Page 16 - Publicationa15
P. 16
8 ศาสตราจารย์ ดร.วิษณุ เครืองาม
ประกาศอิสรภาพ โดยตีระฆังสั่นกระดิ่งว่าบัดนี้ อเมริกา ไม่เป็นสุวรรณปฐพี
เดียวกับอังกฤษอีกต่อไป เขาคิดอยู่นานว่าจะอ้างเหตุอะไรในค�าประกาศ
อิสรภาพ เพราะว่ากษัตริย์อังกฤษนั้นเป็น รัฏฐาธิปัตย์ เป็นฟ้า และมีอ�านาจ
เดชานุภาพล้นพ้นสูงสุด และจะเอาอะไรมาอ้างเหนือสิ่งที่ผู้ประกาศอิสรภาพ
ในอเมริกานึกออก ก็คืออ้างสิทธิธรรมชาติ ในค�าประกาศอิสรภาพถึงได้ระบุว่า
เราถือเป็นสิทธิโดยชอบธรรม ว่าเมื่อมีการปกครองกดขี่ข่มเหงย�่ายีจนสุดที่จะ
ทนทานต่อไป ก็จ�าเป็นต้องใช้สิทธิดั้งเดิมที่เราเคยมีมา ซึ่งเป็นสิทธิที่พระผู้เป็นเจ้า
ประทานให้ในฐานะที่เกิดมาเป็นมนุษย์ ไม่ได้เกิดจากตัวบทกฎหมายใดมอบให้
สิทธินั้นก็คือสิทธิในการที่จะก่อร่างสร้างประเทศโดยการตัดสินใจตนเอง และ
สลัดให้พ้นจากพันธนาการ นั่นคือสิทธิธรรมชาติพออ้างสิทธินี้ขึ้นมาก็ได้รับ
การขานรับว่าเออดี บัดนั้น คนนี้ก็อ้างคนโน้นก็อ้าง จนอยู่ไประยะหนึ่งข้ออ้าง
ก็เริ่มหย่อนลง เพราะชักจะมีค�าถามว่าสิทธิธรรมชาติคืออะไร มีอะไรบ้าง
อยู่ที่ไหน อะไรเป็นและอะไรไม่เป็นสิทธิธรรมชาติ และในที่สุดความคิดใหม่
ก็เริ่มเข้ามา เป็นคลื่นลูกที่สาม ที่มีเชื้อมานานแล้ว และมาฟื้นโด่งดังในเวลาต่อมา
คือสิ่งที่รู้จักกันในประเทศอังกฤษว่าหลักนิติธรรม หรือ The Rule of Law ซึ่ง
เป็นค�าเก่าที่รู้จักมาหลายร้อยปีในอังกฤษ ต่อมาก็ค่อยๆ มาสร้างกฎกติกา ข้อ 1
ข้อ 2 ข้อ 3 เข้า จนกระทั่งนักปราชญ์ราชบัณฑิต ครู อาจารย์หลายคนในอังกฤษ
เอามาสอน เอามาขยายความ จนกลายเป็น รากเหง้าอันส�าคัญของระบบ
กฎหมายอังกฤษ และเอาไปใช้ในเรื่องการเมืองการปกครอง รู้จักกันทั่วไปว่า
หลักนิติธรรม ซึ่งเป็นหลักที่ดีที่จะเหนี่ยวรั้งอ�านาจที่ล้นพ้นของพระราชา
มหากษัตริย์ หลักอย่างเดียวกันนี้ เมื่อข้ามช่องแคบอังกฤษไปอยู่ในภาคพื้นยุโรป
เขาก็ โมทนาสาธุว่าดี แต่อาจจะรังเกียจค�าว่า The Rule of Law คนเราก็มัก
เป็นอย่างนี้ เกลียดตัวแต่กินไข่ เกลียดปลาไหลแต่ชอบน�้าแกงชอบหลักนิติธรรม
แต่ไม่ชอบที่จะใช้ค�าว่าหลักนิติธรรม ชอบค�าว่า The Rule of Law แต่ไม่ชอบ
ที่จะใช้ค�าว่า The Rule of Law อยากจะเอา ปรัชญา สปิริต (Spirit) เจตนารมณ์
มาใช้แต่ไม่ชอบค�านี้ เมื่อไปถึงภาคพื้นทวีปยุโรป เช่น ฝรั่งเศส เยอรมนี
สวิตเซอร์แลนด์ อิตาลี ก็เลยไปเกิดค�าใหม่ขึ้นแทนที่เรารู้จักกันในภาษาไทย
ว่า หลักนิติรัฐ หรือที่เรียกว่า Legal state เชื้อเดียวกัน จากหลักนิติธรรม ที่จริง
_17-0315(001-027)1.indd 8 4/27/60 BE 11:52 AM
