Page 124 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3 Części

mowy

Rozdział 5 – Zaimek

Le pronom

226 Zaimek jest wyrazem zastępującym rzeczownik, przymiotnik lub zdanie:
Ma mère était trop fine pour ne pas s’émouvoir de l’infidélité qui lui fut ainsi faite.
(Y. Kateb)
Ils ont fui, mes beaux jours.
Intelligente, elle l’est.
Cette rivière est dangereuse, croyez-le.
Wyrażenie zaimkowe (locution pronominale) to zbiór wyrazów pełniących funkcję zaimka:
Il s’est adressé à je ne sais qui.

UWAGI
1. Bardzo często w języku francuskim zaimek nie zastępuje żadnego rzeczownika, przymiot-
nika ani zdania, które występowały wcześniej: pełni on w tym przypadku funkcję rzeczow-
nika nieokreślonego:
Tout est dit. (Wszystko już zostało powiedziane.)
Rien ne l’effraie. Cela va mieux.

2. W koniugacji zaimek może służyć do wyrażenia osoby gramatycznej:
Je lis, tu écoutes. (Ja czytam, ty słuchasz.)

3. Kiedy zaimek odnosi się do konkretnego rzeczownika lub nazwy własnej, ma rodzaj męski
lub żeński; kiedy zastępuje inną część mowy niż rzeczownik lub pojęcie niesprecyzowane,
jest używany w formie nieosobowej (pronom neutre):
– Je suis heureux, dit Jérôme. – Je suis heureuse aussi, répond Sophie.
Vous êtes fort aujourd’hui: le serez-vous encore demain ?
Que dois-je faire ?
Vous le prenez de haut.
Il faut du courage.

4. Zdarza się, iż zaimek odnoszący się do pojedynczego rzeczownika zbiorowego uzgadnia się
z liczbą mnogą tego rzeczownika (mówimy zatem o uzgadnianiu przez sylepsę [syllepse] ):
1
Jamais il n’eût tourmenté un chat inutilement. Il les respectait. (H. Troyat)
Beaucoup de monde. Comme d’habitude, ils ne quittaient pas leurs pardessus.
(P. Modiano)
1. Sylepsa polega na uzgodnieniu rodzaju słowa nie z wyrazem, do którego odnosi się on zgodnie z regu-
łami gramatycznymi, ale z obrazem mentalnym, który wyraz ten wywołuje.

124