Page 447 - สารานุกรมพืช ในประเทศไทย (ฉบับย่อ) เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ E-BOOK โดย พระครูโสภณวีรานุวัตร, ดร. วัดป่า สุพรรณบุรี.

เสี้ยวแดง
สารานุกรมพืชในประเทศไทย

เสี้ยวแก้ว ยาวประมาณ 5 มม. ตาดอกรูปกระสวย ยาว 3-4 ซม. ฐานดอกยาวประมาณ 1.5 ซม.
Phanera nervosa Benth. กลีบเลี้ยงรูปกาบ ดอกสีขาว กลีบกลางมีปื้นสีชมพูหรือม่วงอมเหลือง รูปไข่กลับ
ยาว 4-5.5 ซม. มีก้านสั้น ๆ เกสรเพศผู้ 5 อัน ยาวไม่เท่ากัน ก้านชูอับเรณูยาว
วงศ์ Fabaceae 2-4 ซม. อับเรณูยาวประมาณ 7 มม. รังไข่ยาวประมาณ 2 ซม. มีขนตามรอยเชื่อม
ชื่อพ้อง Bauhinia nervosa (Benth.) Baker ก้านรังไข่ยาวประมาณ 1.5 ซม. ก้านเกสรเพศเมียยาวประมาณ 1 ซม. ยอดเกสร
ไม้เถาเนื้อแข็ง หูใบเป็นติ่งรูปไข่ มีขนละเอียดสีน�้าตาลหนาแน่นตามกิ่งอ่อน ขนาดเล็ก ฝักรูปแถบ เบี้ยว ยาว 20-30 ซม. มี 10-25 เมล็ด แบน เส้นผ่านศูนย์กลาง
แผ่นใบด้านล่าง ก้านใบ ช่อดอก ฐานดอก ก้านดอก ใบประดับ กลีบเลี้ยงด้านนอก 1-1.5 ซม. (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ ชงโค, สกุล)
และรังไข่ ใบรูปไข่กว้าง ยาวได้ถึง 7 ซม. ปลายใบแฉกตื้น ๆ ปลายแฉกกลม โคนเว้าตื้น พบที่อินเดีย จีนตอนใต้ พม่า ในไทยพบทางภาคเหนือ และภาคตะวันตกเฉียงใต้
ก้านใบยาว 1.5-2.8 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจะแยกแขนง ใบประดับรูปใบหอก ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ ความสูง 200-1500 เมตร มีสรรพคุณด้านสมุนไพรหลายอย่าง
ยาวประมาณ 1.5 ซม. ก้านดอกยาว 4-4.5 ซม. ใบประดับย่อยขนาดเล็ก ติดประมาณ
กึ่งกลางก้านดอก ตาดอกรูปไข่ เบี้ยว ยาวประมาณ 2 ซม. ฐานดอกยาวประมาณ เอกสารอ้างอิง
2 ซม. มีริ้ว กลีบเลี้ยงแยกเป็น 4 กลีบ ยาว 2-3.5 ซม. พับงอกลับ ดอกสีขาวหรือ Larsen, K., S.S. Larsen and J.E. Vidal. (1984). Leguminosae-Caesalpinioideae.
สีเหลือง มีขนกระจาย กลีบรูปไข่กว้าง ยาวประมาณ 2 ซม. ก้านกลีบยาวเท่า ๆ In Flora of Thailand Vol. 4(1): 11, 17-19.
แผ่นกลีบ เกสรเพศผู้ 3 อัน ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ 5 ซม. อับเรณูยาวประมาณ
1 ซม. เกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน 6 อัน รูปเส้นด้าย ยาวประมาณ 7 มม. รังไข่ยาวประมาณ
1 ซม. ก้านเกสรเพศเมียยาวประมาณ 1.2 ซม. ยอดเกสรเพศเมียรูปโล่ (ดูข้อมูล
เพิ่มเติมที่ แสลงพัน, สกุล)
พบที่อินเดีย จีนตอนใต้ และพม่าตอนบน ในไทยพบทางภาคเหนือที่เชียงใหม่
แม่ฮ่องสอน น่าน พิษณุโลก ตาก ก�าแพงเพชร ภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่เลย
และภาคตะวันตกเฉียงใต้ที่กาญจนบุรี เพชรบุรี ขึ้นตามชายป่าดิบแล้ง หรือบน
เขาหินปูน ความสูง 400-1600 เมตร
เอกสารอ้างอิง
Larsen, K., S.S. Larsen and J.E. Vidal. (1984). Leguminosae-Caesalpinioideae
(Bauhinia nervosa). In Flora of Thailand Vol. 4(1): 35.

เสี้ยวเชียงดาว: ดอกออกเป็นช่อกระจะสั้น ๆ กลีบดอกรูปไข่แกมรูปขอบขนาน เกสรเพศผู้ 10 อัน เรียง 2 วง
วงนอกยาวเท่า ๆ กับกลีบดอก วงในสั้นกว่าเล็กน้อย รังไข่มีขนหนาแน่น (ภาพ: ดอยเชียงดาว เชียงใหม่ - PR)

