Page 130 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3 Części

mowy

Jeżeli jednak bezokolicznik jest dopełnieniem czasowników: voir, entendre, sentir,
laisser, faire, regarder, envoyer, zaimek osobowy w funkcji dopełnienia tego bezoko-
licznika stawiany jest przed czasownikiem głównym:
Ce paquet, je le ferai prendre.
Ne le faites pas prendre.
Cette maison, je l’ai vu bâtir.
chyba że czasownik główny występuje w trybie rozkazującym w formie twierdzącej:
Faites-le prendre.

c) Zaimek osobowy w funkcji orzecznika
Le pronom personnel attribut

238 Formy akcentowane moi, toi, lui, elle, soi, nous, vous, eux, elles są stosowane w funkcji
orzecznika po czasowniku être (zwłaszcza z podmiotem ce):
Mon meilleur ami, c’est toi.
Est‑ce votre mère ? – Oui, c’est elle.
Pourquoi suis‑je moi ?
Si j’étais vous, je me méfierais davantage.

239 W celu zastąpienia rzeczownika określonego (to znaczy takiego, który poprzedzony
jest rodzajnikiem określonym lub zaimkiem przymiotnym dzierżawczym, wskazującym
itd.) używa się jako zaimka w funkcji orzecznika jednego z zaimków le, la, les, uzgad-
nianego z ww. rzeczownikiem:
J’ai été cette pauvre chose-là. Tu la seras toi aussi. (H. de Montherlant)
Êtes-vous les juges (mes juges, ces juges) ? – Nous les sommes.
Aby zastąpić przymiotnik lub rzeczownik nieokreślony (to znaczy taki, który występuje
bez rodzajnika albo poprzedzony jest rodzajnikiem nieokreślonym lub rodzajnikiem
cząstkowym), używa się jako zaimka w funkcji orzecznika le nieosobowego:
Êtes-vous prête ? – Je le suis.
Ils étaient juges, ils ne le sont plus.
Est-ce une infirmière? – Elle le fut.

240 Le nieosobowe może również zastępować imiesłów w funkcji orzecznika:
Sans vous, je serais haï et digne de l’être. (F. de Fénelon)

Może on, co prawda rzadko, służyć również do zastępowania czasownika, który domyślnie
pozostaje w stronie biernej; takie użycie zaimka nieosobowego le nie jest uznawane za
poprawne przez wielu językoznawców, jednak równie liczna grupa pisarzy uznaje podobne
użycie za zgodne z zasadami gramatyki:
On ne peut bien déclamer que ce qui mérite de l’être. (Voltaire)
Ne vous laissez pas troubler (…).
J’avoue que je l’ai été moi-même au début. (A. Maurois)

130