Page 104 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3 Części

mowy

Zdarza się jednak, iż przymiotnik poprzedzony wyrażeniami des plus, des moins itd.
występuje w liczbie pojedynczej, co tłumaczy się tym, że porównanie nie zachodzi
między poszczególnymi przedmiotami czy osobami, ale między różnymi stopniami
natężenia danej cechy:
La situation était des plus embarrassante. (G. Duhamel)

185 Uzgadnianie przymiotników oznaczających kolory (accord des adjectifs de couleur)
a) Jeśli mamy do czynienia z prostym przymiotnikiem oznaczającym kolor,
uzgadniamy go z rzeczownikiem, którego jest określeniem:
Des cheveux noirs. Des étoffes vertes.

W złożonych przymiotnikach koloru (tzn. takich, których znaczenie uzupełnione
jest innym przymiotnikiem lub w jakikolwiek inny sposób) całość pozostaje nieod-
mienna:
Des cheveux brun clair (= d’un brun clair).
Des robes bleu [de] ciel.
Des broderies blanc et or.

b) Rzeczownik (prosty lub złożony) użyty w zdaniu w funkcji przymiotnika ozna-
czającego kolor pozostaje nieodmienny:
Des rubans orange. Des yeux noisette. Des cheveux poivre et sel.

UWAGA
Przymiotniki écarlate, mauve, pourpre, rose, choć powstałe od rzeczowników, są uzgadniane:
Des rubans mauves. (Akademia Francuska)
Ses joues étaient pourpres. (E. Jaloux)

186 Uzgadnianie przymiotników złożonych (accord des adjectifs composés)
a) W przymiotnikach złożonych należy uzgadniać całość wyrażenia, jeśli obydwa
przymiotniki odnoszą się do tego samego rzeczownika:
Des paroles aigres-douces. (Akademia Francuska)
Des femmes sourdes-muettes.
W wypadku przymiotnika grand-ducal oraz innych przymiotników złożonych,
w których pierwszy człon ma końcówkę -o lub -i, człon ten pozostaje nieod-
mienny:
La cour grand-ducale.
Les officiers grand-ducaux.
Les populations anglo-saxonnes.
Des poèmes héroï-comiques.

b) W przymiotnikach złożonych składających się ze słowa nieodmiennego i przymiot-
nika uzgadnia się jedynie przymiotnik:
L’avant-dernière page.

c) W przymiotnikach złożonych, gdzie obydwa człony stanowią przymiotniki, pierwszy
pozostaje nieodmienny, jeśli pełni funkcję przysłówka:
Une fille nouveau-née.

104