Page 103 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3. Przymiotnik

180 Jeśli przymiotnik odnosi się do rzeczowników będących synonimami lub umiesz-
czanych kolejno po sobie według stopnia natężenia, wówczas uzgadniamy go
z ostatnim rzeczownikiem, który najsilniej wyraża daną cechę:
Il entra dans une colère, une fureur terrible.
181 Przymiotnik odnoszący się do dwóch rzeczowników połączonych spójnikiem ou
uzgadnia się najczęściej tylko z ostatnim z nich:
Il faudrait, pour réussir dans cette entreprise, un talent ou une habileté rare.
Uzgodnienie to jest konieczne, gdy chcemy podkreślić, że przymiotnik określa jedynie
ostatni rzeczownik:
Une statue de marbre ou de bronze doré.
Chcąc natomiast zaznaczyć, iż przymiotnik odnosi się do dwóch rzeczowników, należy
uzgodnić go z obydwoma:
On recherche un homme ou une femme âgés.

182 Jeśli przymiotnik występuje po dopełnieniu określającym, uzgadnia się go albo
z dopełnieniem, albo z rzeczownikiem, który jest określany, w zależności od sensu
wyrażenia:
Du poisson de mer frais. (Świeża ryba morska.)
Un groupe de marins italiens. (Grupa włoskich marynarzy.)

183 Jeśli przymiotnik towarzyszy wyrażeniu avoir l’air, można uzgodnić go albo z rzeczo-
wnikiem air, albo z podmiotem zdania:
Ils ont l’air hardi lub hardis.
Jeśli uzgadniamy przymiotnik z wyrazem air, wyrażenie zyskuje znaczenie „mieć
wygląd, mieć wyraz”:
Elle a l’air faux. (Akademia Francuska)
Jeśli natomiast uzgadniamy przymiotnik z podmiotem zdania, wyrażenie avoir l’air
nabiera znaczenia „wydawać się, wyglądać na”:
Ils ont l’air malades.
N.B.
Jeśli podmiot jest rzeczownikiem nieożywionym, najczęściej to z nim uzgadniamy przymiotnik:
Ces propositions ont l’air sérieuses. (Akademia Francuska)

184 Przymiotnik poprzedzony wyrażeniami des plus, des moins, des mieux przeważnie
występuje w liczbie mnogiej, nawet jeśli w zdaniu mowa jest o jednej tylko osobie
lub przedmiocie; wyrażenia te należy rozumieć jako „najbardziej, najmniej, najlepiej
spośród wszystkich”:
Notre souper fut des plus simples. (Th. Gautier)
Chose (…) des moins faciles à expliquer. (L. Bloy)
Le docteur est des plus intelligents, des mieux cultivés, des plus instruits. (A. Gide)
Jeśli natomiast przymiotnik odnosi się do zaimka w formie nieosobowej, przymiotnik
występuje w liczbie pojedynczej:
Il s’est vraiment voué à ne rien faire, ce qui n’est pas des plus aisé. (E. Jaloux)

103