Page 10 - بررسی و شناسایی روش‌ها و رویکردهای کارآمد آموزش زبان‎فارسی برای اهداف عمومی زبان آموزان غیر‌ایرانی

‫پژوهشنامهی آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان‪ ،‬سال دهم‪ ،‬شمارهی دوم (پیاپی‪ ،)22‬پاییز و زمستان ‪27/1400‬‬

‫مطالب جدید در زمینه)‪ ،‬تمرین (مرحلهی تمرین کنترلشده) و تولید (فعالیتهای طراحیشده برای تمرین‬
‫کمتر کنترل شده) تأکید داشت‪.‬‬

‫‪ .2 .2 .2‬تمرینهای هدایتشده‪1‬‬
‫تمرین هدایتشده زبانآموزان را به تکرار عبارات وامیدارد‪ .‬این روش بیشتر در دورههای زبانی طراحیشده‬
‫برای نمایندگان سیاسی ایالات متحده مورد استفاده قرار میگیرد‪ .‬این روش‪ ،‬دانش و اطلاعات زبانی در حد‬
‫همان کتابهای گفتگو در سفر را فراهم میآورد‪ .‬کتابهای گفتگو در سفر عبارات پربسامد و مفیدی را در‬
‫زبان کشور مقصد به همراه معادل آن به زبان مادری فرد ارائه میکند‪ .‬با وجود محدودیتهای این روش‪،‬‬

‫برونداد زبانآموز درست و دقیق میباشد‪ ،‬اما توانایی زبانآموز در انتخاب آنچه میگویند‪ ،‬محدود است‪.‬‬

‫‪ .3 .2‬دیدگاه بیناکنشگرا‬
‫‪ .1 .3 .2‬روش مستقیم‪2‬‬

‫در برابر روش دستور ترجمه‪ ،‬روش مستقیم در اواخر قرن نوزدهم بر پایهی آموزش مستقیم زبان دوم به کمک‬
‫همان زبان و بدون استفاده از زبان مادری زبانآموزان طراحی شد و در سالهای ‪ 1890‬تا ‪ 1920‬مورد استفاده‬
‫قرار میگرفت‪ .‬در این روش‪ ،‬آموزش زبان بدون دخالت زبان مادری شاگردان انجام میگیرد؛ بدینمعنا که‬
‫آموزشگر با پرهیز از ترجمه به زبان مادری زبانآموزان‪ ،‬جملههای زبان مقصد را تا رسیدن به معنای آنها از‬

‫طریق زبان بیگانه توضیح میدهد‪.‬‬
‫همچنین در این روش آموزش دستور بهصورت استنتاجی است‪ .‬زبانآموز تعدادی از موارد دستوری را یاد‬
‫میگیرد و یک قاعده یا قانون کلی را از آن استنتاج میکند‪ .‬یادگیری زبان دوم بهصورت طبیعی و همانند‬
‫زبان اول شامل فرایندهای استنتاجی است که در آن کودک از دادههای دریافتی از اطرافیان‪ ،‬قواعد و معانی‬
‫خاص را استنباط میکند‪ .‬تأکید بر یادگیری واژگان‪ ،‬اساس تدریس زبان در این روش است‪ .‬زبانآموزان به‬
‫کمک ش ّم زبانی خود یاد میگیرند‪ .‬بدین معنا که واژههای عینی را از طریق نمایش بازی کردن‪ ،‬اشیا‪ ،‬مشاهدهی‬

‫اشیای حملشدنی و تصویر و واژههای انتزاعی را با استفاده از ارتباط مفاهیم و تداعی ذهنی میآموزند‪.‬‬
‫از انتقادهایی که به این روش وارد میکنند‪ ،‬این است که آموزشگر در آموزش مفاهیم و امور ذهنی چون‬
‫شجاعت‪ ،‬دانایی و‪ ...‬با دشواری روبهرو میگردد‪ .‬علاوه بر این‪ ،‬درمدرسههای دولتی که امکان بهکارگیری‬
‫آموزشگرانی با لهجهی بومی یا لهجهی نزدیک به زبان بومی را نداشتند یا زبانآموزان آنها از انگیزهی بالایی‬
‫برخوردار نبودند‪ ،‬این روش چندان موفقیتآمیز نبود‪ .‬از طرفی‪ ،‬این روش واقعیتهای آموزشی کلاس درس را‬

‫‪1. Directed practice‬‬
‫‪2. Direct Method‬‬