Page 105 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3. Przymiotnik

Des personnes haut placées. (É. Littré)
Légère et court-vêtue. (J. de La Fontaine)
Une brebis mort-née. (Akademia Francuska)

UWAGA
Nouveau uzgadnia się przed imiesłowem czasu przeszłego użytym jako rzeczownik, z wyjąt-
kiem wyrażenia nouveau‑né:
Des nouveaux mariés. (Akademia Francuska)
Les nouveaux convertis. (jw.)
Les nouveaux venus.
Ale: Des nouveau-nés.

d) W niektórych przypadkach uzgadnia się zarówno drugi przymiotnik (lub imiesłów),
jak i pierwszy – nawet jeśli jest on użyty w znaczeniu przysłówka:
Des roses fraîches cueillies. (Akademia Francuska)
Une fleur fraîche éclose. (jw.)
Fenêtres larges ouvertes, grandes ouvertes.
Ils arrivent bons premiers.
Ils tombent raides morts.
Sa petite fille dernière née. (G. Duhamel)
UWAGA
W przymiotniku złożonym tout-puissant wyraz tout odmienia się jedynie, gdy odnosi się on
do rzeczownika rodzaju żeńskiego.
Vos charmes tout-puissants. (J. Racine)
Des personnes toutes-puissantes.

187 Przymiotnik użyty w roli przysłówka (adjectif pris adverbialement) po niektó-
rych czasownikach, tak jak ma to miejsce w wyrażeniach: voler bas, sentir bon, coûter
cher, voir clair, marcher droit, chanter faux, parler franc, viser juste itd., pozostaje nieod-
mienny:
Ces chemises coûtent cher.
Ces personnes voient clair.

c) Wyjątki

188 a) Demi (pół) pozostaje nieodmienny przed rzeczownikiem, z którym jest połączony
łącznikiem:
Une demi-heure. Deux demi-douzaines.

Przymiotnik ten uzgadnia się w rodzaju wyłącznie, jeśli występuje po rzeczowniku,
z którym połączony jest za pomocą spójnika et:
Deux heures et demie.
UWAGA
Semi pozostaje nieodmienny przed rzeczownikiem, z którym jest połaczony łącznikiem:
les semi-voyelles. Demi oraz demie mogą być użyte także jako rzeczowniki i wówczas są
uzgadniane:

105