Page 61 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

F. Typy zdań

o
2 Zdanie nadrzędne (proposition principale) to zdanie, od którego zależy jedno
lub kilka zdań składowych:
On a perdu bien peu | quand on garde l’honneur. (Voltaire)
Si nous nous préparons avec rigueur | et si nous nous entraînons régulièrement, | nous
gagnerons la course.

o
3 Zdanie podrzędne (proposition subordonnée) to zdanie podporządkowane
innemu zdaniu składowemu:
Le cœur a ses raisons | que la raison ne connaît point. (B. Pascal)
Tant que la chance nous sourira, nous resterons en tête.

UWAGI
1. Zdanie niezależne i zdanie nadrzędne mają ważną cechę wspólną: żadne z nich nie jest
podrzędne w stosunku do innego zdania; najlepszym sposobem zrozumienia różnicy
między nimi jest porównanie obu typów zdań do pnia drzewa: zdanie niezależne
odpowiadałoby pniu drzewa bez konarów, zdanie nadrzędne natomiast pniu z jednym
lub wieloma konarami.
2. Zdanie podrzędne może znaleźć się w stosunku nadrzędności wobec innego zdania
podrzędnego – pierwsze zdanie podrzędne staje się wówczas zdaniem nadrzędnym
w stosunku do kolejnego zdania podrzędnego:
On ne devrait écrire des livres que pour y dire des choses qu’on n’oserait confier
à personne. (E.M. Cioran)
1. On ne devrait écrire des livres (zdanie nadrzędne wobec zdania 2)
2. que pour y dire des choses
(zdanie podrzędne wobec zdania 1; zdanie nadrzędne wobec zdania 3)
3. qu’on n’oserait confier à personne
(zdanie podrzędne wobec zdania 2).

72 Zdania eliptyczne (propositions elliptiques)
Zdanie eliptyczne to zdanie, w którym brak wyrażonego dosłownie czasownika; skró-
cenie wypowiedzi zwiększa jednocześnie jej dynamikę i ekspresywność. Elipsę stosuje
się zwłaszcza w dialogach, zdaniach rozkazujących oraz wykrzyknikowych, pytaniach,
aforyzmach czy też porównaniach:
Que dites-vous ? Rien. Silence ! Bien joué !
À quand votre visite ? À chacun son métier.
Notre esprit cherche la vérité comme une plante [cherche] la lumière.

UWAGA
Wśród zdań eliptycznych można wyróżnić zdania nadrzędne zredukowane do samych
przysłówków, rzeczowników czy przymiotników takich jak: apparemment, certainement,
dommage, heureusement, nul doute, peut-être, possibile, probablement, sans doute, sûrement, vrai‑
semblablement. Zdania te są nadrzędne wobec zdań wprowadzanych spójnikiem que:
Apparemment qu’il viendra. (Akademia Francuska)
[= Il y a apparence que…].
Heureusement que vous m’avez averti.
[= Il est heureux que… lub: Je suis heureux que…].
Peut-être que vous avez raison [= Il se peut que…].
Sans doute qu’à la foire ils vont vendre sa peau. (J. de La Fontaine)

61