Page 370 - สารานุกรมพืช ในประเทศไทย (ฉบับย่อ) เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ E-BOOK โดย พระครูโสภณวีรานุวัตร, ดร. วัดป่า สุพรรณบุรี.

มุจลินท์
สารานุกรมพืชในประเทศไทย

มุจลินท์
Ravenia spectabilis (Lindl.) Planch. ex Griseb.
วงศ์ Rutaceae
ชื่อพ้อง Lemonia spectabilis Lindl.
ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 2 ม. ใบประกอบมีใบย่อย 3 ใบ หรือลดรูปมีใบเดียว เรียงตรงข้ำม
ก้านใบยาว 0.5-2.5 ซม. ใบย่อยรูปรี รูปขอบขนาน หรือรูปใบพาย ยาว 2-6.5 ซม.
แผ่นใบมีต่อมโปร่งใส เส้นแขนงใบไม่ชัดเจน ก้ำนใบเกือบไร้ก้ำน ช่อดอกแบบช่อกระจุก
ออกตามซอกใบ มี 1-3 ดอก ยาว 6-8 ซม. ก้านดอกยาวประมาณ 1 ซม. กลีบเลี้ยง
5 กลีบ คู่นอกรูปรีกว้าง ยาว 1.2-1.5 ซม. 3 กลีบในเว้ำแนบติดหลอดกลีบดอก
ขนาดเล็กกว่า ดอกสีแดงอมม่วงหรือชมพู หลอดกลีบดอกยาว 0.8-1.5 ซม. มี 5 กลีบ
รูปไข่ ยาว 1-2 ซม. มีเส้นกลำงกลีบ มีต่อมหนำแน่น เกสรเพศผู้ 5 อัน แนบติด
หลอดกลีบดอก 2 อันด้ำนในสมบูรณ์ 3 อันเป็นหมัน จำนฐำนดอกรูปถ้วย หุ้มรังไข่
มือพระนำรำยณ์ขน: ช่อดอกมีขนสั้นนุ่มหนาแน่น ขอบจักซี่ฟันช่วงปลายใบ ผลแก่สีม่วงอมเทา (ภาพ: เชียงราย - RP) มี 5 คาร์เพล แต่ละคาร์เพลมีออวุล 2 เม็ด ก้านเกสรเพศเมียรูปเส้นด้าย ยอดเกสรจัก
5 พู ผลแห้งแยกเป็น 5 พู แต่ละพูส่วนมากมีเมล็ดเดียว เมล็ดเป็นเหลี่ยม ขนาด
ประมาณ 3 มม.
มีถิ่นก�าเนิดในประเทศแถบทะเลแคริบเบียน คิวบา และเฮติ เป็นไม้ประดับ
ทั่วไปในเขตร้อน

สกุล Ravenia Vell. มีประม�ณ 8 ชนิด พบเฉพ�ะในอเมริก�เขตร้อน ชื่อสกุลตั้งต�ม
นักพฤกษศ�สตร์ช�วฝรั่งเศส J.F. Ravin
เอกส�รอ้�งอิง
Wilson, P. (1911). Rutaceae. In North American Flora Vol. 25(3): 177-178.
มือพระนำรำยณ์ขำว: ใบย่อยจัก 3-7 พู ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง (ภาพ: ดอยอินทนนท์ เชียงใหม่ - SSi)

มุจลินท์: ใบประกอบมีใบย่อย 3 ใบ ใบเรียงตรงข้าม กลีบเลี้ยง 3 กลีบในเว้าแนบติดหลอดกลีบดอก กลีบดอกมีเส้น
กลางกลีบ เกสรเพศผู้แนบติดหลอดกลีบดอก จานฐานดอกรูปถ้วย หุ้มรังไข่ (ภาพ: cultivated - RP)
มูกเข�
Hunteria zeylanica (Retz.) Gardner ex Thwaites
วงศ์ Apocynaceae
ชื่อพ้อง Cameraria zeylanica Retz.
ไม้ต้น สูงได้ถึง 20 ม. น�้ายางสีขาว ใบเรียงตรงข้ำม ระหว่ำงซอกใบมีเยื่อบำง ๆ
มือพระนำรำยณ์ใบวน: ใบย่อยมี 6-10 ใบ ช่อแขนงย่อยแบบช่อกระจะ กลีบดอกมี 6 กลีบ (ภาพ: อุ้มผาง ตาก - PK )
ใบรูปรีถึงรูปใบหอก ยาว 4-18 ซม. ปลายแหลมยาวหรือยาวคล้ายหาง แผ่นใบหนา
เส้นแขนงใบข้ำงละ 14-30 เส้น เรียงจรดกันเป็นเส้นขอบใน ก้านใบยาว 0.6-1.5 ซม.
ช่อดอกแบบช่อกระจุก ยาว 1.5-5.7 ซม. ก้านดอกหนา สั้น กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปไข่
ยาว 1-2 มม. ปลายแหลมยาว โคนกลีบด้ำนในไม่มีแผ่นเกล็ด ดอกสีขำว มี 5 กลีบ
เรียงซ้อนทับด้ำนซ้ำยในตำดอก ดอกบำนรูปดอกเข็ม หลอดกลีบยาว 6-9 มม.
ด้ำนในมีขนสั้นนุ่ม กลีบรูปขอบขนาน ยาว 2-5 มม. เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดใกล้ปากหลอด
ก้ำนชูอับเรณูสั้นกว่ำอับเรณู ไม่มีจำนฐำนดอก มี 2 คาร์เพล ปลายเชื่อมติดกัน
เรียวยาวเป็นก้านเกสรเพศเมีย ยาว 5-6 มม. รวมยอดเกสร ผลคล้ำยผลสดติดเป็นคู่
รูปรี ยาว 1.5-3.5 ซม. สุกสีส้ม มี 2 เมล็ด รูปไข่ ยาว 1-1.5 ซม. ไม่มีกระจุกขน
พบที่แอฟริกาตะวันออก อินเดีย ศรีลังกา พม่า ไห่หนาน ลาว เวียดนาม
คาบสมุทรมลายู และสุมาตรา ในไทยพบทางภาคเหนือที่เชียงราย เชียงใหม่ ตาก
ภาคตะวันออกเฉียงใต้ที่จันทบุรี และกระจายทั่วไปทางภาคตะวันตกเฉียงใต้ และ
ภาคใต้ ขึ้นตามป่าดิบแล้ง และป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 700 เมตร ใบใช้
รักษาแผลสด ผลกินได้ เนื้อไม้ใช้ท�าตะเกียบ
มือพระฤๅษี: ไม้อิงอาศัย ใบย่อยมี 5-9 ใบ ช่อดอกออกที่ปลายกิ่ง (ภาพ: ดอยสุเทพ เชียงใหม่ - PK )

350

59-02-089_293-398_Ency new1-3_J-Coated.indd 350 3/1/16 6:09 PM