Page 453 - สารานุกรมพืช ในประเทศไทย (ฉบับย่อ) เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ E-BOOK โดย พระครูโสภณวีรานุวัตร, ดร. วัดป่า สุพรรณบุรี.

โสนน้อย
สารานุกรมพืชในประเทศไทย

พบที่พม่า ภูมิภาคอินโดจีน คาบสมุทรมลายู บอร์เนียว สุมาตรา ชวา และ ชาวอังกฤษ ภรรยาของ Lord William Pitt Amherst ผู้ปกครองพม่าช่วงปี ค.ศ.
หมู่เกาะซุนดาน้อย ในไทยพบทางภาคตะวันออก ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคใต้ 1823-1828
ขึ้นตามริมล�าธารหรือที่ลาดชันในป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 800 เมตร คล้ายกับ
โสก S. indica L. แต่จ�านวนเกสรเพศผู้มีน้อยกว่า เอกสารอ้างอิง
Hou, D. (1996). Caesalpiniaceae (Leguminosae-Caesalpinioideae) (Amherstia). In
Flora Malesiana Vol. 12: 717-718.
เอกสารอ้างอิง
Hou, D. (1996). Caesalpiniaceae (Leguminosae-Caesalpinioideae) (Saraca). In
Flora Malesiana Vol. 12: 660-673.
Larsen, K., S.S. Larsen and J.E. Vidal. (1984). Leguminosae-Caesalpinioideae.
In Flora of Thailand Vol. 4(1): 94-98.

โสกระย้า: ช่อดอกแบบช่อกระจะ ห้อยลง กลีบดอกคู่ข้างรูปใบพาย กลีบกลางคล้ายพัด เกสรเพศผู้ 10 อัน 9 อัน
เชื่อมติดกัน ช่วงแยกยาวไม่เท่ากัน อันยาว 5 อัน (ภาพ: cultivated สวนพฤกษศาสตร์ปีนัง มาเลเซีย - RP)
โสกเหลือง
Saraca thaipingensis Cantley ex Prain
วงศ์ Fabaceae
ไม้ต้น สูงได้ถึง 25 ม. แกนใบประกอบยาว 20-75 ซม. ใบย่อยมี 4-8 คู่ รูปไข่
หรือรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก ยาว 7-32 ซม. ปลายแหลม โคนรูปลิ่มหรือกลม
โสก: ใบประกอบ ก้านใบย่อยสั้น ช่อดอกแบบช่อเชิงหลั่น ใบประดับย่อยติดประมาณกึ่งกลางก้านดอก กลีบเลี้ยงสี ก้านใบย่อยยาว 1-1.5 ซม. ช่อดอกมักออกตามกิ่ง กว้าง 15-35 ซม. ใบประดับ
ส้มอมเหลือง ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้ 6-8 อัน (ภาพ: เขาใหญ่ ปราจีนบุรี - RP)
ขนาดใหญ่กว่าใบประดับย่อย รูปไข่ ยาว 1-3.5 ซม. ร่วงเร็ว ใบประดับย่อยรูปใบหอก
ยาว 0.6-1.7 ซม. ร่วงเร็ว ก้านดอกยาวประมาณ 1 ซม. ฐานดอกยาว 1-2.5 ซม.
กลีบเลี้ยงรูปไข่ ยาว 0.5-1 ซม. สีเหลืองแล้วเปลี่ยนเป็นสีเข้ม เกสรเพศผู้ 3-7 อัน
รังไข่มีขน ฝักรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก ยาว 15-40 ซม. โค้งทั้งสองด้าน
ปลายมีจะงอย ยาวประมาณ 1.5 ซม. มี 6-8 เมล็ด เมล็ดรูปรี ยาวประมาณ 3.5 ซม.
(ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ โสก, สกุล)
พบที่พม่าตอนใต้ คาบสมุทรมลายู และชวา ในไทยพบทางภาคใต้ที่ภูเก็ต ตรัง
ยะลา ปัตตานี นราธิวาส ขึ้นตามริมล�าธารในป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร
เปลือกมีสรรพคุณต้านอนุมูลอิสระ

