Page 140 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3 Części

mowy

b) Jako dopełnienie (complément) forma lequel odnosi się najczęściej do przed-
miotu lub zwierzęcia i zawsze poprzedzona jest przyimkiem:
Entre le lit et la porte, il y a une petite commode en bois fruitier sur laquelle est posée
une bouteille de whisky. (G. Perec)
Niepoprawne jest użycie zaimka qui po wyrazie parmi; należy powiedzieć:
Les candidats parmi lesquels il fallait choisir.

264 Zaimek dont może odnosić się do osób lub przedmiotów; wyraża – podobnie jak
zwykły zaimek względny wprowadzany za pomocą przyimka de – posiadanie, przy-
czynę, sposób itd., pełniąc funkcję przydawki lub dopełnienia:
Le garçon dont il est question.
La nature, dont nous ignorons les secrets. (Akademia Francuska)
La maladie dont il est mort. (jw.)

UWAGI
1. Zaimek dont nie może zależeć od dopełnienia wprowadzonego przez przyimek. Zazwyczaj
nie mówi się więc:
Une amie dont on se console de la mort.

2. Zaimek dont może być także dopełnieniem rzeczownika:
Il plaignit les pauvres femmes dont les époux gaspillent la fortune. (G. Flaubert)
(Żałował tych biednych kobiet, których małżonkowie tracą majątek.)
C’était un vieillard dont la barbe blanche couvrait la poitrine. (Akademia Francuska)
(Był to starzec, któremu biała broda spływała na pierś.)
3. Zgodnie z tradycyjną zasadą z czasownikami oznaczającym czynność wychodzenia lub
wydobycia używa się następujących wyrażeń:
o
1 d’où (skąd), jeśli chodzi o przedmioty:
La ville d’où elle vient.
o
2 dont, jeśli chodzi o osoby:
La famille dont je proviens.
Zaimek dont może wystąpić jednak również w zdaniach odnoszących się do przedmiotów:
Le jardin dont vous venez de sortir. (E. Jaloux)
La séance dont il sortait. (A. Malraux)
W zdaniu pytającym lub w zdaniu bez poprzednika zawsze występuje d’où:
Cet importun, d’où vient-il ?
Rappelez-vous d’où vous êtes venue.

265 Zaimek względny où odnosi się wyłącznie do przedmiotów i występuje zawsze jako
okolicznik miejsca lub czasu:
La ville où vous habitez, d’où vous venez. (Miasto, w którym mieszkacie, skąd pochodzicie.)
Le temps où nous sommes. Dans l’état où vous êtes.
Czasami występuje bez poprzednika:
Les Fleuves m’ont laissé descendre où je voulais. (A. Rimbaud)

140