Page 22 - Publicationa15
P. 22
14 ศาสตราจารย์ ดร.วิษณุ เครืองาม
Due แปลว่าดี เช่น ศุภมงคล process แปลว่ากระบวน มีบางคนบอกว่าฟัง
ไม่เข้าท่า ค�านี้ได้ตัดทิ้ง ไม่ได้ส่งเข้าประกวด ตอนนั้นมีสองค�าที่จะต้องตกลงกันว่า
จะใช้นิติธรรมหรือนิติรัฐ โหวตกันในสภาร่างรัฐธรรมนูญ นิติธรรมได้ 60 กว่าเสียง
นิติรัฐได้ 50 กว่าเสียง นิติธรรม ชนะ จึงเขียนค�าว่านิติธรรมในรัฐธรรมนูญ
แล้วก็ใช้กันตั้งแต่บัดนั้นจนบัดนี้ ในรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ก็คงต้องเป็น นิติธรรม
ต่อไปค�านี้ก็มาสถิตอยู่ในรัฐธรรมนูญ ปัญหาว่าเรียกอะไรก็ช่างมันเถิด เนื้อหา
มันคืออะไร เนื้อหาของหลักนิติธรรมเคยเถียงกันในห้องเรียนแล้วว่ามันคืออะไร
ถ้าไปถามคนที่จบอังกฤษ เขาก็ตอบอีกอย่างหนึ่ง ไปถามคนจบฝรั่งเศส เยอรมัน
ก็ตอบอีกอย่างหนึ่ง ไปถาม คนจบอเมริกาก็ตอบอีกอย่างหนึ่ง วันนี้ดูจะสิ้น
กระแสความ คือเอามันหมดทุกประเทศนั้นแหละ ในรัฐธรรมนูญที่ก�าลังร่าง
กันอยู่ในมาตรา 217 จึงได้ให้ อรรถาธิบาย เป็นครั้งแรกในประเทศไทยและ
น่าจะเป็นครั้งแรกในโลกว่า หลักนิติธรรม แปลว่าอะไร เขาแปลไว้แล้ว ถ้ามาตรานี้
ผ่านก็จะได้ใช้กัน ถ้าไม่ผ่านก็อีกเรื่อง ตัวใครตัวมัน ตายตกไปตามกัน มาตรา 217
ได้บัญญัติไว้ว่า หลักนิติธรรมนั้นเป็นรากแก้วของการปกครองในระบอบ
ประชาธิปไตย ประกอบด้วยหลัก 5 ประการดังต่อไปนี้ เอามาจากอังกฤษบ้าง
ฝรั่งเศสบ้าง อเมริกาบ้าง ไทยบ้าง
ข้อที่ 1 จะต้องยึดถือรัฐธรรมนูญและกฎหมายว่าเป็นสิ่งสูงสุดเหนือ
อ�าเภอใจ จะต้องยึดรัฐธรรมนูญและกฎหมายของประเทศเหนืออ�าเภอใจ คือ
เอาแต่ใจตัวชอบไม่ได้ ต้องเอากฎหมายมาเป็นใหญ่ แต่ต้องระวัง สมัยก่อนเรา
คิดว่านโยบายอยู่เหนือเหตุผล ฉันอยากได้อย่างนี้ ไปท�าอย่างนี้ แต่อย่าลืมว่า
ให้ยึดกฎหมายเหนืออ�าเภอใจ เคยมีกรณีแล้วที่ ซีซาร์ (Julius Caesar) เคยสั่ง
ในสมัยโรมันว่า “Sic Volo, Sic Jubeo Ut Leges” ผมจ�ามาจาก ม.ร.ว.เสนีย์
ปราโมช ท่านเคยเล่าให้ฟังว่า ซีซาร์ เคยสั่งอย่างนี้ แปลว่า เพราะข้าต้องการ
อย่างนี้ จงไปออกฎหมายมาตามนี้ ว่าแล้วก็ออกกฎหมายมาตามที่ซีซาร์ต้องการ
ทุกครั้งไป เวลาใครลุกขึ้นท�าอะไร ก็ท�าตามกฎหมาย แต่กฎหมายนั้นคือ อ�าเภอใจ
ของซีซาร์ แต่เปลี่ยนจากอ�าเภอใจให้เป็นกฎหมาย เพราะฉะนั้น การยึดกฎหมาย
เหนืออ�าเภอใจก็ดีอยู่ แต่ระวังที่กฎหมายที่ถูกออกมาตามอ�าเภอใจเหมือนกัน
มันจะเป็นการเบี่ยงเบนหลักนิติธรรมได้ นี่คือข้อที่ 1
_17-0315(001-027)1.indd 14 4/27/60 BE 11:52 AM
