Page 25 - بررسی و شناسایی روشها و رویکردهای کارآمد آموزش زبانفارسی برای اهداف عمومی زبان آموزان غیرایرانی
P. 25
/42بررسی و شناسای ِی روشها ورویکردهای کارآمد آموزش زبان فارسی برای اهداف عمومی زبانآموزانِ غیرایرانی /امیررضا وکیلیفرد /صص21-52 :
مهندسی بودند ،به صورت مساوی در دو گروه گواه و تجربی قرار گرفتند .در ابتدای پژوهش ،یک پیشآزمون
خواندن و درک مطلب فارسی با اهداف ویژه برگزار گردید تا میزان اثرگذاری آموزش مورد نظر در مقایسه با
پسآزمون مشخص شود .سپس ،گروه تجربی بر مبنای روش تکلیفمحور در یک دورهی آموزشی دوازده
ساعتی ،مداخله را دریافت کردند ،اما آموزش گروه گواه به شیوهی سنتی و با تمرکز بر انجام تمرینها و
یادگیری دستور زبان ،واژگان و مطابق با برنامهی درسی مرکز زبان فارسی انجام شد؛ در پایان از هر دو گروه
پسآزمون به عمل آمد .واکاوی دادهها نشان داد که اختلاف معناداری میان میانگین نمرات درک مطلب
خوانداری میان گروه گواه و گروه آزمایش به دست آمده است و آموزش تکلیفمحور ،تأثیر معناداری بر تقویت
مهارت خواندان و درک مطلب فارسیآموزان غیرایرانی داشته و باعث پیشرفت این مهارت شده است.
به طور خلاصه ،پژوهشهای محدودی در زبان فارسی انجام شده است .از پنج پژوهش انجام شده سه
پژوهش به روش تکلیفمحور و دو پژوهش به رویکرد ارتباطی اختصاص دارد .تنها در پژوهش فرجی مرزنگو
) ،(Faraji Marzango, 2000روش مورد نظر پژوهشگر بیتأثیر بوده است .با این حال ،مشخص نیست
که مناسبترین روش یا برنامهی درسی برای تدوین منابع آموزشی کدام است.در عین حال ،به نظر میرسد
که کتابها و پایاننامههایی که در تلاش برای پر کردن خلاء منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان
نگاشته شدهاند ،انتخاب رویکرد مناسب را بر اساس تجربههای شخصی و ش ّم زبانی انجام دادهاند .در چنین
حالتی ،دستیابی به اهداف آموزشی ممکن است به توانایی فارسیآموزان برای انجام فعالیتهای زبانی در
محیط واقعی منجر نگردد.
.4واکاوی دادهها
پژوهش حاضر ،ترکیبی از پژوهشهای کتابخانهای و میدانی است که دادههای آن به دو روش کتابخانهای و
تجربی-میدانی گردآوری شده است .نخست برای دستیابی به روشها و رویکردها و برنامههای درسی مطرح
در حوزهی آموزشکاوی زبان برای هدفهای عمومی و همچنین تدوین مواد آموزشی زبان ،منابع نظری این
حوزهها مطالعه شد .برای بررسی دیدگاههای مدرسان زبان ،پرسشنامهی انتخاب روشها و رویکردهای کارآمد
آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان در تدوین منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان برای اهداف
عمومی طراحی گردید .این پرسشنامه ،در کل شامل 22گویه و دارای پنج بخش شامل دیدگاه ساختگرا
( 2گویه) ،کارکردگرا ( 2گویه) ،بیناکنشگرا ( 12گویه) ،اختصاصی ( 2گویه) و دیگر ( 2گویه) است .در اینجا
بایسته است که در مورد روایی و پایایی ابزار که در این جا یک پرسشنامهی محققساخته است ،افزوده شود
که برای اطمینان از معتبر بودن بهکارگیری ابزار مورد نظر و سنجش روایی صوری آن ،در یک آزمون مقدماتی،
پرسشنامه بین 5نفر از مدرسان خبره توزیع گردید .از پاسخدهندگان خواسته شد تا ضمن پاسخ به پرسشها،
نظرات خود را در مورد مناسب بودن گویههای پرسشنامه برای سنجش شاخص مورد نظر و همچنین ابهامات
