wrightia antidysenterica (L.) R. Br. พุดแวนด้าเหลือง
วงศ์ Apocynaceae Brunfelsia americana L.
ชื่อพ้อง Nerium antidysentericum L., Walidda antidysenterica (L.) Pichon) วงศ์ Solanaceae
ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 5 ม. ใบรูปรี ยำว 2-5 ซม. ก้ำนใบยำวประมำณ 2 มม. ช่อดอก ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 3 ม. ใบเรียงเวียน รูปรี รูปไข่ หรือรูปไข่กลับ ยำว 4-10 ซม.
ยำว 1.5-2 ซม. มี 3-6 ดอก กลีบเลี้ยงรูปสามเหลี่ยม ปลายมน ยำวประมำณ 2 มม. ปลำยแหลมหรือมน โคนเรียวสอบ ก้ำนใบยำว 5-6 มม. ดอกสีครีมอมเหลือง มี
ดอกรูปดอกเข็ม หลอดกลีบยำวประมำณ 2 ซม. กลีบรูปรี ยำว 1.5-1.8 ซม. ปลำยแหลม กลิ่นหอม ออกเดี่ยว ๆ ที่ปลายกิ่ง ก้ำนดอกยำวได้ถึง 1 ซม. กลีบเลี้ยงรูประฆัง
มีขนละเอียด กะบังเรียง 3 ชั้น มีขนละเอียด กะบังหน้ำกลีบดอกยำว 6-8 มม. ยำวประมำณ 6 มม. ปลำยแยกเป็นแฉกรูปสำมเหลี่ยมแคบ ติดทน ดอกรูปดอกเข็ม
โคนเชื่อมติดกลีบดอก ปลำยแยก 2-3 แฉก กะบังระหว่ำงกลีบดอกโคนเชื่อมติดกัน หลอดกลีบดอกยาวกว่า 5 ซม. กลีบรูปรีกว้ำง เส้นผ่ำนศูนย์กลำง 2.5-5 ซม.
ปลำยแยกเป็นแฉก ๆ กะบังหน้ำกะบังระหว่ำงกลีบดอกออกเดี่ยว ๆ ยำวประมำณ เกสรเพศผู้ 4 อัน ขนาดไม่เท่ากัน ไม่ยื่นพ้นปำกหลอดกลีบ รังไข่มี 2 ช่อง ผลแห้งแตก
2 มม. อับเรณูยำว 6-8 มม. มีขนยำวด้ำนใน คาร์เพลเกลี้ยง ก้ำนเกสรเพศเมีย รูปกลม ๆ เส้นผ่ำนศูนย์กลำง 1.2-2 ซม. สุกสีส้ม เมล็ดจ�ำนวนมำก เป็นเหลี่ยม
ยำวประมำณ 2.3 ซม. รวมยอดเกสร (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ โมก, สกุล) มีถิ่นก�ำเนิดในเวสต์อินดีส เป็นไม้ประดับ ส่วนต่ำง ๆ มีพิษ
มีถิ่นก�ำเนิดในศรีลังกำ เป็นไม้ประดับทั่วไปในเขตร้อน ดอกออกตลอดปี น�ำ
เข้ำมำในไทยครั้งแรกโดยคุณปรำนี คงพิชญำนนท์ ปัจจุบันมีสำยพันธุ์แคระ สกุล Brunfelsia L. มีประมาณ 40 ชนิด พบในอเมริกาเขตร้อน ในไทยมีหลายชนิด
เช่น พุดแวนด้าม่วง B. grandiflora D. Don พุดสามสี B. pauciflora (Cham. &
เอกสารอ้างอิง Schltdl.) Benth. และดอกสองสี B. brasiliensis (Spreng.) L. B. Sm. & Downs
Huber, H. (1983). Apocynaceae (Walidda antidysenterica). In A revision handbook เป็นต้น ชื่อสกุลตั้งตามนักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมัน Otto Brunfels (1488-1534)
to the Flora of Ceylon Vol. 4: 61-62.
เอกสารอ้างอิง
Staples, G.W. and D.R. Herbst. (2005). A tropical garden flora. Bishop Museum
Press, Honolulu, Hawai`i.

พุดพิชญา: กะบังเรียง 3 ชั้น กะบังหน้ำกลีบดอกและกะบังระหว่ำงกลีบดอกปลำยแยกเป็นแฉก ๆ (ภำพซ้ำย) พุดแวนด้าเหลือง: ดอกสีครีมอมเหลือง หลอดกลีบดอกยำว (ภำพซ้ำย: cultivated - RP); พุดสามสี: B. pauciflora
ต้นที่เป็นไม้แคระ ใบและดอกขนำดเล็ก (ภำพขวำ) (ภำพ: cultivated - RP) (ภำพขวำ: cultivated - RP)

309

59-02-089_293-398_Ency new1-3_J-Coated.indd 309 3/1/16 6:08 PM