เอกสารอ้างอิง
Hou, D., K. Larsen and S.S. Larsen. (1996). Caesalpiniaceae (Leguminosae-
Caesalpinioideae). In Flora Malesiana Vol. 12: 671-672.
Larsen, K., S.S. Larsen and J.E. Vidal. (1984). Leguminosae-Caesalpinioideae.
In Flora of Thailand Vol. 4(1): 95.
โสกเขา: ช่อดอกแบบช่อเชิงหลั่น ใบประดับส่วนมากขนาดเล็กกว่าใบประดับย่อย ติดทน กลีบเลี้ยงสีชมพู เกสรเพศผู้
3-5 อัน (ภาพ: บันนังสตา ยะลา - RP)
โสกระย้า
Amherstia nobilis Wall.
วงศ์ Fabaceae
ไม้ต้น สูงได้ถึง 20 ม. หูใบบาง รูปใบหอก ยาว 2-3 ซม. ร่วงเร็ว ใบประกอบ
เรียงเวียน แกนใบประกอบยาว 20-40 ซม. ก้านใบประกอบสั้น ใบย่อยมี 4-8 คู่
รูปขอบขนานหรือแกมรูปไข่ ยาว 7-34 ซม. ปลายแหลมยาว โคนกลม ก้านใบย่อยหนา
ยาว 4-6 มม. ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกตามปลายกิ่ง ห้อยลง ยาว 50-80 ซม.
ก้านดอกยาว 12-30 ซม. ใบประดับย่อยสีแดง รูปใบหอก ยาว 4-9 ซม. ติดทน
ฐานดอกยาวเท่า ๆ กลีบเลี้ยง กลีบเลี้ยง 4 กลีบ เรียงซ้อนเหลื่อม รูปใบหอก ยาว
3-5.5 ซม. กลีบดอก 5 กลีบ 2 กลีบล่างคล้ายขนแข็งขนาดเล็ก กลีบคู่ข้างรูปใบพาย
ยาว 5.5-7 ซม. ปลายกลีบมีสีเหลืองแต้ม กลีบกลางคล้ายพัด ยาวเท่า ๆ กลีบคู่ข้าง
ขอบด้านบนเป็นคลื่น พื้นสีขาวอมชมพู ปลายกลีบสีเข้ม มีจุดสีแดงและปื้นสีเหลือง โสกเหลือง: ช่อดอกออกตามกิ่งหรือล�าต้น ช่อดอกแบบช่อเชิงหลั่น กลีบเลี้ยงคล้ายกลีบดอก มี 4 กลีบ ไม่มีกลีบดอก
เกสรเพศผู้ 10 อัน 9 อันเชื่อมติดกัน 2.5-3 ซม. ช่วงแยกยาวไม่เท่ากัน อันยาว 5 อัน เกสรเพศผู้ 3-7 อัน ฝักโค้งทั้งสองด้าน ปลายมีจะงอย (ภาพดอก: cultivated - PK; ภาพผล: cultivated - RP)
ยาว 3.5-5 ซม. รังไข่มีก้าน ก้านเกสรเพศเมียยาวประมาณ 4 ซม. ยอดเกสรขนาดเล็ก โสนน้อย
ฝักแบน รูปขอบขนาน ยาว 15-20 ซม. มี 4-6 เมล็ด เมล็ดรูปไข่ แบน ยาว 2-2.5 ซม. Chamaecrista mimosoides (L.) Greene
มีถิ่นก�าเนิดในพม่า เป็นไม้ประดับ ส่วนมากพบตามสวนพฤกษศาสตร์ ได้รับ
การขนานนามว่าเป็นราชินีแห่งไม้ต้น (Queen of Flowering Trees) วงศ์ Fabaceae
ชื่อพ้อง Cassia mimosoides L.
สกุล Amherstia Wall. อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Caesalpinioideae เผ่า Detarieae มี ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 1 ม. กิ่งมีขนสั้นนุ่ม หูใบรูปลิ่มแคบ ยาว 0.5-1 ซม. ติดทน
ชนิดเดียว ชื่อสกุลตั้งตาม Lady Sarah Amherst (1762-1838) นักพฤกษศาสตร์ ใบประกอบมีใบย่อยจ�านวนมาก ก้านใบประกอบยาว 0.3-1 ซม. มีต่อมไร้ก้าน

433

59-02-089_399-488_Ency_new1-3_J-Coated.indd 433 3/1/16 6:27 PM