Page 62 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

2 Części

składowe zdania

73 Ze względu na formę zdania można podzielić na:
o
1 Zdania twierdzące (propositions affirmatives) – stwierdzające zdarzenie:
La terre tourne autour du soleil. (Ziemia krąży wokół słońca.)
o
2 Zdania przeczące (propositions négatives) – zaprzeczające istnieniu danego
zdarzenia:
La Mort ne surprend point le sage. (J. de La Fontaine) (Śmierć nie zaskakuje mędrca.)
o
3 Zdania pytające (propositions interrogatives) – wyrażające pytanie o jakieś
zdarzenie lub też o okoliczności, które mu towarzyszą:
Qui vient ? (Kto idzie?)
Rodrigue, as-tu du cœur ? (P. Corneille)
UWAGI
1. Pytanie niezależne (interrogation directe) to pytanie, które wypowiadamy w zdaniu
niezależnym; cechuje je charakterystyczna intonacja wznosząca się stopniowo do akcen-
towanej sylaby wyrazu będącego przedmiotem pytania. W tekstach pisanych pytanie
niezależne zakończone jest znakiem zapytania:
As-tu lu ce livre ? (Czy przeczytałaś tę książkę?)
Tu pars déjà ?
Z pytaniem zależnym (interrogation indirecte) mamy do czynienia wówczas, gdy jest ono
wyrażone w zdaniu podrzędnym, a orzeczenie zdania nadrzędnego wskazuje na pytanie lub
też ogólne znaczenie zdania nadrzędnego ma charakter pytania; pytanie zależne przybiera
zatem postać zdania podrzędnego, w którym wyrażony jest przedmiot pytania; pytanie to
ma intonację zdania twierdzącego, a w tekstach pisanych nie jest zakończone znakiem zapy-
tania:
Je te demande si tu as lu ce livre. (Pytam, czy przeczytałaś tę książkę.)
Dis-moi si tu pars déjà.
Wynika z tego, iż orzeczeniem zdania nadrzędnego, które wprowadza pytanie zależne,
nie musi być jedynie czasownik typu demander (pytać), ale również czasownik deklara-
tywny lub wyrażający postrzeganie (dire, sentir, savoir, raconter, comprendre, ignorer itp.),
implikujący pytanie:
J’ignore si tu nous retrouveras. (Nie wiem, czy nas znajdziesz.)

2. Po przekształceniu pytania niezależnego rozpoczynającego się od wyrazu pytającego
w pytanie zależne wyraz wprowadzający pytanie w większości przypadków nie ulega
zmianie:
Pytanie niezależne Pytanie zależne
Quel est votre nom ? (Jak się pani nazywa?) Dites-moi quel est votre nom.
Qui appelez-vous ? (Do kogo dzwonicie?) Je demande qui vous appelez.

Jednak przy zamianie pytania niezależnego na pytanie zależne przysłówek est-ce que
stojący przed podmiotem zmienia się w spójnik si; zaimki pytające que oraz qu’est-ce que
w ce que, a qu’est-ce qui w ce qui:
Pytanie niezależne Pytanie zależne
Est-ce que tu viens ? Je te demande si tu viens.
Que pensez-vous ? Je me demande ce que vous pensez.
Qu’est-ce qui arrive ? Vous vous demandez ce qui arrive.

62