Page 117 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3. Przymiotnik

2. Tout przed nazwą miejscowości pozostaje nieodmienny, bez względu na to, czy odnosi się
do jego mieszkańców, czy do samej miejscowości:
Tout Rome remarquait qu’il semblait heureux. (A. Maurois)
(Cały Rzym spostrzegł, iż wyglądał on na szczęśliwego.)
Tout Thèbes sait ce qu’elle a fait. (J. Anouilh)
Dans tout Venise.

Z kolei przed nazwami miejscowości rodzaju żeńskiego (ale nie w odniesieniu do jej
mieszkańców) czasem używa się formy żeńskiej toute:
Toute Rome, par ses monuments, excite notre admiration.

b) Tout jest zaimkiem przymiotnym nieokreślonym (w rodzaju męskim liczby mnogiej
przyjmuje formę tous):
o
1 W znaczeniu „wszyscy bez wyjątku”:
Tous les hommes sont mortels. (Wszyscy ludzie muszą umrzeć.)
o
2 W znaczeniu „każdy”:
Le mythe de Prométhée est un de ceux qui nous rappelleront que toute mutilation de
l’homme ne peut être que provisoire. (A. Camus) (Mit o Prometeuszu jest jedną z tych
przypowieści, które przypominają nam, iż każde okalecznie człowieka jest jedynie
tymczasowe.)
o
3 Gdy odnosi się do rzeczownika lub zaimka znajdującego się w tym samym
zdaniu (w rodzaju męskim liczby mnogiej spółgłoska s jest wymawiana):
Ils ne mouraient pas tous [tus]. (J. de La Fontaine) (Nie wszyscy umierali.)
Les journées se passèrent toutes ainsi [tut(ə)zɛ̃si]. (Akademia Francuska)
Nous tous [tus].

W funkcji zaimka:
Tout może być zaimkiem nieokreślonym i w rodzaju męskim liczby mnogiej przyjmuje
formę tous (z wymawianą spółgłoską s), gdy odnosi się do jednego lub więcej rze-
czowników bądź zaimków użytych wcześniej, a także kiedy nie odnosi się do żadnego
z wcześniej użytych rzeczowników lub zaimków i oznacza „wszystko, wszyscy”:
Il fut fêté par ses concitoyens, tous vinrent au-devant de lui. (Akademia Francuska)
(Współobywatele świętowali na jego cześć, wszyscy przybyli przed jego oblicze.)
Tout passe, tout casse, tout lasse, tout s’efface. (L. Chedid)
On forcera l’avenir à tout reprendre, à tout refaire. (P. Vadeboncœur)

W funkcji rzeczownika:
Tout jest rzeczownikiem, gdy oznacza „zamknięty zbiór przedmiotów” oraz jest po-
przedzony rodzajnikiem lub innym określeniem; w liczbie mnogiej przyjmuje formę
touts:
Le tout est plus grand qu’une de ses parties. (Całość jest większa niż każda z jej części.)
Plusieurs touts distincts les uns des autres. (Akademia Francuska)

117