Page 425 - สารานุกรมพืช ในประเทศไทย (ฉบับย่อ) เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ E-BOOK โดย พระครูโสภณวีรานุวัตร, ดร. วัดป่า สุพรรณบุรี.

สยาเหลือง สารานุกรมพืชในประเทศไทย สร้อยสยาม
Shorea curtisii Dyer ex King
วงศ์ Dipterocarpaceae
ไม้ต้น สูงได้ถึง 40 ม. พูพอนขนาดใหญ่ ชันสีน�้าตาลเข้ม มีขนสั้นนุ่มและสะเก็ด
รูปร่มหนาแน่นตามกิ่งอ่อน หูใบ แผ่นใบด้านล่าง และก้านใบ มีขนสั้นนุ่มตาม
ช่อดอก กลีบเลี้ยงและกลีบดอกด้านนอกและผล หูใบรูปใบหอกกลับ ยาว 2-3.5 ซม.
ใบรูปรีหรือรูปขอบขนาน ยาว 6-9 ซม. ปลายแหลมหรือแหลมยาว โคนรูปลิ่ม
หรือมน เส้นแขนงใบข้างละ 12-16 เส้น ก้านใบยาว 1.5-2 ซม. ช่อดอกยาว 3-9 ซม.
ตาดอกรูปไข่ ก้านดอกสั้นมากหรือไร้ก้าน กลีบเลี้ยงรูปไข่ ยาวประมาณ 1.5 มม.
ดอกสีเหลืองอ่อน โคนสีขาว กลีบรูปแถบ ยาวประมาณ 1.2 ซม. เกสรเพศผู้ 15 อัน
เรียง 2 วง อับเรณูรูปกลม ๆ ฐานก้านเกสรเพศเมียสั้น ผลรูปไข่ ยาว 0.8-1 ซม.
ปีกยาว 3 ปีก ยาว 4.5-7 ซม. ปีกสั้น 2 ปีก ยาว 1.5-4 ซม. โคนโอบหุ้มผลประมาณ
กึ่งหนึ่ง ก้านผลยาวประมาณ 1.5 มม. (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ พะยอม, สกุล) สร้อยนก: ใบเรียงเวียน รูปแถบ ช่อดอกเพศผู้คล้ายช่อเชิงลด ผลรูปขอบขนาน มีสีแดงส้มอมน�้าตาลตามสันหนาม
(ภาพซ้าย: ร้อยเอ็ด - PK; ภาพขวา: ผาแต้ม อุบลราชธานี - RP)
พบที่คาบสมุทรมลายู สุมาตรา บอร์เนียว และภาคใต้ตอนล่างของไทยที่สงขลา
ยะลา สตูล นราธิวาส ขึ้นตามป่าดิบชื้น ความสูง 250-1000 เมตร สร้อยสยาม
Phanera siamensis (K. Larsen & S. S. Larsen) Mackinder & R. Clark
เอกสารอ้างอิง
Ashton, P.S. (1982). Dipterocarpaceae. In Flora Malesiana Vol. 9: 541-543. วงศ์ Fabaceae
Pooma, R. and M. Newman. (2001). Checklist of Dipterocarpaceae in Thailand. ชื่อพ้อง Bauhinia siamensis K. Larsen & S. S. Larsen
Thai Forest Bulletin (Botany) 29: 158-159.
ไม้เถาเนื้อแข็ง มีมือจับ ม้วนงอ มีขนสั้นนุ่มสีน�้าตาลแดงตามกิ่งอ่อน ช่อดอก
ก้านดอก กลีบเลี้ยงด้านนอก รังไข่ และผล หูใบกลมหรือรูปไข่กลับ ยาว 0.6-1 ซม.
ใบรูปไข่ ยาว 4-7.5 ซม. ปลายแฉกลึกไม่เกินกึ่งหนึ่ง ก้านใบยาว 1-3 ซม. ช่อดอกแบบ
ช่อกระจะ ห้อยลง ยาวได้ถึง 80 ซม. ใบประดับรูปขอบขนานแกมรูปไข่ ยาว 1-1.2 ซม.
ก้านดอกยาว 1.5-2.5 ซม. กลีบเลี้ยงรูปปากเปิดขนาดเล็ก ดอกสีชมพูอมขาว
หรือสีชมพูเข้ม กลีบรูปรีหรือรูปไข่กลับ ขนาดไม่เท่ากัน ยาว 1.5-2 ซม. ปลายกลม
โคนเรียวสอบ เกสรเพศผู้ 3 อัน ก้านชูอับเรณูยาว 1.2-1.5 ซม. อับเรณูยาว 3-4 มม.
เกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน 6 อัน อันใหญ่ 2 อัน รังไข่เรียวจรดก้านเกสรเพศเมีย