เสี้ยวแก้ว: ช่อดอกแบบช่อกระจะแยกแขนง ตาดอกรูปไข่ เบี้ยว ดอกสีขาวหรือสีเหลือง ก้านกลีบดอกยาวเท่า ๆ
แผ่นกลีบ เกสรเพศผู้ 3 อัน (ภาพ: แก่งกระจาน เพชรบุรี - PK)
เสี้ยวดอกขาว: ช่อดอกแบบช่อกระจะสั้น ๆ ออกตามกิ่ง ตาดอกรูปกระสวย กลีบกลางมีปื้นสีชมพูหรือม่วงอมเหลือง
เสี้ยวเชียงดาว เกสรเพศผู้ 5 อัน ยาวไม่เท่ากัน (ภาพ: วัดจันทร์ เชียงใหม่ - PK)
Bauhinia brachycarpa Wall. ex Benth. เสี้ยวแดง
วงศ์ Fabaceae Lasiobema penicilliloba (Pierre ex Gagnep.) A. Schmitz
ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 6 ม. มีขนสั้นนุ่มสีน�้าตาลตามกิ่งอ่อน หูใบ แผ่นใบด้านล่าง วงศ์ Fabaceae
ก้านใบ ช่อดอก ใบประดับ ฐานดอก กลีบเลี้ยง และก้านดอก หูใบรูปเคียว ชื่อพ้อง Bauhinia penicilliloba Pierre ex Gagnep.
ใบรูปไข่กว้าง ยาว 4-8 ซม. ปลายใบแฉกตื้น ๆ ปลายแฉกแหลมมน โคนเว้าตื้น ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 2 ม. มีมือจับ มีขนยาวสีน�้าตาลแดงตามกิ่งอ่อน เส้นแขนงใบ
แผ่นใบมีต่อมสีน�้าตาลกระจาย เส้นใบ 9-11 เส้น ก้านใบยาว 1-2 ซม. ช่อดอกแบบ ด้านล่าง ก้านใบ แกนช่อดอก ใบประดับ ก้านดอก ฐานดอกและกลีบเลี้ยง หูใบ
ช่อกระจะสั้น ๆ ยาว 2-5 ซม. ใบประดับรูปแถบ ยาว 2-3 มม. ก้านดอกยาว 7-8 มม. รูปใบหอกขนาดเล็ก ใบรูปไข่ ยาว 5-6 ซม. ปลายแฉกลึกเกินกึ่งหนึ่ง โคนเว้าตื้น
ใบประดับย่อยขนาดเล็กติดที่โคนก้านดอก ตาดอกรูปไข่ ยาวประมาณ 5 มม. เส้นใบ 7-9 เส้น ก้านใบยาว 2-4 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจะ ยาวได้ถึง 20 ซม.
ฐานดอกสั้น กลีบเลี้ยงแยกเป็น 2 ส่วน ยาวประมาณ 3 มม. ดอกสีขาว กลีบรูปไข่ ใบประดับรูปเส้นด้าย ยาวประมาณ 5 มม. ก้านดอกยาว 1-2 ซม. ใบประดับย่อย
แกมรูปขอบขนาน ยาว 5-7 มม. มีก้านสั้น ๆ เกสรเพศผู้ 10 อัน เรียง 2 วง วงนอก ติดใต้จุดกึ่งกลางก้านดอก ตาดอกรูปกระสวย ยาว 4-5 มม. ปลายมี 5 แฉกเล็ก ๆ
ยาวเท่า ๆ กับกลีบดอก วงในสั้นกว่าเล็กน้อย อับเรณูมีขนาดเล็ก รังไข่มีขน ฐานดอกสั้น กลีบเลี้ยงแยก 5 แฉก รูปขอบขนาน พับงอกลับ ติดทน ยาวประมาณ
หนาแน่น ก้านเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรขนาดเล็ก ฝักรูปใบหอก ยาว 3-5 ซม. 2 มม. ดอกสีเขียวอมเหลือง กลีบรูปใบหอก มีก้านสั้น ๆ กลีบสั้น 3 กลีบ ยาว
มี 2-4 เมล็ด (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ ชงโค, สกุล) ประมาณ 3 มม. กลีบยาว 2 กลีบ ยาว 4-5 มม. เกสรเพศผู้ 3 อัน ก้านชูอับเรณูยาว
พบที่พม่า และภาคเหนือของไทยที่ดอยเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ขึ้นบนเขาหินปูน 3-4 มม. อับเรณูรูปรี ยาวประมาณ 1 มม. รังไข่เกลี้ยง ติดบนจานฐานดอกสีเหลือง มี
ที่เปิดโล่ง ความสูงถึงประมาณ 2000 เมตร ก้านสั้น ๆ ก้านเกสรเพศเมียยาว 1-2 มม. ยอดเกสรไม่ชัดเจน ฝักรูปขอบขนาน
ยาว 3-6 ซม. ปลายมีจะงอย มี 2-3 เมล็ด แบน เส้นผ่านศูนย์กลาง 6-7 มม. (ดูข้อมูล
เสี้ยวดอกขาว เพิ่มเติมที่ เครือเขาแกบ, สกุล)
Bauhinia variegata L. พบในภูมิภาคอินโดจีน ในไทยพบทางภาคตะวันออก และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ไม้ต้น ผลัดใบ สูงได้ถึง 15 ม. มีขนสั้นนุ่มตามกิ่งอ่อน หูใบขนาดเล็ก ใบรูปไข่กว้าง ขึ้นตามป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้ง ความสูง 200-800 เมตร
เส้นผ่านศูนย์กลาง 6-16 ซม. ปลายใบแฉกตื้น ๆ ปลายแฉกมนกลม โคนรูปหัวใจ เอกสารอ้างอิง
แผ่นใบด้านล่างมีขนละเอียดประปราย เส้นใบ 11-13 เส้น ก้านใบยาว 3-4 ซม. ช่อดอก Larsen, K., S.S. Larsen and J.E. Vidal. (1984). Leguminosae-Caesalpinioideae.
แบบช่อกระจะสั้น ๆ ออกตามกิ่ง ใบประดับรูปสามเหลี่ยมขนาดเล็ก ก้านดอกหนา (Bauhinia penicilliloba). In Flora of Thailand Vol. 4(1): 33.

427

59-02-089_399-488_Ency_new1-3_J-Coated.indd 427 3/1/16 6:25 PM