ฝักรูปขอบขนาน ยาว 16-20 ซม. ปลายมีจะงอย ยาวประมาณ 5 มม. มี 6-10 เมล็ด
เมล็ดรูปไข่ แบน สีน�้าตาลเข้ม ยาว 1.5-2 ซม. (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ แสลงพัน, สกุล)
พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคเหนือที่พิษณุโลก ขึ้นตามป่าเบญจพรรณที่มี
ไผ่หนาแน่น ความสูง 250-300 เมตร
เอกสารอ้างอิง
สยาเหลือง: พูพอนขนาดใหญ่ ก้านดอกสั้นมากหรือไร้ก้าน โคนปีกโอบหุ้มผลประมาณกึ่งหนึ่ง (ภาพ: ยะลา - MP) Larsen, K. and S.S. Larsen. (2002). Bauhinia siamensis (Leguminosae-Caesal-
pinioideae), an extraordinary new species from Thailand. Natural History
สร้อยนก Bulletin Siam Society 50(1): 99-104.
Microstachys chamaelea (L.) Müll. Arg.
วงศ์ Euphorbiaceae
ชื่อพ้อง Tragia chamaelea L.
ไม้ล้มลุกหรือไม้พุ่ม สูงได้ถึง 1 ม. แยกเพศร่วมต้น หูใบรูปสามเหลี่ยมขนาดเล็ก
มีขนครุย ใบเรียงเวียน รูปรีถึงรูปแถบ ยาว 1.5-6 ซม. ปลายกลมหรือมีติ่งแหลม
โคนแหลมหรือมน ขอบจักเป็นต่อม แผ่นใบด้านล่างช่วงโคนมีต่อมกระจาย ก้านใบ
ยาว 1-2.5 มม. ช่อดอกเพศผู้แบบช่อกระจุกแยกแขนงแคบ ๆ คล้ายช่อเชิงลด ยาว
0.5-1.5 ซม. ใบประดับขนาดเล็กมีต่อมหุ้ม ดอกออกเดี่ยว ๆ ก้านสั้นกว่ากลีบเลี้ยง
กลีบเลี้ยง 3 กลีบ ยาวประมาณ 0.5 มม. ขอบมีขนครุย ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้
3 อัน ดอกเพศเมียออกเดี่ยว ๆ หรือเป็นคู่ที่โคนช่อดอกเพศผู้ ไร้ก้าน กลีบเลี้ยงยาว
0.6-1.2 มม. ขอบมีขนครุย รังไข่ 3 ช่อง แต่ละช่องมีออวุล 1 เม็ด แต่ละช่องมีสัน
เป็นหนาม 2 แนว ผลแห้งแตก มี 3 พู รูปขอบขนาน ยาว 3.5-4.5 มม. สันพูมีหนาม
5-6 อัน สีเแดงส้มอมน�้าตาล เมล็ดขนาดเล็ก สีน�้าตาลหรือปนขาว เมล็ดมีจุกขั้ว
พบในแอฟริกา เอเชีย และออสเตรเลียตอนบน ในไทยพบมากทางภาคตะวันออก
ภาคกลาง ภาคตะวันตกเฉียงใต้ และภาคใต้ ขึ้นเป็นวัชพืชตามที่โล่ง หรือชายหาด
ความสูงถึงประมาณ 300 เมตร

สกุล Microstachys A. Juss. มี 17 ชนิด ส่วนใหญ่พบในอเมริกาใต้ ในไทยมี
ชนิดเดียว ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “micros” ขนาดเล็ก และ “stachys” ช่อเชิงลด
ตามลักษณะของช่อดอกเพศผู้แบบช่อเชิงลดขนาดเล็ก
เอกสารอ้างอิง
Esser, H.-J. and P.C. van Welzen. (2007). Euphorbiaceae (Microstachys). In สร้อยสยาม: ไม้เถา มีมือจับ ม้วนงอ หูใบกลมหรือรูปไข่กลับ ช่อดอกแบบช่อกระจะ ห้อยลง กลีบดอกขนาดไม่เท่ากัน
Flora of Thailand Vol. 8(2): 452-453. โคนเรียวสอบ เกสรเพศผู้ 3 อัน เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันอันใหญ่ 2 อัน (ภาพ: cultivated - RP)

405

59-02-089_399-488_Ency_new1-3_J-Coated.indd 405 3/1/16 6:24 PM